Zirilər sülaləsi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 11:
[[Buluqqin ibn Ziri|Buluqqin b. Ziri]]nin [[Trablus]], Surt (Sirtə) və Əcdabiyənin ona verilməsi istəyi də qəbul edildi. [[978]]-ci ildə Trablus və [[Siciliya]] dışındaki İfrikıyə və Məğrib valilikləri Buluqqinə buraxıldı. Eyni illərdə Əndülüs Əməviləri bölgədə nüfuzunu artırmağa çalışırdı. [[979]]-cu ildə Zənatə hökmdarı olan Ziri b. Atıyyə, Əndülüs Əməviləri adına bölgədə biət almaya başladı. Dolayısıyla Zirilərin Zənatə ilə mücadiləsi Fatimilər ilə Əndülüs Əməvilərini birbaşa ilgiləndirirdi. Bu səbəblə xəlifə Muiz, Zirilərin daha artıq xidmət etməsini şərait yaratmaq üçün Zənatədən alınacaq torpaqları Buluqqinin idarəsinə buraxacağını vəd etdi. Buluqqin b. Zirinin 368-373 ([[979]]-[[984]]) illərində Zənatəyə qarşı düzənlədiyi səfərlər bunun bir sonucudur. Zənatəni məğlub edən Buluqqin, Fas və Sicilmasəni ələ keçirdi. Dönüş yolunda öldüyündə ([[984]]) yerinə keçən oğlu Mənsur b. Buluqqin (ö. [[996]]) müstəqil bir hökmdar kimi hərəkət etməyə başladı. [[985]]-ci ildə ordusunu Sanhacə ilə Zənatə arasında sürəkli əl dəyiştirən Fas və Sicilmasəyə göndərdi, fəqət uğurlu ola bilmədi.
Mənsurdan sonra hökmdar olan oğlu Badisin səltənətini sağlamlaşdırmağa çalışdığı sırada Zənatəlilər, Ziri b. Atıyyə liderliyində Sanhacə topraklarına saldırdı. Badis, böyük əmisi [[Həmmad ibn Buluqqin|Hammad b. Buluqqin]]i Ziri b. Atıyyə ilə mücadilə üçün vəzifələndirdi və zəbt edəcəyi torpaqları onun idarəsinə buraxacağını vəd etdi. Fəqət Badis ilə əmisi arasındakı anlaşmazlıq bu sırada onları qarşı-qarşıya gətirdi. Badis qarşısında məğlubiyyətə uğrayan Hammad gəri çəkilmək məcburiyyətində
Muiz b. Badisin [[xütbə]]ni Fatımi xəlifəsi yerinə Abbasi xəlifəsi Qaim-Biəmrillah adına oxutmağa başlaması və zərb etdirdiyi sikkələrdən Fatımi halifəsinin adını çıkartması Zirilərin düşüşünün başlangıcı oldu ([[1049]] və ya [[1051]]). Fatımi xəlifəsi Müstansır-Billah, Muizzi cəzalandırmaq üçün [[ərəblər]]dən Bəni Hilal və Bəni Süləym qəbilələrini Şimali Afrikaya köç etdirdi. Beləcə bir tərəfdən Zirilərdən intiqam alarkənŞ digər tərəfdən nəzarət altında tutulması çətin olan bu qəbilələrdən gələ biləcək zərərləri bərtaraf etməyi bacardı. [[14 aprel]] [[1052]]-ci ildə Kābis ilə Kayrəvan arasındakı Haydəranda meydana gələn savaşda Muiz ağır bir məğlubiyyətə uğradı. Kayrəvanın Hilalilər tərəfindən mühasirəsi üzərinə də [[1057]]-ci ildə buradan ayrılıb oğlu Təmimin valilik etdiyi sahildəki Məhdiyəyə getdi. Ardından Kayrəvan bədəvi ərəblər tərəfindənn yağmalandı və sahil şəridi xaric ölkənin tamamı Bəni Hilalin əlinə keçdi. İbn Xaldun, çəyirtgə sürülərinə bənzətdiyi bu qəbilənin istila hərəkətinin yıxıcı təsirlərinə diqqət çəkir <ref>əl-İbər, VI, 193</ref>.
| |||