Sarışan hallar nevrozu: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 185.12.19.138 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Babək Akifoğlu tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
'''Sarışan hallar nevrozu''' ''(obsessiv-kompulsiv pozuntu)'' - təşviş yaradan sarışan fikirlərin (obsessiyalar) meydana çıxması və həmin fikirlərin öz növbəsində müəyyən sarışan hərəkətləri (komplulsiyalar) təkrarlamağa vadar etməsi ilə xarakterizə olunur.<br />
Nevrozun bu növündə sarışan fikirlər psixoloji diskomfort varadır, ondan xilas olmaq üçün insan müəyyən sarışan hərəkətlər edir və bu daxili gərginliyin müvvəqəti azalmasına gətirir. Lakin vəziyyətin bu cür yüngülləşməsi çox davam etmir və sarışan fikirlər yenidən qayıdır. Beləliklə hisslərin və hərəkətlərin "qüsurlu dövranı" yenidən işə düşür.<br />
Belə ki, onunla xəstələnmə riski orta hesabla 2,5%-dir. Bu nevroz intellektual şəxslərdə daha çox rast gəlinir. Qadınlar və kişilər arasında bu pozuntu eyni dərəcədə yayılmışdır.
Epidemiologiya
Əhalinin 80%-nin müəyyən vaxtlarda sarışan fikirlər hiss
etməsinə və təxminən 50%-nin müəyyən rituallar etməsinə
baxmayaraq, OKP-nin klinik təzahürlü vəziyyətinə bir o qədər
tez-tez rast gəlinmir. Bir il müddətində əhali arasında OKP-nin
yaranma riski 1,1-1,8 %-ə bərabərdir, ümumi həyatı boyu isə hər bir
adam üçün 1,6-3% təşkil edir. OKP-yə 18 yaşından yuxarı qadınlarda
daha çox rast gəlinir, kişilərdə isə bu, daha erkən yaşlarda başlayır.
15 yaşa kimi olan uşaqlar arasında OKP-nin yayılması 0,25% təşkil
edir. OKP-nin epidemioloji göstəriciləri sosial-iqtisadi vəziyyətdən
və etnik mənsubiyyətdən asılı olmur14.
OKP-nin başlanmasına xas olan orta yaş dövrü 19-30 yaşdır.
Təxminən 25% pasiyentlərdə xəstəlik 14 yaşından sonra başlayır.
Xəstəliyin 35 yaşdan sonra başlanması isə nadir hallarda olur.
Xəstəliyin daha erkən başlanğıcı simptomların kəskin təzahürü, daha
çox kompulsiyaların olması ilə (obsessiyasız) xarakterizə olunur.
Belə hallarda komorbid pozuntular (tiklər, diqqət çatışmazlığı
hiperaktivlik sindromu və təşviş pozuntusu) və müalicəyə həssaslığın
olmaması müşahidə olunur. Eyni zamanda uşaq və yeniyetmə
dövründə xəstələnənlərin 40%-də yetkinlik dövründə tam remissiya
müşahidə olunur. Əlamətlərin intensivliyinin dalğavari gedişi OKPnin
müalicə olunmaması ilə xarakterizə olunur. Müalicəsiz, spontan
sağalma ehtimalı 20%-i keçmir, 50% hallarda gedişat fasiləsiz, 25%
hallarda isə epizodik xarakter daşıyır. OKP-dən əziyyət çəkən
xəstələrin yarısında suisidal (özünə qəsd) fikirlər, 25%-də isə suisidal
cəhdlər qeyd oluna bilər. Özünə qəsd cəhdi daha çox yanaşı gedən
depressiya ilə əlaqədar yaranır. OKP həyat keyfiyyətinin və sosial
adaptasiyanın nəzərə çarpacaq dərəcədə enməsi ilə assosiasiya
olunur. Məsələn, OKP-si olan xəstələr obsessiyanı və kompulsiyanı
yaradan vəziyyətdən və ya insanlara zərər yetirə bilmə qorxusuna
görə onlarla münasibətdən qaça bilərlər. Eyni zamanda
obsessiyalarla əlaqədar olaraq onlar həkimə müraciət etməkdən də
qaçırlar. Bəzi xəstələr ailə münasibətlərinə neqativ təsir edən öz
qayda və qadağalarını yaymağa çalışırlar.
. Kişilərdə bu əsəb pozuntusu, bir qayda olaraq, yeniyetmə dövründə başlayır. Qadınlarda isə xəstələnmə halları daha çox 20-30 yaşlarına təsadüf edir<ref>[http://www.mentalhealth.az/default.aspx?m=Article&id=31&l=1 Sarışan hallar nevrozu: əsas simptomlar, sarışan hallar testi, müalicə, psixoterapiya]</ref>.<br />
Sarışan hallar nevrozuna səbəb bioloji və psixoloji amillərdir.<br />
Bu nevrozun müalicəsində iki əsas üsuldan istifadə edilir: dərman müalicəsi və [[psixoterapiya]].<br />
| |||