Əbülüla Gəncəvi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 21:
[[Səlcuq türkləri]] [[Azərbaycan]]a gələndən sonra XI-XII əsrlərdə, ölkənin Ərəb xilafətinə daxil olduğu illər ərzində toplanmış nəhəng elmi-mədəni potensialın istifadəsi üçün, elm və mədəniyyətin inkişafı üçün səmərəli sosial-iqtisadi şərait yaranmışdı. Şəhərlərdə mədrəsə və məktəblər açılır, şəxsi və ictimai kitabxanalar fəaliyyət göstərirdi. Kağız istehsalı, kitabların üzünü köçürmək və cildləmək üçün mərkəzlər yaranırdı. [[Rəsədxana]]lar, ictimai xəstəxanalar işləyir, [[Şamaxı]], [[Ərdəbil]], [[Təbriz]] kimi şəhərlər çiçəklənirdi. Bu şəhərlər içərisində [[Gəncə]]nin xüsusi yeri və mövqeyi vardı. O zaman beş yüz mindən artıq əhali məskunlaşmış bu şəhərdə türk, ərəb, fars, alban, yəhudi, gürcü, erməni və başqa dillərdə danışıqlar eşitmək mümkündü. [[Nizami Gəncəvi]] təsadüfən "Mənim Babilim" deyə öymürdü. Bir çox ölkələrdən buraya tacirlər, alimlər, şairlər, sənətkarlar gəlirdi. XI əsrin ortalarında görkəmli [[Azərbaycan]] şairi [[Qətran Təbrizi]] də [[Gəncə]]yə köçür. O, burada tez bir zamanda [[Şəddadilər]]in sarayına dəvət olunur və saray şairləri içərisində seçilərək, böyük rəğbət qazanır.
 
[[Qətran Təbrizi]] poetik ənənələrinin davamçısı, Əbül-Əla Gəncəvi XI əsrin sonunda [[Gəncə]]də anadan olub. Təhsilini bitirdikdən sonra o, müsəlman [[Ərmənşahlar]] dövlətinin paytaxtı [[Xilat]] şəhərinə gəlir. Akademik [[Krımski]]nin mülahizələrinə görə, o, "Ərmənşahlar sarayında şerşeir qoşurdu." Əbül-Əla burada çox qalmır və [[Şamaxı]]ya köçür. [[Şamaxı]]da da fitri istedadına və yüksək hazırcavablığına görə o, tezliklə şairlərin böyük himayədarı Şirvanşah [[Mənuçöhr ibn Yezid|I MənuçöhrMənuçöhrün]]ün ([[1120]]-[[1149]]) yanında xidmətə götürülür.
 
Şairin əsərlərinin təhlili göstərir ki, Əbül-Əla poetika, fəlsəfə, astronomiya və tibb elmləri sahələrində hərtərəfli biliklərə sahib olmuşdur. Əbül-Əlanın poeziyası akademizmi və bədii kamilliyi ilə seçilir. Sarayda o, öz ətrafına qabiliyyətli cavanlar toplayaraq, rəsmən "məliküşşüəra" (şairlərin hökmdarı) adını qazandıqdan sonra faktiki olaraq, məşhur farsdilli Şirvan poeziya məktəbinin əsasını qoyur. Əbül-Əlanın şagirdləri içərisində bütün Şərqdə məşhur olan [[Xaqani Şirvani]] və [[Fələki Şirvani]] kimi şairlər vardı.