Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 93:
"Şeyxülislam" ərəb sözüdür: "şeyx" – "qoca kişi", "İslam" isə dinin adıdır. Mənası – İslam aləmində "qocalan nüfuzlu alim", "mürşid", "İslamın şeyxi" deməkdir. "Şeyxülislam" şərəfli rütbədir. Bu ad əsasən fəqihlərə (müsəlman hüququnu bilən), fiqhin bilicilərinə verilir. "Fiqh" də ərəb sözüdür, mənası "başa düşmək", "bilmək" deməkdir. "Füqəha" isə müsəlman hüququnu bilənlərə – fiqhin bilicilərinə deyilir. Fiqh məsələlərinin həlli ilə məşğul olan, fiqhdən dərs deyən və ya sadəcə bu sahədə müvafiq təhsil alan və fiqh baxımından cəmiyyətin müxtəlif məsələri barəsində mühakimələr yürüdən adama fəqih deyilir. Fəqihin dini təlimə rəhbərlik emək hüququ olduğu üçün bu sahədə rəhbər vəzifəni aparan şəxsə "şeyxülislam" rütbəsi verilir. Əvvəllər şeyxülislam rütbəsi əsasən dövlət başçılılarının məsləhəti, zəmanəti ilə din rəhbərlərinə verilərdi. Son illərdə isə şeyxülislam həmin rütbəyə seçki üsulu ilə (dini qurultaylarda səsvermə yolu ilə) seçilir.
Qafqazda ilk şeyxülislam rütbəsi [[1823]]-cü ildə təsis edilib. İndiyə kimi 12 nəfər şeyxülislam olub. Onların şeyxülislamlıq dövrü aşağıdakı
[[Şəkil:Allahşükür Paşazadə - VOA.jpg|thumbnail|12-ci Şeyxülislam Hacı [[Allahşükür Paşazadə]]]]
{| class="wikitable"
#Şeyxülislam Axund [[Məhəmmədəli Hüseynzadə]] – 1823-1846;▼
|-
#Şeyxülislam [[Fazil İrəvani]] – 1846-1862;▼
! # !! Adı !! Şeyxülislamlıq dövrü
#Şeyxülislam Axund [[Əhməd Hüseynzadə]] – 1862-1884;▼
|-
#Şeyxülislam Axund [[Mirzə Həsən Tahirzadə]] – 1885-1894;▼
|
#Şeyxülislam Axund [[Əbdüssəlam Axundzadə]] – 1895-1907;▼
|
#Şeyxülislam Hacı [[Məhəmməd Mövlazadə|Məhəmməd Həsən Mövləzadə Şəkavi]] – 1907-1909;▼
|
#Şeyxülislam Axund [[Məhəmməd Fərəculla Pişnamazzadə]] – 1909-1918;▼
|-
| 1
#Şeyxülislam Axund [[Mirmehdi Həkimzadə]] – 1954-1966;▼
|1823-1846
#Şeyxülislam Axund [[Mirqəzənfər İbrahimov]] – 1978-1980;▼
|-
#Şeyxülislam Hacı [[Allahşükür Paşazadə]] – 1980-cı ildən.▼
| 2
|1846-1862
|-
| 3
|1862-1884
|-
| 4
|1885-1894
|-
| 5
|1895-1907
|-
| 6
|1907-1909
|-
| 7
|1909-1918
|-
| 8
|1918-1920<br>1944-1954
|-
| 9
|1954-1966
|-
| 10
|Şeyxülislam Axund [[Əliağa Süleymanzadə]]
|1968-1976
|-
| 11
|1978-1980
|-
| 12
|1980-cı ildən
|}
===Müftilər===
| |||