Daş kömür dövrü: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 57:
Şimal yarımkürəsində oxşar vəziyyət [[Qərbi Avropa]]da, [[Şərqi Avropa]]nın cənubunda, [[Qafqaz]]da, [[Qazaxıstan]]da olmuşdur. Qitənin bu hissəsi həm fiziki-coğrafi şəraitinə, həm də fauna, florasına görə çox rəngarəng idi. Qərbi Avropada erkən daş kömür dövründə dənizlərin dərin hissələrində qumlu-gilli çöküntülər (hazırda [[Reyin şistli dağlar]]ı), çökəklərin ətəklərində isə əhəngdaşlarının qalın qalıqları ([[Belçika]]da) toplanmışdır. Epoxanın axırında burada tektonik aktivlik artır: süxurlar əzilir, bükülür, qırışıqlığa uğrayır, [[horst]]lar və [[qraben]]lər əmələ gəlir. Qraben və dağarası çökəklər qumlu çöküntülərlə dolmuş, gec daş kömür dövründə isə onların içərisində daş kömür yataqları əmələ gəlmişdir. [[Polşa]]nın, [[Çexiya]]nın, [[Almaniya]]nın, Belçikanın , [[Fransa]]nın, [[İngiltərə]]nin kömürlü hövzələri belə formalaşmışdır.<ref>[http://www.mining-enc.ru/k/kamennyj-ugol/ Каменный уголь — Горная энциклопедия ]</ref>
== Fauna və florası ==
Daş kömür çöküntülərinin qazıntı florasını ilk dəfə XIX əsrin başlanğıcında Qərbi Avropada öyrənmiş və təsvir etmişlər. Onun ən səciyyəvi nümayəndələri plaunaoxşar ''lepidodendronlar'' , ''siqillyarilər'' və həmçinin müxtəlif növ ayıdöşəyilər olmuşdur. Onlar, hündürlüyü 40 metrə şatançatan, qalın qabığa və çox şaxəli budaqlar malik iri ağaclar olmuşlar.<ref>[http://www.uni-muenster.de/GeoPalaeontologie/Palaeo/Palbot/ewald1.htm The Carboniferous coal swamp forests ]</ref>Gövdələrinin diametri 1-2 m-ə çatırdı. Ağacın gövdəsində ensiz yarpağabənzər fırlar spıral, yaxud dairəvi şəkildə cərgə ilə düzülmüş olurdu. Lepodondendronların böyük, lakin çox da dərinə getməyən rizoforları gövdənin yeraltı qolbudaq atmış bərk hissələri idi.
 
Qərbi Avropa florasına oxşar flora Lavrasiyanın çox geniş ərazilərində Şimali Amerikada, Mərkəzi Rusiyada, Donbasda, Qafqazda geniş yayılmışdı və hakim mövqe tuturdu. Buna [[Avromeriya]] florası deyilir. Ağaclarda il halqaları yox idi, deməli, onlar temperaturun mövsüm dəyişikliyi olmayan şaxtasız iqlim şəraitində bitirdilər.
 
== Şəkillər ==