Abbasilər: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 7:
|Əcdadı = [[Bəni Haşim]]
|Titullar = ''Bağdad Xəlifi'' <br>''Qəhirə Xəlifi'' <br/>''[[Əmir əl-Möminin]]''
|Banisi = [[Səffah|Əbül-Abbas
|Sonuncu hökmdar = [[III
|Hazırki rəhbər =
|Əsası qoyulan il = [[750]]
Sətir 18:
}}
'''Abbasilər''' (Ərəbcə: العبّاسيّون; al-'Abbāsīyūn, Farsca: عباسیان 'Abbāsīyān) —
İlk Abbasi xəlifəsi [[Səffah|Əbul-Abbas əs-Səffah]] ([[750]]-[[754]]) idi. [[754]]-ci ildə qardaşı [[Mənsur]] (754-775) onun yerinə keçdi. Bu iki xəlifə dövründə orduda [[Türk]] və [[İran]] mənşəlilər əhəmiyyətli vəzifələr üstələndilər. Mənsur, [[762]]-ci ildə paytaxtı [[Şam]]dan [[Bağdad]]a daşıdı. Mənsurdan sonra sıra ilə [[Mehdi (xəlifə)|Mehdi]] (775-785) və Hadi (785-786) xəlifə oldular. Abbasi Dövləti Mənsurun nəvəsi [[Harun ər-Rəşid]] (786-809) dövründə ən geniş sərhədlərinə çatdı. Harun Rəşid, Min bir Gecə Nağıllarına mövzu olan görkəmli səltənətini Bərməki ailəsinə borclu idi. Bu ailədən Yəhya Bərməki və iki oğlu, vəzir olaraq Abbasi Dövlətini 17 il boyunca həqiqətən idarə etdilər.▼
▲[[Həzrət Məhəmməd]] Peyğəmbərin(s)(ə) ölümündən (632) sonra, [[İslam]] dünyasını Hulefanı Raşidin deyilən dörd xəlifə və ardından da [[Əməvilər]] (661-750) idarə etdi. [[Əməvilər]], Əlinin öldürülməsiylə rəhbərliyi ələ keçirmişdilər. [[Əməvilər]]in iqtidardan enişləri də eyni şəkildə qanlı oldu. [[Həzrət Məhəmməd]] Peyğəmbərin(s)(ə) əmisi Abbas ibni Əbdülmütəllibin soyundan gələn Abbasilər, Əməvi rəhbərliyinə qarşı qiyam qaldıraraq [[750]]-ci ildə xəlifəliyi və iqtidarı ələ keçirdilər. Bu tarixdən başlayaraq Abbasilər [[1258]]-ci ilə qədər [[İslam]] dünyasının böyük hissəsinə suveren oldular.
▲İlk Abbasi xəlifəsi Əbul-Abbas Səffah (750-754) idi. [[754]]-ci ildə qardaşı Mənsur (754-775) onun yerinə keçdi. Bu iki xəlifə dövründə orduda [[Türk]] və [[İran]] mənşəlilər əhəmiyyətli vəzifələr üstələndilər. Mənsur, 762-ci ildə paytaxtı [[Şam]]dan [[Bağdad]]a daşıdı. Mənsurdan sonra sıra ilə Mehdi (775-785) və Hadi (785-786) xəlifə oldular. Abbasi Dövləti Mənsurun nəvəsi [[Harun ər-Rəşid]] (786-809) dövründə ən geniş sərhədlərinə çatdı. Harun Rəşid, Min bir Gecə Nağıllarına mövzu olan görkəmli səltənətini Bərməki ailəsinə borclu idi. Bu ailədən Yəhya Bərməki və iki oğlu, vəzir olaraq Abbasi Dövlətini 17 il boyunca həqiqətən idarə etdilər.
Harun Rəşidin oğulları Əmin (809-813), Məmun (813-833) və [[Mötəsim]] (833-842) atalarının siyasətlərini davam etdirdilər. Anası Harun Rəşidin Türk əslli bir nökəri olan Mötəsim Türklərdən xüsusi bir əsgəri güc qurmuşdur, Türk ünsürləri rəhbərlikdə əhəmiyyətli vəzifələrə gətirmişdir. Daha sonra bu əsgəri gücün Bağdaddakı varlığı bəzi narahatlıqlara səbəb olduğundan Samirrə adıyla yeni bir şəhər qurduraraq dövlət mərkəzini oraya daşıdı. 838-ci ildə Mötəsim [[Anadolu]]ya Bizans üzərinə bir səfər təşkil etmiş, ordusunun bir qolu [[Bizans]] imperatoru Theofilos və ordusunu "Anzin Döyüşü" adı verilən bir vuruşmada böyük məğlubiyyətə uğratmış, Bizansın ikinci böyük şəhəri Amoriomu əhatə edib əlinə keçirmiş və Abbasi orduları [[İznik]] şəhərinin yaxınlarına qədər irəliləmişdir.
| |||