Sırım Datov: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 14:
 
1783-cü ildə Qazax xalqı, Rus işğalına qarsı milli dirənişə Sırım Batur adındakı bir
xalq qəhrəmanı öndərliyində başlamışdır. <ref>Данияров, К. История Казахского государства XV-XX вв. : в 2 ч. Алматы: Эдельвейс, 2001. - 527c. стр.10.</ref> Bu üsyan 15 il sürmüşdür. [[<ref>’’Kazak’’, İslam Ansiklopedisi, C.12/2, s. 412.]]</ref> Qazax xalqının geniş dəstəyinə əlavə olaraq bəzi tayfa bəylərinin də dəstəyini alan Sırım Batur [[1780]]-[[1790]]-cı illərdə aramsız hücumları ilə Rus ordularına çox zor günlər yaşatmışdır. Hətta 1783-cü ildə Sırım Batur başçılığındakı milli dirənis birlikləri Rus ordusunu ağır bir məğlubiyyətə uğradaraq, bir çox zabitlərini də əsir almağı bacarmışdı. <ref>Budak, F., Kazakistan’ın Dünü, Bugünü, Yarını, Ankara, 1999, s. 38.</ref>
 
Sırım Baturun bu uğuru xalq arasında böyük həyəcan yaratmışdı. Ruslara qarşı
mübarizə etmək istəyən xalq, dalğalar halında Sırım Baturun ətrafında toplanmağa başlamışdı. <ref>Saray, M., Kazakların Uyanısı, Ankara, 2004, s. 62.</ref>
 
Sırım Datovun ([[1753]]-[[1802]]) başçılığı altında Kiçik jüzdə baş vermiş üsyan çar Rusiyasına qarşı ilk açıq çıxış idi. Üsyanın ilkin mərhələsində Sırım Datov Orsk qalası yaxınlığında Aşağı Ural xətti rayonunda Ural kazaklarina qarşı mübarizə aparmışdı. Üsyanın əsas mərkazi Saqız çayı yaxınlığında yerləşirdi. Sırım Datov 2700 nəfərlik dəstə toplamışdı. Üsyançıların ümumi sayı 6 min, bəzi məlumatlara görə 7 minə çatmışdı <ref>Кан Г.В. История Казахстана. Алматы, 2005 s.97</ref>.
 
Üsyanın əsas xüsusiyyətlərindən biri də Nurəli xanın hakimiyyətinə qarşı çevrilməsi idi. Kiçik Jüzdən II Yekaterinaya göndərilmiş məktubda onun hakimiyyətdən uzaqlaşdırılması bildirilirdi <ref>Казахстан в эпоху феодализма (Проблемы этнополитической истории). Алма-Ата, 1981, s. 159</ref>. Sırım Datov Çar Rusiyasmin müstəmləkəçilik siyasəti ilə yanaşı, Nurəli xandan sonra hakimiyyətə qalan xanlara qarşı da mübarizə aparmışdı 1792-ci ildən sonra xalq hərəkatı partizan müharibəsi xarakteri almışdı. II Yekaterina Sırım Datovun tutulmasi haqqinda göstariş vermişdi. 1797-ci il oktyabrmda Ayşuakin xan seçilməsindən sonra onun tərəfdarları va Nurəli xanın oglanları tərəfindən təqib olunan Sırım Datovun Xivə xanlığına keçməsi onun 14 illik mübarizəsina son qoydu.