II Oskar: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 5:
| izah = II Oskar
| portretin ölçüsü = 300px
| titul = [[İsveç-Norveç]] kralı
| bayraq = Union_Jack_of_Sweden_and_Norway_(1844-1905).svg
| bayraq2 = Flag_of_Sweden.svg
Sətir 11:
| dövr son = [[8 dekabr]] [[1907]]
| sələfi = [[XV Karl]]
| tacqoyma = 12 may 1873 {{SWE}} <br> 18 iyul 1873 {{NOR}}
| xələfi = [[V Qustav]]
| imzası = Autograf,_Oscar_II,_Nordisk_familjebok.png
| sülalə =
| doğum tarixi =
| doğum yeri = [[Stokholm]]
| ölüm tarixi =
| ölüm yeri = [[Stokholm]]
| dəfn yeri =
Sətir 31:
}}
'''II Oskar''' (tam adı ilə ''Oskar Frederik''; [[21 yanvar]] [[1829]] - [[8 dekabr]] [[1907]]) — [[İsveç]] (1872-1907) və [[Norveç]] (1872-1905) kralı, [[Österqotland hersoqu]].
== Həyatı ==
{{S-start}}▼
1829-cu ildə doğulmuşdu. [[I Oskar]] və [[Yozefina Leuxtenberq]]<nowiki/>in üçüncü oğlu idi. Xaç suyuna salınma mərasimindən sonra şərəfinə 128 dəfə top atılmışdı.<ref>Hasselgren, Andreas (1908). ''Oscar II: en lefnadsteckning''. Stockholm: Fröléen. Sid. 9, 13. Libris 642290</ref> 1833-1837-ci ildə filosof [[Kristofer Yakob Boström]]<nowiki/>dən şəxsən dərs almışdı. [[Uppsala Universiteti|Uppsala universiteti]]<nowiki/>nin bitirmişdir. Hələ 11 yaşında dənizçi olaraq hərbi fəaliyyətə başlamışdır. Bundan əlavə o şeirlər də yazırdı. Bir neçə şeir kitabı və tarix araşdırmaları vardı. Musiqi və ədəbiyyatı çox sevən seçkin bir natiq idi. <ref>[http://runeberg.org/sbh/b0240.html Oscar II] i Herman Hofberg, ''Svenskt biografiskt handlexikon'' (andra upplagan, 1906)</ref> 1848-ci ildə İsveç Elmlər Akademiyasının fəxri üzvlüyünə seçilmişdir. 1868-1872-ci ildə İsveç Hərbi Cəmiyyətinin sədri idi. [[1866]]-cı ildən sonra Rusiyaya qarşı İsveçi gücləndirmək məqsədiylə Almaniyanı dəstəklədi. Ümumiyyətlə, Oskar qardaşının anti-Almaniya siyasətini bəyənmir və tez-tez onu tənqid edirdi.
== Hakimiyyəti ==
1872-ci ildə qardaşı [[XV Karl]]ı əvəz edərək taxta çıxmışdır. Ölkə içində mühafizəkar bir siyasət izlərkən, xarici əlaqələrdə [[Skandinaviya ölkələri]]nin əməkdaşlığını müdafiə etdi. Onun şüarı ''Brödrafolkens väl'' / ''Broderfolkenes Vel (Qardaş xalqların rifahı)'' idi. 1870-ci illərdən [[Birinci dünya müharibəsi]]nin əvvəllərinədək başına qədər İsveçin siyasi və mədəni həyatına damğasını vuran Almanpərəstliyin yaranmasında iştirak etdi. [[Otto fon Bismark|Otto von Bismark]]<nowiki/>a heyran idi. Onun hakimiyyəti dövründə 1896-cı ilk dəfə hökümət başçılığına sosial-demokrat baş nazir [[Hjalmar Branting]] gəlmişdir. Onun dövründə Dövlət Statistika və Poçt komitələri kimi bir çox dövlət sosial xidmət qurumu yaradılmışdır.
=== Yeni kəşflər ===
Hakimiyyəti [[Videokamera|kamera]]<nowiki/>nın icadı dövrü ilə kəsişən Oskarın dövründə ilk dəfə olaraq İsveç hakim ailəsinin videosu qeydə alınmışdır. Bundan əlavə Oskar 1853-cü ildə [[teleqraf]]<nowiki/>la maraqlanmışdı. 1880-ci illərdə [[telefon]], [[elektrik]] və [[velosiped]]<nowiki/>in icadından sonra saraya ilk dəfə elektrik xətti çəkildi. Avtobus və avtomobillərin ömrü isə az çəkdi, çünki çox səs salırdılar. 1904-cü ildə saraya ilk dəfə telefon xətti çəkildi.
=== Şəxsiyyəti ===
Ədəbiyyat ilə çox məşğul olan Oskar, [[Avqust Strindberq]]<nowiki/>i özünə rəqib hesab edirdi. Onun ''Qırmızı otaq'' (1879), ''Yeni çarlıq'' (1882) və ''Nigah haqda hekayələr''ini (1884) tənqid etmişdi.
Fransada dincələrkən bir qadın və uşağın həyatını qurtardığı üçün Fransa imperatoru [[III Napoleon]] tərəfindən medalla təltif olunmuşdur. <ref>''Sveriges regenter : Från forntid till nutid'', Lars O. Lagerqvist, Norstedts, Stockholm 1997 <nowiki>ISBN 91-1-963882-5</nowiki> p. 394</ref>
== Norveçin itirilməsi ==
[[İsveç-Norveç]] birliyini qorumaq üçün böyük səy göstərsə də 1905-ci də Norveç taxtından çəkilmək məcburiyyətində olarkən çox sarsıldı İsveç və Norveç arasındakı əlaqələr [[XIV Karl İohann|XIV Karl]]ın Norveç əsilzadəliyini ləğv etməsindən bəri onsuz da pis idi. Norveçdəki seperatizm meylləri Almaniyadan kömək istəyən Oskar [[II Vilhelm]]<nowiki/>in onu zəif hökmdar kimi gördüyünü bildirməsindən sonra daha da gücləndi 1898-ci ilədək Norveç parlamenti üç dəfə öz bayrağını ticarət gəmilərində istifadə etmək üçün qəbul etsə də, kral buna veto qoymuşdu. Üçüncü dəfədə isə kral bezdi və qəbul etdi, bu isə İsveçdə mühafizəkar dairələrin qəzəbinə səbəb oldu.
Buna cavab olaraq, 1905-ci ilin aprelində hökümət buraxıldı, həmin ilin iyununda yeni hökümət, [[Norveç]]<nowiki/>i müstəqil dövlət elan etdi. Norveç taxtına qardaşınəvəsi [[VII Haakon]] gəldi. Hazırkı kral [[V Harald]] həm də onun nəticəsidir.
== Ölümü ==
Norveç taxtını itirməsi onun üçün ağır oldu və 1905-ci ildən sonra sağlamlığı zəiflədi. 1907-ci ildə isə 78 yaşında vəfat etdi.
== Ailəsi ==
[[6 iyun]] [[1857]]-ci ildə [[Visbaden]]<nowiki/>də [[Sofiya Nassau]] ilə evlənmişdi.
=== Övladları ===
# Şahzadə [[V Qustav|Qustav]] — [[Vermlandiya hersoqu]]
# Şahzadə [[Oskar Vizborq|Oskar]] — [[Qotlandiya hersoqu]] və [[Vizborq qrafı]]
# Şahzadə [[Karl Bernadot|Karl]] — [[Vasterqotlandiya hersoqu]]
# Şahzadə [[Eugen Bernadot|Eugen]] — [[Narke hersoqu]]
== İstinadlar ==
▲<references />{{S-start}}
{{s-hou|[[Bernadotlar sülaləsi]]|21 yanvar|1829|8 dekabr|1907|name=II Oskar}}
{{s-reg|}}
| |||