Patrona Xəlil üsyanı: Redaktələr arasındakı fərq

Hərbi məşlubiyyətlər, ölkənin iqtisadi vəziyyətinin pisləşməsi, saray və hökumət dairələrində rüşvətxorluğun və talançılığın artması 1730-cu ilin sentyabrında İsfahanda üsyana səbəb oldu.

 

Xalq üsyanının başçısı Horpeşteli Alban Xəlil, leventlik və Rumelidə yeniçərilik etmişdi və yaxın həmyerliləri arasında "Patron" ( Koramiral ) ləqəbiylə tanınmışdı. İstanbulda bir ara hamam tellaklığı və ya esnaflık etdiyi də deyilir. İstanbul Meyxanələrin olduğu , davamlı spirtli içki içdiyi və qiyam yoldaşlarını da bu meyxananın tanıdığı bilinməməkdədir. Patron Xəlilin özünü qiyama başçılıq etməyə sövq edənlər təlqinləri ilə 1730-cu yazında bir qiyamçı heyət yığmış və ilk qiyam planlaşdırma konfransı 25 Sentyabr 1730-cu ildə Mövlud Alayı günü keçirilmişdir. Bu qrupda başçı Patron Xəlil, köməkçiləri Müslüm Beşə və Əmr Əli və kolbaşı kurmayları olaraq Ali Usta , Karayılan , Çinar Əhməd , Odunçu Əhməd , Dərviş Məmməd , Ərzurumlu Məhməd , Kiçik Müslüm, Qutucuq Xəlil adlarında daha çox güclü olan adları çıxmış xalq adamları var idi. Üsyançılar 28 Sentyabr Cümə axşamı günü bayraq açıb şəriət üçün hər kəsi bayraq altına gəlməsini istədiklərini qışqıraraq üç qoldan şəhərdə girişə keçdilər. Kapalıçarşı'ya Bəyazid Məscidinin Kaşıkçılar qapısı tərəfindən ggiişə keçərək qiyamı rəsmi olaraq başltmışdılar. Bazara girib tacirlərə zorla dükanlarını bağlatdıraraq və bazar girişlərini tutub kimsənin alış-veriş üçün girməməsini təmin etmişdilər. Əsas yol hədəf Ətmeydanı oldu və Patron Xəlil və tərəfdarları bu meydanı mərkəz seçdilər. Bir qrup da Üsküdara keçib orada təxribat törətməyə başlamışdılar. Əsayişi təmin etməsi lazım olan Yeniçəri ağası Həsən Paşa bu qarışıqlığa əvvəl müdaxilə edən kimi göründü isə də sıxlıq böyüdükcə qorxub , xilas olma çarəsini qaçıb gizlənməkdə bildi.