Apaçilər: Redaktələr arasındakı fərq

Apaçilər və onlara qohum [[tayfa]] sayılan navaxlar [[Şimali Amerika]]nın bir sıra ərazilərində, [[Kanada]]nın [[cənub]] və [[şimal]] bölglərində indi özlərini [[demokratiya]]nın müəllifləri, [[insan]] haqlarının bariz müdafiəçiləri elan etmiş "Qoca qitə"nin sakinləri oralara ayaq basanadək əsrlər boyu yaşamışdılar. [[Hindu]] [[tayfa]]ları haqqında təhqiqat aparanlar yazırlar ki, "yeni dünya"nın yerli əhalisinin həyat və düşüncə tərzi, məişətləri çox fərqli olsa da, sonucda ümumi keyfiyyətlərinə görə başqa planetdən gəlmiş kimi görünmürdülər. "Ağlar" (hindu [[tayfa]]ları [[Avropa]]dan gələnləri belə adlandırırdılar) onları ilk görərkən qəribə nəzərlərlə baxdıqları kimi "qırmızı dərililər" də ([[avropa]]lılar da hindulara[[hindu]]lara belə ad vermişdilər) elə eyni maraq və təəccüblə ]]qərb]]li qonaqları qarşılamışdılar. Bəzi təhqiqatçılar qeyd edir ki, ilk dəfə [[avropa]]lıları görən qoca [[hindu]]] kahinlərdən biri belə deyibmiş: mənim [[tayfa]]mı öldürəcək ağ dalğalar yaxındadır. Bəlkə də həmin vaxt kimsə söhbətin nədən getdiyini anlamamışdı, amma çox keçmədi ki, "Qoca qitə"dən gələnlər [[Amerika]]nın zəngin, münbit, ucsuz-bucaqsız [[torpaq]]ları, sərvətləri üçün [[hindu]] [[tayfa]]larını kütləvi şəkildə qırmağa, ən yaxşı halda isə onları yaşamaq mümkün olmayan sərt [[iqlim]]li, susuz çöllərə köçürməyə başladılar. [[Hindu]] [[tayfa]]ları isə müasir silahlarla silahlanmış "ağlar"a qarşı savaşdılar. Əliyalın, oxlarla, nizələrlə...

[[Avropa]]lılar uzun illər [[Amerika]] qitəsində törətdiklərini gizlətməyə çalışsalar da bu mümkün olmadı. Hərçənd əndazəsi və dərəcəsi bilinməyən bu qətliamların gizlədiləcək bir yönü də qalmamışdı. Hər şey açıq-aşkar baş verirdi. Və "ağlar" daha çox inad göstərənləri, [[torpaq]]ları, ocaqları, [[tayfa]]larının haqqı uğrunda dirənənləri lap amansızcasına qırırdılar. Hər kəsi, böyük-böyük [[hindu]] [[tayfa]]larını yer üzündən belə silmək istəyirdilər. Və əmin idilər ki, bunlardan ötrü cavab verməyəcəklər. Onları məhkəmələrə çəkmədilər, cəzalandırmadılar. Bütün [[torpaq]]lar da onların oldu. Amma "Oturmuş Öküz", "Qırmızı Bulud", Xuan Xose, Xeronimo, Manqas Koloradas... kimi hindu [[xalq]] qəhrəmanlarının yaranmasının, özlərinin isə insanlıqdan xaric əməllərinin tarixdə qalmasının qarşısını ala bilmədilər.

Tədqiqatçılar yazır ki, "ağlar"la qorxmadan döyüşən, onlara inanılmaz müqavimət göstərən [[hindu]] [[tayfa]]larından biri, bəlkə də ən güclüsü apaçilər idi. Kim idi onlar? Apaçilər özlərini əslində "N:::De", yaxud, "İnde" adlandırırdılar ki, bu da "adamlar" mənasını verirdi. "Apaç" adı isə hinduların[[hindu]]ların zuni dilində "apaçu" sözündən götürülmüşdü ki, "düşmən" demək idi. Yəni uzaqdan gələnlərin düşməni. Apaçilər və navaxlar qohum [[tayfa]]lar olduğu üçün hər ikisi eyni - atapasks dil qrupuna aid idilər.