Söyümbikə: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Enver62 (müzakirə | töhfələr)
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 27:
== Həyatı ==
 
Kazan xanlığında Noqay xanı Yusif mirzənin gözəl bir qızı. Gənc yaşda mirzələr tərəfindən evləndirilmişdi. İlk həyat yoldaşı Əli xan rus tərəfdarı imiş. Kazanlılar onu heç sevməzmiş və üsyanda onu öldürüblərmiş. Sonra gənc yaşda dul qalan gözəl qadın Süyüm Bikə Xanxan ilə Krım xanı [[Səfa Giray xan]] evlənirlər. Səfa Giray xanın oğlu [[Krım xanlığınınxanlığı]]nın varisi Bole Xandanxandan sonra Süyüm Bikə xandan da ikinci oğlu Ödəmiş xan dünyaya gəlir. Səfa Giray xan neçə dəfə Kazana[[Kazan]]a göz dikən rusları döyüşdə darmadağın etmişdi. Ölümündən sonra vəsiyyətinə görə taxtı oğlu Ödəmiş xana qalmışdır.
 
Oğlunun qəyyumu Süyüm Bikə xan qəhrəmancasına, tək başına ölkəsini rus komandiri İvana qarşı müdafiə etmiş, [[1550]]-ci ilin [[13 fevralındafevral]]ında qəhrəmancasına döyüşmüşdür. Bir il sonra yenidən Rusiyalı İvan onun ölkəsinə hücum etmiş və Süyüm Bikə xanın ordusu bu döyüşə hazırlıqsız olduğu üçün Osmanlılardan kömək istəmişdi. Bunun üçün Bikə xan elçi göndərmiş, ruslar isə yoldaca krımlı tatar elçilərini öldürmüşlər. Krımlılar da geri, ölkələrinə çəkilincə qazan tatarları tək qalmışdır. Son çarəni sülhdə görən Süyüm Bikə, İvanla sülh müqaviləsi bağlamağa qərar verir. Rus komandiri İvan isə sülh üçün şərt irəli sürür. Komandir İvanın şərti Süyüm Bikə xan oğlu Ödəmiş xan və digərlərini Moskvaya əsir götürməkmiş. Süyüm Bikə ölkəsinin viranə olmaması üçün özünü fəda etmişdir. Ölkəsindən ayrılmazdan əvvəl son olaraq ölən həyat yoldaşı Səfa Giray xanın məzarına getmiş. Başından qızıl tacını çıxarıb yerə qoymuş, Kazanda keçən o gözəl günlərini xatırlamışdı. Gözləri yaşlı, ağlayaraq, ürəyi sızlayaraq İdil ([[Volqa]]) çayında gözləyən rus gəmisinə doğru getmişdi. Kazan xalqı qəm içində onu təqib edirmiş. Süyüm Bikə bu sözlərlə Kazana vida etmişdir:
 
<poem>Közım saldım halkka, köbı yılap uzata,
Sətir 77 ⟶ 78:
“Kazan … Ey, qanlı, şəhər, başından tacın düşdü, indi qul oldun, sənin böyüklüyün keçmişdə qaldı. Hər ölkə yaxşı bir padşah ilə idarə edilir və əsgər ilə saxlansa o məmləkəti səndən kim ala bilər? Sənin güclü xanın öldü. Bəylərin gücdən düşdü. Sənə kömək edə bilmədi. Hanı sənin sevincli günlərin? Hanı sənin oğlanların, bəylərin, mirzələrin, sənə bağlı olanlar, böyüklər? Hanı sənin yaxşı xanımların, gözəl qızların? Onların mahnıları harda? Hamısı yox oldu. Yalnız onların ağlaması və yalqızlığı qaldı. Səndə bal ağaclar, soyuq bulaqlar vardı. Onun yerinə indi qanlar və göz yaşları axır… ”
 
[[11 avqust]] [[1551]]-ci ildə Kazandan ayrılan karvan, [[5 sentyabrdasentyabr]]da Moskvaya[[Moskva]]ya çatır. İvan onu böyük bir hörmətlə qarşılayır. Ruslar fürsəti əldən verməyib Kazanı tuturlar.
O igid, Kazan-tatar xanı Noqay Tatarı Süyüm Bikə xan ölkəsi üçün gözünü qırpmadan əsir düşməyə razı olaraq tarixə adını dastan olaraq yazdırdı…
Onun harada və hansı il öldüyü dəqiq olaraq bilinmir. 1557-ci ildən sonra vəfat etdiyi təxmin edilir.
 
Onun harada və hansı il öldüyü dəqiq olaraq bilinmir. [[1557]]-ci ildən sonra vəfat etdiyi təxmin edilir.
[[Kateqoriya:1516-cı ildə doğulanlar]]
 
 
 
[[ru:Сююмбике]]