ENIAC: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 5.250.221.175 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Dexbot tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu.
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
[[Şəkil:Eniac.jpg|thumb|right|350px|ENIAC kompüteri]]
'''ENIAC kompüteri''' ({{lang-en| Electronic Numerical Integrator And Computer : Elektronik Rəqəmsal İnteqral Hesaplayıcı}}), elektriklə işləyən və elektron emalı tutumuna sahib ilk [[kompüter]]kompyuter. [[İkinci dünya müharibəsi]] dövründə [[ABŞ]]-lı elm adamları tərəfindən inşa edilən ENIAC, təxminən 167 [[m²]] bir sahəni əhatə edirdi və ağırlığı 30 [[ton]] idi.
 
'''ENIAC kompüteri''' ({{lang-en| Electronic Numerical Integrator And Computer : Elektronik Rəqəmsal İnteqral Hesaplayıcı}}), elektriklə işləyən və elektron emalı tutumuna sahib ilk [[kompüter]]. [[İkinci dünya müharibəsi]] dövründə [[ABŞ]]-lı elm adamları tərəfindən inşa edilən ENIAC, təxminən 167 [[m²]] bir sahəni əhatə edirdi və ağırlığı 30 [[ton]] idi.
 
 
== Tarix ==
Bu ilk kompüterin sifarişi, [[1941]]-ci ildə [[AmerikaABŞ]]nın-ın [[İkinci dünya müharibəsi]]nəmüharibəsinə qatılmasıyla birlikdə ordu tərəfindən gizli olaraq Pennsylvania Universitetinə aid Elektrik Mühəndisliyi məktəbi olan Moore School of Electrical Engineering-ə verildi. Məqsəd daha az hədəf səhvi ilə uzun mənzilli top və [[mərmi]]lərin hesablamalarında istifadə edilməsi idi.
 
Elm adamları [[JohnCon MauchlyMaukli]] və [[Presper EckertEkkert]] tərəfindən təxminən 4 il müddətinə emal edildi. Təxmini olaraq 500.000 [[dollar]]a başa gəldi. ENIAC ilk dəfə sınaq işinə [[1945]]-ci ildə başladı. Həqiqi mənada işləyə bilməsi isə [[1947]]-ci ilə təsadüf etdi. Ancaq 2 [[Sentyabr]] 1945-ci ildə [[Yaponiya]]nın təslim olmasıyla müharibə sona çatmışdı və belə bir cihaz üçün ehtiyac da qalmamışdı. ENIAC 1947-ci ildə ilk dəfə mətbuata tanıdıldı.
Bu ilk kompüterin sifarişi, [[1941]]-ci ildə [[Amerika]]nın [[İkinci dünya müharibəsi]]nə qatılmasıyla birlikdə ordu tərəfindən gizli olaraq Pennsylvania Universitetinə aid Elektrik Mühəndisliyi məktəbi olan Moore School of Electrical Engineering-ə verildi. Məqsəd daha az hədəf səhvi ilə uzun mənzilli top və [[mərmi]]lərin hesablamalarında istifadə edilməsi idi.
Elm adamları [[John Mauchly]] və [[Presper Eckert]] tərəfindən təxminən 4 il müddətinə emal edildi. Təxmini olaraq 500.000 [[dollar]]a başa gəldi. ENIAC ilk dəfə sınaq işinə [[1945]]-ci ildə başladı. Həqiqi mənada işləyə bilməsi isə [[1947]]-ci ilə təsadüf etdi. Ancaq 2 [[Sentyabr]] 1945-ci ildə [[Yaponiya]]nın təslim olmasıyla müharibə sona çatmışdı və belə bir cihaz üçün ehtiyac da qalmamışdı. ENIAC 1947-ci ildə ilk dəfə mətbuata tanıdıldı.
 
== Müharibədən Sonra ==
Müharibədən sonra ENIAC ən çox olaraq [[hava]] təxminlərində, [[atom enerjisi]] hesablamalarında, [[kosmik]] [[şüa]] işlərində, [[termal]] işlərdə, təsadüfi rəqəmlərin tapılmasında, [[külək]] tuneli dizaynında və digər elmi araşdırmalarda istifadə edildi. [[1951]]-ci ildə isə artıq [[sənaye]] məqsədli olaraq istifadə edilməyə başlandı.
 
ENIAC hal-hazırda [[Vaşinqton]]da kidakı [[Amerikan Milli Muzeyi]]ndə sərgilənməktədirnümayiş ..etdirilir.
 
== Hesablama tutumu ==
ENIAC bir ədədin görünüşünü ayıra bilir, bərabərlikləri qarşılaşdıra bilir, vura bilir, bölə bilir, toplaya bilir, çıxarda və kvadrat kökləri hesablaya bilir. ENIAC-in akkumulyatoru (ön qeydiyyat bölgələri) həm toplama həm də yaddaş funksiyası görürdü. ENIAC-a məlumatlar bir [[IBM]] kart oxuyucusu vasitəsi ilə verilirdi. İşlənmiş məlumatlar isə yenə bir [[IBM]] kart cihazı sayəsində alınırdı və bu kartlar yenə [[IBM]]-in çıxarmış olduğu bir kart oxuyucu tərəfindən (buna bənzər bir nümunə [[IBM 405]] ola bilər) deşifrə edilirdi.
 
O zamanlarda 60 [[saniyə]] yol gedən bir topun marşrutunun (hədəf istiqamətinin uzunluğu) hesablanması üçün, təxminən 20 [[saat]]lıqsaatlıq vaxt lazım idi. ENIAC bu hesablama müddətini 15 [[saniyə]]yəsaniyəyə azaltdı. Bir1 [[saniyə]]dəsaniyədə edə bildiyi toplama əməliyyatı akkumulyator başına 5.000 ədəd idi (cəmi 100.000 ədəd). Saniyədə edə bildiyi vurma əməliyyatı 385, bölmə və ya kvadrat kök alma əməliyyatı isə 38 ədəd idi. Müvəqqəti yaddaşında yalnız 200 ədədi saxlaya bilirdi.
 
== Proqramlaşdırma ==
ENIAC, 6 qadın operator tərəfindən programlanırdı. Proqramlama üsulu isə əllə taxılıb çıxarılan kabellər və idarə olunan düyməllər vasitəsi ilə edilirdi.
 
ENIAC ümumilikdə 8 [[il]] ([[1947]]-[[1955]]) istifadə edildi. ENIAC-ı işlətmək üçün sərf olunan xərcləri özündən sonra inkişaf etdirilən "uşaqları", yəni o dövrün yeni nəsil kompüterleri olan [[EDVAC]] və [[ORDVAC]]-dan çox olmağa başladığına görə, 2 [[Oktyabr2 oktyabr]] [[1955]]-ci ildə [[saat]] 11:45-də elektrik xətti kəsildi. Beləcə dünyanın ilk elektronik [[kompüter]]ikompyuteri vəzifəsini tamamlamış olaraq tarixdəki yerini aldı.
 
[[Kateqoriya:Kompüter]]