Qətər: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Rutulec (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
k clean up using AWB
Sətir 64:
}}
 
'''Qətər''' ya da rəsmi adıyla '''Qətər Əmirliyi''' (Ərəbcə: دولة قطر, Devletü'l-Qatar) - [[Ərəb yarımadası]]nın şərqində olan [[Fars körfəzi]]nə uzanan ölkə. Şimal-qərbdən [[Bəhreyn]], qərb və cənubda [[Səudiyyə Ərəbistanı]] və şərqdə [[Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri]] ilə həmsərhəddir. Tək quru sərhəd qonşusu Səudiyyə Ərəbistanı olub digər tərəfləri [[Fars körfəzi]] ilə əhatə olunub. 1.7 milyon əhalisi olan Qətər, artan neft qiymətləri və sahib olduğu təbii qaz ehtiyatları sayəsində adam başına düşən gəlirə görə dünyanın ən zəngin ölkəsidir. <ref name=imf2>http://ekonomi.milliyet.com.tr/iste-dunyanin-en-zengin-ulkesi/ekonomi/ekonomidetay/27.02.2012/1508403/default.htm Milliyet 2012-02-27</ref>
 
== Tarixi ==
Sətir 72:
 
== İqtisadiyyat ==
Bu gün Qətər iqtisadiyyatının əsasını neft və qaz hasilatı təşkil edir. Bu sahə ümumdaxili məhsulun 55%-dən çox hissəsini, ixrac gəlirlərinin təxminən 85%-ini, dövlət gəlirlərinin isə 70%-ni təmin edir. Neft-qaz sənayesindən əldə olunan gəlirlər sayəsində Qətər müasir, yaxşı inkişaf etmiş iqtisadi infrastruktur və adambaşına düşən gəlir səviyyəsi baxımından Qərbi Avropadan geri qalmayan zəngin bir ölkəyə çevrilmişdir.
 
Qətərin aşkar edilmiş neft ehtiyatları təxminən 2.3 milyard ton, təbii qaz ehtiyatları isə 17.9 trilyon kub metr təşkil edir. Bu isə o deməkdir ki, ölkə dünyada qaz ehtiyatlarının həcminə görə 3-cü yeri tutur. Qətər ildə stabil olaraq 100 milyard kubmetrdən çox təbii qaz hasil edir. 2011-ci ildə isə təbii qaz hasilatı 110 milyard kubmetrdən də çox olmuşdur. 2030-cu ilə bu göstəricinin 255 milyard kubmetrə çatacağı gözlənilir. Öz iqtisadiyyatının diversifikasiyasını təmin etmək və xammal ixracından asılılığı aradan qaldırmaq üçün Qətər dövləti iqtisadiyyata iri həcmli xarici investisiyalar cəlb edərək, ölkə infrastrukturunun inkişafına və tikinti sahələrinə böyük sərmayələr qoyur.
Sətir 83:
== Demografiya ==
 
Demək olar ki, bütün Qatar vətəndaşları İslam dininə mənsubdur. Etnik ərəblərdən başqa çoxu vətəndaş müxtəlif ölkələrdən neft sektorunda çalışmaq üçün gəlmişdir. Ərəb dili dövlət dildir. Onlarla fərqli millətdən insanların olması İngilis dilini ikinci bir milli dil halına gətirmişdir. Qatar ərəblərinin ümumiyyətlə üst səviyyə idarəçi, bürokrat ya da mal sahibi olduğu ölkədə digər ölkə ərəbləri banklarda, təbii qaz emalı zavodları ya da dövlətin təşkilatlarında məmur olaraq çalışarlar. Ölkənin demoqrafik quruluşu immiqrasiya sisteminə əsaslanır. Ölkədə xarici ölkələrdən təxminən 1,5 milyona yaxın işçi çalışmaqdadır. Ümumiyyətlə [[Filippin]], [[Nepal]], [[Hindistan]] kimi ölkələrdən insanlar bu ölkəyə tikinti, səhiyyə, xidmət, enerji sektorlarında çalışmaq üçün gəlirlər. Qatarda hər 100 qadına 309,8 kişi vardır; bu kişilərin lehinə olan dünyanın ən yüksək cinsiyyət nisbətidir.
 
XX əsrin 30-cu illərinin sonlarında iri neft yataqlarının kəşf edilməsi ənənəvi Qətər cəmiyyətinin bütün strukturunu kökündən dəyişdi. Qətərlilərin ənənəvi məşğuliyyətləri – mirvari hasilatı, balıqçılıq, dəvəçilik və qoyunçuluq, qismən də əkinçilik praktik olaraq keçmişdə qaldı. Bu, həm bədəvilərə, həm də “ucqar” yerlərdə – oazis və xırda qəsəbələrdə yaşayan oturaq sakinlərə aiddir. XX əsrin sonlarında Qətərin demək olar ki, bütün əhalisi şəhərlərdə məskunlaşdı.
Sətir 91:
 
== Coğrafiya ==
[[Qətər yarımadası]] Fars körfəzinə doğru Səudiyyə Ərəbistanından çıxmış 160 &nbsp;km-lik bir uzantıya bənzəyir. Ümumiyyətlə alçaq düzlüklərdən ibarət olan ölkə qumla örtülüdür. Ölkənin cənubu isə çöllərlə örtülüdür.
 
=== İqlim ===
İqlimi tropikdən subtropikə keçid xarakterlidir. İl boyu yüksək tempratur və rütubətlilik xarakterikdir. Orta tempratur 44&nbsp;°C dərəcə olsa da Ərəbistan və İran yaylalarının səhra və yarımsəhralarından gələn hava axını tempraturun 50&nbsp;°C dərəcəyədək yüksəlməsinə səbəb olur. Qışda tempratur aşağı düşür, hava ilıq və yağışlı, yay quraq keçir. Burada ilin on ayı şimal-qərb küləkləri əsir.Bu küləklər qışda yağıntı, yayda isə toz və qum gətirir. Yağntı mövsümü noyabrdan başlayır və marta qədər davam edir. Digər aylarda demək olar ki, yaıntı düşmür. <ref>Cabir Məmmədov, Həbibə Soltanova, Ərəb ölkələrinin coğrafiyası, s.42</ref>
 
== Administrativ hissələr ==
Sətir 108:
{{Qətər mövzularda}}
{{Asiya ölkələri}}
{{Əsas qeyri-NATO ölkələri}}
 
[[Kateqoriya:Fars körfəzi ölkələri]]
[[Kateqoriya:Qətər| ]]
{{Əsas qeyri-NATO ölkələri}}