Atlantik okean: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
[[Şəkil:Atlantik okean.png|thumb|250px|Atlantik Okeanı]]
'''Atlantik okean''' – sahəsinə görə [[Sakit okean]]dan sonra ikinci böyük [[okean]]. Sahəsi ona bitişik dənizlərlə birgə 93 mln km², həcmi 329,7 mln km², ən dərin yeri – 8742 metrdir (Puerto-Riko çökəkliyi). " S " hərfi şəklində olan okean [[Şimal Buzlu okeanı]]ndan [[Antarktika]] qitəsinə qədər uzanır. [[Ekvator]]dan cənub və şimala olmaq etibarı ilə iki hissəyə bölünür - Cənubi Atlantik və Şimali Atlantik. Adı [[yunan mifologiyası]]nın qəhrəmanı titan [[Atlas (mifologiya)|Atlasdan]] ([[Atlant]]) götürülüb. Bəziləri isə adının yaranmasını əfsanəvi [[Atlantida]] adası ilə bağlayırlar. Atlantik adı ilk dəfə yazılı mənbələrdə e.ə. 450-ci ildə [[Herodot]]un yazdığı ''Tarix'' əsərində rast gəlinmişdir.Həmçinin ATLANTİK OKEANIN suyu duzludur
Bu okean sahəsinə gorə II böyük okean-dır.
== Ümumi təsviri ==
Dənizləri: [[Baltik dənizi]], [[Şimal dənizi]], [[Aralıq dənizi]], [[Qara dəniz]], [[Sarqas dənizi]], [[Karib dənizi]], [[Adriatik dənizi]], [[Azov dənizi]], [[Balear dənizi]], İoniya dənizi, İrland dənizi, [[Mərmərə dənizi]], [[Tirren dənizi]], [[Egey dənizi]].
Sətir 25:
Atlantik okeanının dib relyefi o qədər də mürəkkəb deyildir. Şimaldan cənuba doğru materiklərin sahillərinə paralel sualtı [[Orta Atlantika silsiləsi]] uzanır. Bu dağ silsiləsi iki hissəyə bölünür: Şimali Atlantika və Cənubi Atlantika silsilələri. Bu sualtı dağ silsiləsi üzərində suyun dərinliyi 2500-3000 metrdir. Sualtı dağ silsiləsinin hər iki tərəfi çökəklikdir. Okeanın orta dərinliyi 3400 m, maksimum dərinliyi 8742 metrdir ([[Puerto-Riko çökəkliyi]]).
== İqlimi ==Soyuqq Ve ya müxtəlif
Atlantik okeanı bütün iqlim qurşaqları boyunca uzandığından iqlimi çox müxtəlifdr. Okeanın əksər hissəsi subtropik, tropik subekvatorial və ekvatorial iqlim qurşaqlarında yerləşir. Temperatur ekvatorial zonada 25 °C-28 °C olub, qütblərə doğru azalır. Okeanda ən sərt iqlim cənubdadır. Güclü küləklər də cənub hissədə-mülayim enlikdə yaranır. Şimal hissənin tropik qurşağında da yay aylarında güclü qasırğalar olur. Orta illik yağıntı ekvatorda 2000 mm-dən çox, mülayim qurşaqda 1000-1500 mm, subtropikdə və Antarktidada 250-500 mm, Afrika səhralarına bitişik ərazilərdə 100 mm-dən azdır. Okeanın orta duzluluğu 32 promilldir.
Sətir 37:
Atlantik okeanının heyvanlar aləmi digər okeanlara nisbətən kasıbdır. Bu da okeanın nisbətən cavan olması və buzlaşma zamanı onun iqliminin kəskin dərəcədə soyuqlaşması ilə izah oluna bilər. Növlərin azlığına baxmayaraq okean balıq və digər su heyvanları ilə zəngindir. Atlantik okeanının hər iki sahilində inkişaf etmiş ölkələr yerləşir. Atlantik okeanı bu ölkələr arasında iqtisadi əlaqələr yaratmaq üçün mühüm nəqliyyat yoludur. Atlantik okeanının balıq və digər dəniz məhsullarından geniş istifadə olunur. Ən çox okeanın şimal hissəsində balıq tutulur. Atlantik okeanının şelf zonalarında, xüsusilə Venesuela, Biskay, Meksika körfəzlərində və Şimal dənizində böyük [[neft]] yataqları aşkar edilmişdir. Bundan başqa [[Florida]] sahillərində [[fosforit]] hasil edilir.
== Atlantik okeanı sahilindəki dövlətlər ==Şəbnəm
Atlantik okeanı və onun tərkibinə daxil dənizlərin sahillərində 94 ölkə yerləşir. Bu ölkələr aşağıdakılardır.
| |||