III Mustafa: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
{{Dövlət xadimi|azərbaycan dilində adı=Sultan III Mustafa|adın orijinalı=|portret=Mustafa3.jpg|izah=|portretin ölçüsü=290|titul=26-cı Osmanlı sultanı|ləqəbi=|dövr əvvəl=31 Ekim 1757|dövr son=21 Ocak 1774|sələfi=[[III Osman]]|xələfi=[[I Əbdülhəmid]]|varisi=|milliyəti=|dini=[[İslam]] ([[sünni]])|doğum tarixi={{doğum tarixi|1717|1|28}}|doğum yeri=[[İstanbul]], [[Osmanlı İmperiyası]]|ölüm tarixi={{vəfat tarixi və yaşı|1774|1|21|1717|1|28}}|ölüm yeri=[[İstanbul]], [[Osmanlı İmperiyası]]|dəfn yeri=|sülalə=Osmanlı Xanədanı|əvvəlki adı=|atası=[[III Əhməd]]|anası=[[Əminə Mihrişah Sultan]]|həyat yoldaşı=|uşaqları=|monoqramı=Tughra of Mustafa III.JPG|monoqramın adı=Tuğra}}
'''III. Mustafa''' (Divan ədəbiyyatındakı adıyla Cahangir; [[28 yanvar]] [[1717]] - [[21 yanvar]] [[1774]]), 26. [[Osmanlı]] padşahı və 105. [[İslam]] xəlifəsi.
Atası [[III Əhməd|Sultan III. Əhməd]], anası [[Əminə Mihrişah Sultan|Əminə Mihr-î-şâh Sultandır]]. Atasının [[1730]]'da taxtdan çəkilməsindən sonra 27 il qəfəs həyatı yaşamışdır. Əmisinin oğlu [[III Osman|III. Osmanın]] ölümü üzərinə [[1757]]'də taxta keçmişdir.
== Səltənəti ==
Başa keçdikdən sonra sədrəzəm [[Qoca Mehmed Raqif Paşa|Qoca Raqif Paşanı]] vəzifədə saxladı. Maliyyə vəziyyətini düzəltmək üçün sarayın xərclərini azaltdı və sui-istifadələrin üstünə getdi ancaq müvəffəqiyyətli ola bilmədi. Orduda artilleriya sinifini düzəltmək üçün Baron de Tott'a "Sürət topçuları" adında hərbi bir birlik qurdurdu. Rusların [[1770]]'də Çeşmə'də Osmanlı donanmasını yandırmaları üzərinə yeni bir donanma hazırlanmasına çalışdı. Bu donanmanın əsgərlərini yetişdirmək üzrə [[1773]]-ci ildə Mühəndisxaney-i Bahr-i Hümayunu qurdurdu. Laləli məscidini tikdirdi. Bundan başqa zəlzələdə yıxılan Fateh məscidini yenidən tikdirdi.
Səltənətinin son dönəminə [[1768]]-[[1774]] Osmanlı-Rus müharibəsi hakim oldu. III. Mustafa ordusunun zəifliyini bilməklə birlikdə [[II Yekaterina|II. Yekaterina]] dövründə Rusiyanın Lehistana etdiyi müdaxilələr ucbatından Rusiyaya qarşı müharibə elan etdi. Döyüş əsnasında [[Baltik dənizi]]<nowiki/>ndən yola çıxan Rus Donanması Çeşmə'də Osmanlı donanmasını yandırdı. III. Mustafa savaşı bitirmək üçün cəhdlər etdi ancaq müvəffəqiyyətli ola bilmədi. Savaş davam edərkən öldü. Laləlidə öz tikdirdiyi Laləli Külliyyəsinin içindəki III. Mustafa türbəsində yatmaqdadır.
== Ailəsi ==
=== Hərəmxanası ===
* Avnül-Həyat Sultan
* [[Mihrişah Sultan|Mihrişah Validə Sultan]]
* Rifat Sultan
* Ayşə Adilşah Sultan
* Fəhmi Sultan
* Binnaz Sultan
=== Oğlan uşaqları ===
* [[III Səlim|Şahzadə Səlim]]
* Şahzadə Mehmed
=== Qız uşaqları ===
* Şah Sultan
* Fatma Sultan
* Beyhan Sultan
* Fatma Sultan
* Hibətullah Sultan
== Xarici keçidlər ==
* Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (2003). Osmanlı Tarihi III. Cilt 1. Kısım: II. Selim'in Tahta Çıkışından 1699 Karlofça Andlaşmasına Kadar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. <nowiki>ISBN 975-16-0013-8</nowiki>.
* Sakaoğlu, Necdet (1999). Bu Mülkün Sultanları. İstanbul: Oğlak Yayınları. <nowiki>ISBN 875-329-299-6</nowiki>. say.357-373
* Kinross, Lord (1977). The Ottoman Centuries. İstanbul: Sander Kitabevi. <nowiki>ISBN 0-224-01379-8</nowiki>.(İngilizce)
* Shaw, Stanford (1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Vol.1 Empire of the Gazis: the Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808. Cambridge: Cambridge University Press. <nowiki>ISBN 0-521-29163-1</nowiki>. say.246-250 (İngilizce)
[[Kateqoriya:Osmanlı sultanları]]
[[Kateqoriya:1717-ci ildə doğulanlar]]
| |||