Mars: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 383:
Gecə səmasında səyyar obyekt kimi Marsın mövcudluğu [[Qədim Misir|qədim Misir]] astronomları tərəfindən bilinirdi və eramızdan əvvəl 1534-cü ilə qədər onlar planetin retroqrad (əks istiqamətli) hərəkəti ilə tanış idilər.<ref name=paob85/> Yeni [[Babil|Babil imperiyası]]nın vaxtına qədər babilli astronomlar müntəzəm olaraq planetlərin vəziyyətlərinin və onların davranışlarının sistematik müşahidələrini qeydə alırdılar. Mars üçün onlar bilirdilər ki, planet hər 79 ildən bir 37 sinodik period və ya 42 zodiak dövrü edir. Onlar həmçinin planetlərin proqnozlaşdırılan vəziyyətlərinə kiçik düzəlişlər etmək üçün [[hesab]]lama üsulları kəşf etmişdilər.<ref name=north08/><ref name=swerdlow98/>
[[E.ə. IV əsr|Eramızdan əvvəl IV əsr]]də [[Aristotel]] Marsın çox uzaqda olduğunu bildirərək Mars Ayın arxasında yox olduğunu qeyd etdi.<ref name=poor08/> [[İsgəndəriyyə]]də yaşayan [[Ptolomey]]<ref name="google" /> Marsın orbital hərəkəti məsələ haqqında mülahizə yürütməyə çalışdı. Ptolomeyin modeli və onun astronomiya üzərində kollektiv işi ''Almagest'' kolleksiyasında təqdim edildi. ''Almagest'' növbəti 14 əsr üçün Qərb astronomiyasında etibarlı traktat oldu.<ref name="google7"/> [[Qədim Çin]]dəki ədəbiyyat təsdiqləyir ki, Mars [[E.ə. IV əsr|eramızdan əvvəl IV əsr]]dən gec olmamaqla [[Çin]] astronomları tərəfindən bilinirdi.<ref name=needham_ronan85/> Eramızın [[V əsr]]ində hind astronomik mətni ''Surya Siddhanta'' Marsın [[diametr]]ini hesablayırdı.<ref name=jse97/> [[Şərqi Asiya]] mədəniyyətlərində Mars ənənəvi şəkildə Beş elementə əsaslanaraq "od ulduzu" (火星) olaraq adlandırılırdı.
[[XVII əsr]] ərzində [[Tixo Brahe]] Marsın günlük [[parallaks]]ını ölçüb və [[İohann Kepler]] bundan istifadə edərək planetə qədər nisbi məsafənin ilkin hesablamasını edib.<ref name=taton03/> [[Teleskop]] işlətmək mümkün olanda Marsın günlük parallaksı [[Günəş]]-[[Yer]] məsafəsinin təyin edilməsi üçün yenidən ölçülüb. Bu ilk dəfə [[1672-ci il]]də [[Covanni Kassini|Covanni Domeniko Kassini]] tərəfindən yerinə yetirilib. İlk [[parallaks]] ölçmələri instrumentlərin keyfiyyətinə görə ləngidi.<ref name=hirschfeld01/> Marsın [[Venera]] ilə örtünməsi [[Heydelberq]]də [[Maykl Mestlin]] tərəfindən [[13 oktyabr]] [[1590-cı il]]də müşahidə edilib.<ref name=sat57/> [[1610-cu il]]də Mars [[Qalileo Qaliley]] tərəfindən görülüb və Qalileo Qaliley [[teleskop]] ilə Marsı görən ilk şəxs olub.<ref name=jha15/> Marsın [[xəritə]]sini çəkən ilk şəxs holland astronom [[Xristian Hüygens]]dir. Bu xəritə Marsın ərazi xüsusiyyətlərini də göstərirdi.<ref name="arizona"/>
| |||