Gəraylar: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 25:
|Rodovid =
}}
 
 
'''Gəraylar''' ('''Geraylar''', '''Giraylar'''<ref>Qırım tarihı. E. Çubarovnıñ muarrirliginen. Aqmescit. Tezis. 2009 /История Крыма. Под ред. Э. Чубарова. Симферополь. Тезис. 2009/ ISBN 978-966-470-016-7.</ref> (əski ərəb əlifbası ilə: كرایلر; tək halda: (''Gəray'') كراى) — Krımda, XV əsrin əvvəllərindən 1783-cü ilə qədər — [[Krım xanlığı]]nın [[Rusiya imperiyası]] tərəfindən işğalına qədər, hakimiyyətdə olmuş hökmdar [[sülalə|sülaləsi]].
Sətir 40 ⟶ 39:
Bu söz, sülalənin banisi olan I Hacı Gərayın adı idi və I Hacı Gərayın 6-cı oğlu olan [[I Mənqli Gəray]] tərəfindən soyadı kimi qəbul edilmişdir, - mənası "doğru", "ədalətli" deməkdir.
 
== I Hacı Gəray nəslindən olan [[Qasım xanlığı|Qasım xanları]] ==
==Krım xanları ==
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="2" width="500" align="center"
!<span style="color: #FFD737">Xanlıq müddəti</span>
!<span style="color: #FFD737">Ad</span>
!<span style="color: #FFD737">Qeyd</span>
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[1441]]—[[1456]]
|[[I Hacı Gəray]]
|Xanlığın qurucusu
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[1456]]
|[[Heydər Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[1456]]-[[1466]]
|[[I Hacı Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[1466]]-[[1467]]
|[[Nur Dövlət Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[1467]]
|[[I Məngli Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[1467]]-[[1469]]
|[[Nur Dövlət Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[1469]]-[[1475]]
|[[I Məngli Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[1475]]-[[1476]]
|[[Nur Dövlət Gəray]]
|
|- bgcolor="#E8E3FD"
|[[1476]]-[[1478]]
| colspan="2" |Osmanlı hakimiyyəti altında
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[1478]]-[[1515]]
|[[I Məngli Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[1515]]-[[1523]]
|[[I Mehmed Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[1523]]-[[1524]]
|[[I Qazi Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[1524]]-[[1532]]
|[[I Səadət Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[1532]]
|[[I İslam Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[1532]]-[[1551]]
|[[I Sahib Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[1551]]-[[1577]]
|[[I Dövlət Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[1577]]-[[1584]]
|[[II Mehmed Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[1584]]
|[[II Səadət Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[1584]]-[[1588]]
|[[II İslam Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[1588]]-[[1596]]
|[[II Qazi Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[1596]]
|[[I Fateh Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[1596]]-[[1607]]
|[[II Qazi Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1607|1607]]-[[:tr:1608|1608]]
|[[Toxtamış Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1608|1608]]-[[:tr:1610|1610]]
|[[I Səlamət Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1610|1610]]-[[:tr:1623|1623]]
|[[Canı bəy Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1623|1623]]-[[:tr:1628|1628]]
|[[III Mehmed Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1628|1628]]-[[:tr:1635|1635]]
|[[Canı bəy Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1635|1635]]-[[:tr:1637|1637]]
|[[İnayət Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1637|1637]]-[[:tr:1641|1641]]
|[[I Bahadır Gəray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1641|1641]]-[[:tr:1644|1644]]
|[[IV Mehmed Gəray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1644|1644]]-[[:tr:1654|1654]]
|[[:tr:III._İslam_Giray|III. İslam Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1654|1654]]-[[:tr:1666|1666]]
|[[:tr:IV._Mehmet_Giray|IV. Mehmet Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1666|1666]]-[[:tr:1671|1671]]
|[[:tr:Adil_Giray|Adil Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1671|1671]]-[[:tr:1678|1678]]
|[[:tr:I._Selim_Giray|I. Selim Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1678|1678]]-[[:tr:1683|1683]]
|[[:tr:Murat_Giray|Murat Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1683|1683]]-[[:tr:1684|1684]]
|[[:tr:II._Hacı_Giray|II. Hacı Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1684|1684]]-[[:tr:1691|1691]]
|[[:tr:I._Selim_Giray|I. Selim Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1691|1691]]
|[[:tr:III._Saadet_Giray|III. Saadet Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1691|1691]]-[[:tr:1692|1692]]
|[[:tr:Safa_Giray|Safa Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1692|1692]]-[[:tr:1699|1699]]
|[[:tr:I._Selim_Giray|I. Selim Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1699|1699]]-[[:tr:1702|1702]]
|[[:tr:II_._Devlet_Giray|II . Devlet Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1702|1702]]-[[:tr:1704|1704]]
|[[:tr:I._Selim_Giray|I. Selim Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1704|1704]]-[[:tr:1707|1707]]
|[[:tr:III._Gazi_Giray|III. Gazi Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1707|1707]]-[[:tr:1708|1708]]
|[[:tr:I._Kaplan_Giray|I. Kaplan Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1709|1709]]-[[:tr:1713|1713]]
|[[:tr:II_._Devlet_Giray|II . Devlet Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1713|1713]]-[[:tr:1715|1715]]
|[[:tr:I._Kaplan_Giray|I. Kaplan Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1716|1716]]-[[:tr:1717|1717]]
|[[:tr:III._Devlet_Giray|III. Devlet Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1717|1717]]-[[:tr:1724|1724]]
|[[:tr:IV._Saadet_Giray|IV. Saadet Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1724|1724]]-[[:tr:1730|1730]]
|[[:tr:II._Mengli_Giray|II. Mengli Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1730|1730]]-[[:tr:1736|1736]]
|[[:tr:I._Kaplan_Giray|I. Kaplan Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1736|1736]]-[[:tr:1737|1737]]
|[[:tr:II._Fetih_Giray|II. Fetih Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1737|1737]]-[[:tr:1740|1740]]
|[[:tr:II._Mengli_Giray|II. Mengli Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1740|1740]]-[[:tr:1743|1743]]
|[[:tr:II._Selamet_Giray|II. Selamet Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1743|1743]]-[[:tr:1748|1748]]
|[[:tr:II.Selim_Giray|II.Selim Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1748|1748]]-[[:tr:1756|1756]]
|[[:tr:Arslan_Giray|Arslan Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1756|1756]]-[[:tr:1758|1758]]
|[[:tr:Halim_Giray|Halim Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1758|1758]]-[[:tr:1764|1764]]
|[[:tr:Kırım_Giray|Kırım Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1765|1765]]-[[:tr:1767|1767]]
|[[:tr:III._Selim_Giray|III. Selim Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1767|1767]]
|[[:tr:Arslan_Giray|Arslan Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1767|1767]]-[[:tr:1768|1768]]
|[[:tr:Maksut_Giray|Maksut Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1768|1768]]-[[:tr:1769|1769]]
|[[:tr:Kırım_Giray|Kırım Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1769|1769]]-[[:tr:1770|1770]]
|[[:tr:IV._Devlet_Giray|IV. Devlet Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1770|1770]]
|[[:tr:II._Кaplan_Giray|II. Кaplan Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1770|1770]]-[[:tr:1771|1771]]
|[[:tr:III._Selim_Giray|III. Selim Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1771|1771]]-[[:tr:1775|1775]]
|[[:tr:II.Haldun_Giray|II.Haldun Giray]]
|
|- bgcolor="#C2E2FC"
|[[:tr:1775|1775]]-[[:tr:1777|1777]]
|[[:tr:IV._Devlet_Giray|IV. Devlet Giray]]
|
|- bgcolor="#E0F0FE"
|[[:tr:1777|1777]]-[[:tr:1782|1782]]
|[[:tr:Şahin_Giray|Şahin Giray]]
|
|}
<nowiki>*</nowiki> Cədvəldə [[Canibəy Gəray]]ın hakimiyyət illəri ([[1624]]) göstərilmir. O, [[Osmanlı]] sultanının fərmanı ilə Krım xanı elan edilməsinə baxmayaraq taxta çıxa və Krım xanlığını idarə edə bilməyib. Əvəzində isə həmin vaxt Krımı [[III Mehmed Gəray]] idare edirdi.
 
<nowiki>**</nowiki>Cədvəldə [[Maqsud Gəray]]ın hakimiyyət illəri ([[1771]]-[[1772]]) göstərilmir. O, [[Osmanlı]] sultanının fərmanı ilə Krım xanı elan edilməsinə baxmayaraq taxta çıxa və Krım xanlığını idarə edə bilməyibdir. Əvəzində isə həmin vaxt Krımı [[II Sahib Gəray]] idarə edirdi.
 
<nowiki>***</nowiki>Bəzi mənbələrdə xatırlanan [[Şahbaz Gəray]] ([[1787]]-[[1789]]) və [[Bəxt Gəray]]ın ([[1789]]-[[1792]]), 1783-cü ildə Rusiya tərəfindən işğal edilmiş Kırım xanlığını idarə etməkləri cədvəldə göstərilmir.
 
== [[I Hacı Gəray]] nəslindən olan [[Qasım xanlığı|Qasım xanları]] ==
 
* [[Nurdövlət]]<ref>[[1466]], [[1474]]—[[1475]], [[1476]]—[[1478]]-ci illərdə Krım xanı idi.</ref> (I Hacı Cərayın oğlu), [[1486]]—[[1490]]
* [[Satılqan]] ([[Nurdövlət]]inNurdövlətin oğlu), [[1491]]—[[1506]]
* [[Canay]], ([[Nurdövlət]]in oğlu), [[1506]]—[[1512]]