|
== Elmi fəaliyyəti ==
Jorj Küvye [[paleontologiya]] elminin və müasir müqayisəli [[anatomiya]]nın əsasını qoymuşdur. [[Elm tarixi]]ndə ilk dəfə olaraq o, müxtəlif [[heyvanlar]]ın orqanlarını öyrənmiş, müqayisə etmiş, quruluşunu və funksiyalarını müəyyənləşdirmişdir. Bu əlamətlərə görə o, heyvanları dörd tipə bölmüşdür: [[onurğalılar]],; [[yumşaqbədənlilər]], [[buğumlular]], [[şüalılar]]. Bu bölgü müasir sistematikanın əsasını təşkil edir.
Küvyenin dünya elmi qarşısında ən böyük xidməti onurğalı heyvanlar paleontologiyasını yaratmasıdır. [[Yer]]in müxtəlif qatları və onlardan tapılmış onurğalı heyvanların qalıqları arasındakı əlaqəni aşkar etməklə, Küvye tarixi [[geologiya]] elminin banilərindən biri olmuşdur.
Küvye RarisParis Kral Nəbatət Bağının nəzdində olan Təbiət tarixi muzeyində çalışarkən, orada məşhur [[Monmartr]] təpəliyində işlənən [[gips]] yatağından toplanmış onurğalı heyvan sümüklərinin kolleksiyasını tətqiq etmişdir. O, nizamsız yığılmış sümük topasında hər bir sümüyə uyğun olan digər sümükləri seçmiş, keçmişdə yaşamış və o zamana qədər məlum olmayan heyvan skeleti yaratmışdır. Sonradan gips yatağında həmin heyvanın bütöv skeleti tapılmışdır. Beləliklə, Küvye biologiya elminin əsas qanunlarından birini - orqanların üzlaşması qanununu kəşf etmişdir. Küvye bu qanunu belə ifadə etmişdir.: "Hər bir varlıq özünün istənilən hissəsinin qırığından tanına bilər". Başqa sözlə desək, yırtıcı dişli heyvanlarda buynuz və dırnaq, otyeyənlərdə isə caynaq ola bilməz. Bu kəşfin nəticəsi o oldu ki, ilk zamanlar "təbiətin oyunu" hesab olunan orqanizm qalıqları ciddi və dəqiq elmi-tədqiqat obyektinə çevrilir.
[[1812]]-ci ildə Jorj Küvyenin ən məşhur əsərlərindən biri - "Yer kürəsinin səthi üzərində çevrilişlər və onların heyvanlar aləmində yaratdığı dəyişikliklər" əsəri çap olundu. O, bu əsərində göstərirdi ki, Yer tarixində, indi olduğu kimi, təbii qüvvələrin təsir etdiyi sakit epoxalar və qısa müddətli, çox güclü qüvvələrin təsir göstərdiyi fəlakət epoxaları bir-birini əvəz etmişdir <ref>Cuvier, G. (Baron) (1827). Essay on the Theory of the Earth, 5th, London: T. Cadell</ref>. Fəlakətlər Yer üzərindəki bütün canlıları məhv edərək, onun bütün simasını dəyişdirmişdir. <ref>''Кювье Ж. Л.'' [http://evolbiol.ru/cuvier.htm Рассуждение о переворотах на поверхности земного шара]</ref> Sonradan sakitlik bərqərar olmuş, fəlakətin təsir dairəsindən kənarda qalan yerlərdə qorunub salamat qalmış növlər geniş ərazilərə yayılmış, Yerdə həyat bərpa olunmuşdur.<ref>Baron Georges Cuvier [http://geology.19thcenturyscience.org/books/1831-Cuvier-Revolutions/htm/doc.html A Discourse on the Revolutions of the Surface of the Globe.]</ref>
Küvyenin fikrincə, fəlakətlər çox geniş əraziləri əhatə etsə də, ümumdünya miqyaslı olmamışdır. Başvermənin səbəb və xarakterləri məlum olmasa da, onlara aydınlıq gətirmək mümkündür.
Küvyenin fəlakətlər nəzəriyyəsi müasirləri içərisində özünə çoxlu tərəfdarlar topladı, bu nəzəriyyəni qəbul etdilər, lakin yeni kəşflər, xüsusilə də, ingilis geoloqu [[Çarlz LayelinLayel]]in tədqiqatları fəlakətlər nəzəriyyəsinin öz əhəmiyyətini itirməsinə gətirib çıxartdı.
Küvye [[təkamül nəzəriyyəsi]]ni qəbul etmirdi, lakin özünün paleontoloji tədqiqatları ilə təkamül nəzəriyyəsinin meydana gəlib, inkişaf etməsinə kömək edirdi. Elm tarixini tədqiq edən alimlər təsdiq edirdilər ki, təkamül nəzəriyyəsi üçün Küvye bu nəzəriyyəni qəbul etmiş bir çox müasirlərindən çox iş görmüşdür.
|
