Monqolların Xarəzmə yürüşü: Redaktələr arasındakı fərq

[[1156]]-cı ildə [[Əlaəddin Atsız]] vəfat etdi. Onun varisləri İl Arslan və oğlu Təkəş Xarəzmin müstəqilliyinə nail oldular. [[Səlcuq sultanlığı]] və [[Qaraxanilər dövləti]] süqut etdiyindən yeganə təhlükə qoşununun İl Arslanı öldürdüyü Kidan dövləti idi. [[1174]]-cü ildə Təkəş Cənubi Xorasanı tutdu və onun hakimi Müəyyid Ay-Abanı öldürdü. Onun oğlu Təkəşin vassalığını qəbul etdi.

[[Əlaəddin Təkiş Xarəzmşah|Təkəş]] [[1187]]-ci ildə Nişapura[[Nişapur]]a, [[1192]]-ci ildə Reyə[[Rey]]ə, [[1193]]-cü ildə Mərvə[[Mərv]]ə yürüş etdi. O, [[3 iyul]] [[1200]]-cü ildə vəfat etdi və hakimiyyətə oğlu Əlaəddin Məhəmməd gəldi. O, dövlətin ərazisini genişləndirib Xorasanın[[Xorasan]]ın bir hissəsini geri qaytardı, Buxaranı[[Buxara]]nı Xarəzmə[[Xarəzm]]ə birləşdirdi, [[1212]]-ci ildə qarakitaylara son qoyub Sistanı[[Sistan]]ı, Kirmanı[[Kirman]]ı, Təbəristanı[[Təbəristan]]ı, Azərbaycanı[[Azərbaycan]]ı, Arranı[[Arran]]ı özünə tabe etdi.

[[Çingiz xanınxan]]ın strategiyaları yalnız döyüş meydanlarında deyil döyüş əvvəli və sonrasındakı casusluq fəaliyyətləri birlikdə bir bütün meydana gətirməkdə idi. Harzemşahlar ilə aparılan ticarət razılaşmalarını istifadə edərək ticarət kervanlarında vəzifə verdiyi casusları üzərindən həm məlumat yığır həm də bu casuslar ilə Harzemşahlar dövlət işçilərini rüşvət və mənfəət vəd edərək satın alırdı. Bu casuslardan biri Xarəzmə tutulunca Xarəzm valisi İnalcık , casusluq edən karvanı yağma edib casusların saqqallarını yandıraraq geri göndərdi. Tarixə Otrar hadisəsi olaraq keçən bu hadisə nəticəsində Harzemşahlar ilə Moğollar arasındakı yaxşı əlaqələr sona çatdı. İnalcık’ın bu hərəkəti şübhəsiz ki Çingiz Xanın hirsini çəkəcək , Moğollar ilə inkişaf etdirilmiş olan yaxşı əlaqələri bozacaktı . Ancaq Monqolların hər vəziyyətdə Harzemşahlar’ın üzərinə hücum edəcəyi də bilinirdi. Çingiz Xan , elçisini göndərərək malların ödənilməsi və Xarəzm qubernatoru İnalcık’ın təslim edilməsini istədi. Məhəmməd Xan , Çingiz Xanın bu istədiyini rədd edincə Harzemşahlar sonunu hazırlayan Monqol istilası başladı (1219).