Xeyrənnisə Sultan xanım Mazandaran xanı Abdulla xanın böyük qızıdır.[[1549]]-cu ildə anadan olmuşdur. Anası da varlı bəy qızı olmuş Lazibar xanım idi. Abdulla xan bu qızını xüsusi yetişdirmişdi.Ona at çapmağı, oxla nişan almağı öyrətmiş, əsasında, bacı və qardaşı ilə xüsusi müəllimlərin iştirakında elmlərə yiyələnmişdilər. HeyrannisəXeyrənnisə Sultan ilə [[Şah Məhəmməd Xudabəndə]]in tanış olması tamamən təsadüfi idi.Tarixi qaynaqlardan biri yazır ki, Şahzadə Mazandaran bölgəsini gəzərkən Bazara yolunu salmış və kəndli qiyafəsində insanları sorğu-sual edirmiş.Elə bu zaman xan qızı Xeyrənnisə bacısı Zeynəb ( [[I Abbas]] zamanı Zeynəb Sultan şərqin ll diplomat qadını, bacısının intiqamçısı) ilə orada olur.Lakin şahzadə paytaxdan muzdlu tutulmuş oxcunun nişanı yaralanır və yerə yıxılır. Bu zaman gənc qız olan Xeyrənnisə qaçaraq onu qaldırıt, su verərək, əhvalını soruşur, yarasına məlhəm bağlayır. Xeyrənnisə bəyimin gözəliyinə valeh olan şahzadə oradaca ona vurulur, lakin özünə gəldikdən sonra onu görmür, getdiyini öyrənir.Bu hadisələr [[1565]]-ci ildə baş verir.Hadisədən bir müddət sonra Şahzadə bu qızı araşdırır, Abdulla xanı öyrənir,ona elçi göndərir. 1565-ci ilin sonları Xeyrənnisə zorla saraya gətirilir.Əvvəlcədən Məhəmməd mirzəni istəməsə də, sonradan aşiq olur və ona 5 övlad bəxş edir.Lakin əri Məhəmməd mirzənin gözünün zəif olması, onun bu zəifliyini fikir etməsi, yuxarıların onları saymaması Xeyrənnisəni övladlarının həyatda qalması üçün siyasətə girməyə məcbur edir.Və o ailəsini hər daim qoruyacağı haqda and içir.Oğlu Həsənin "təzə" şahın əmri ilə öldürülməsi onun mərhəmət hissini alır. Atasının yolunu azmış əmisi Mir Həsən xanla qızılbaşlar tərəfindən qətli isə onda bu nifrəti daha da artırdı.Uzun mübarizələrdən sonra bütün düşmənlərini,xüsusiilə də [[Pərixan Sultan]]ı aradan qaldırıt.1578-ci ildə Şahzadə Məhəmməd mirzə "şahlıq taxtı"na oturur.Bu zaman Xeyrənnisə "Şahbanu" az sonra "Nəvvab" daha sonra isə "Ali divanın Vəkili" olur.İndiyənəcən nə şərqdə,nə də qərbdə bu rütbəyə bir anda heç bir qadın yiyələnməmişdi, lakin Fars qızı bunu başara bilir.Əsrin son rübündə [[I Şah İsmayıl]]ın yaratdığı və [[Osmanlı imperiyası]]nın sərhədlərindən [[Hindistan]]a qədər uzanan böyük Səfəvi dövləti ağır böhran içində idi. Taxt-tac az qala kor, iradəsiz və zəif xarakterli [[Şah Məhəmməd Xudabəndə]]nin əlində idi.Bu işləri qaydaya salmaq üçün dövləti faktiki rəhbərliyi onun arvadı Məhdi Ülya ləqəbli Xeyrənnisə bəyim və oğlu, osmanlılar üzərində bir sıra parlaq qələbələr qazanmış bacarıqlı sərkərdə Həmzə mirzə edirlər.[[1578]]-ci ildə Osmanlı qoşunu Səfəvi sərhədlərini keçdi.Qızılbaşlar ilk döyüşdə məğlub oldular.Bu xəbər saraya çatan zaman HeyrannisəXeyrənnisə Sultan böyük divan topladı.Bu döyüşdə arxayınlıq edib, mal, mülk eşqinə, dövlətlilik sevdasına düşən və ən əsası ona düşmən olan bütün qızılbaş əmirlərini vəzifələrindən çıxardıb, ucqarlara sürgün etdi.Bu zaman Məhəmməd şah xəstə idi.Gözlərinin ağrısı ən son həddə çatmışdı.Bu səbəbdən oğlu Həmzə Mirə ilə digər döyüşlərin planını hazırlamağa başladı.Döyüş qəraragahına bir-başa özü getdi.Və həm qələbə, həm də əsir alınan Adil Gərayla saraya döndü.Əvvəl Adil Gəraya xoş davransa da, onun şaha qətl etmək istəyərkən yaxalanması vəziyyəti kökdən dəyişdi.Gəray zindana salındı.
