Burkina-Faso: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 77:
=== Müstəmləkə dövrü ===
XIX əsrin sonlarında Burkina Fasonın fransızlar tərəfindən işğalı başlandı. [[1895]]-ci ildə Yatenqa dövlətinin ordusu darmadağın edildi, [[1897]]-ci ildə isə Fada-Qurma [[Fransa]]nın protektoratlığını tanıdı. [[1904]]-cü ildən [[1919]]-cu ilədək Yuxarı Volta fransız müstəmləkəsi olan Yuxarı [[Seneqal]] - [[Niger]] müstəmləkəsinin tərkibində, sonralar isə ayrıca müstəmləkə olmuşdur. [[1947]]-ci ildə Yuxarı Volta müstəmləkəsi bərpa olunmuşdur. [[1947]]-ci ildən [[1958]]-ci ilə kimi fransız Yuxarı Voltası [[Fransa]] dənizarxası ərazisi olmuş, sonralar isə Fransa Birliyinin tərkibində Yuxarı Volta Muxtar Pespublikası kimi təşkil olunmuşdu. [[1958]]-ci ildə Yuxarı Volta [[1959]]-[[1960]]-cı illərdə mövcud olmuş Mali Federasiyasına ([[Mali]] və [[Seneqal]]) daxil olmağı planlaşdırmaq arzusunda olsa da, qonşu [[Fil Dişi Sahili]] dövlətinin təzyiqi nəticəsində bu federasiyada iştirak etməkdən imtina etdi. [[1959]]-cu ilin dekabrında Yameoqo ölkənin prezidenti oldu. Onun ilk işi öz partiyasından başqa digər partiyaların fəaliyyətini qadağan etmək oldu.
[[Şəkil: Burkina Faso, administrative divisions - de - colored.svg|400px|Burkina Fasonun bölgələri]]
=== Müstəqillik dövrü ===
[[5 avqust]] [[1960]]-cı ildə Yameoqo tərəfindən Yuxarı Voltanı müstəqil dövlət elan etdi və onun ilk prezidenti oldu. [[1966]]-cı ilin yanvarında başlanan ümummilli tətil nəticəsində Yameoqo hakimiyyətdən devrildi. Hakimiyyət podpolkovnik Sanqule Lamizana başda olmaqla hərbçilərin əlinə keçdi. [[1970]]-ci ildə Burkina Fasoda yeni konstitusiya qəbul edildi, siyasi partiyaların fəaliyyətinə icazə verildi, artıq briqada generalı olmuş Lamizana ümumi səsvermə nəticəsində ölkə prezidenti seçildi. Lakin [[1974]]-cü ildə növbəti prezident seçkiləri ərəfəsində hakim partiyanın rəhbərləri arasında ziddiyyətlər kəskinləşdi və [[1974]]-cü ilin fevralında Lamizana hakimiyyəti ələ keçirdi. [[1977]]-ci ildə Lamizana ölkəni mülki idarəetmə formasına qaytardı, lakin [[1980]]-cı ilin noyabrında Yuxarı Voltada pollkovnik Saye Zerbonun başçılığı ilə yenidən hərbi rejim quruldu. [[1982]]-ci ilin noyabrında Zerbo növbəti hərbi cevriliş nəticəsində hakimiyyətdən devrildi və hakimiyyətə mayor Jan Batista Uedraoqo gəldi [[1983]]-cü ildə yeni prezident öz hökumətindəki "sollarla" əlaqələri kəsməyi qərara aldı. Həyata keçirilən tədbirlərdən biri də kapitan Tomas Sankaranın solçu baxışlarının davamçılarının Nazirlər Kabinetindən qovulması oldu. 1983-cü ilin avqustunda növbəti hərbi çevriliş baş verdi və Sankara dövlət başçısı oldu. O, ölkənin adını dəyişərək Burkina Faso adlandırdı. sosial inqilabi dəyişikliklər kursunu elan etdi.
| |||