Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu (Azərbaycan): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 2:
'''Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu''' —elmi tədqiqat institutu. [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]]nın strukturuna daxildir. Direktor: fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, [[Misir Mərdanov |Misir Cumayıl oğlu Mərdanov]]
 
==Qısa tarixi==
1959-cu il – Azərbaycan SSR EA Fizika və Riyaziyyat İnstitutunun riyaziyyat şöbəsinin əsasında müstəqil Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu yaradılmışdır. (Azərb. SSR Nazirlər Sovetinin 1959-cu il 27 aprel tarixli 319 №-li qərarı, Azərb. SSR Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin iclasının 11 №-li protokolu, 06 may 1959-cu il.).
 
Sətir 9 ⟶ 10:
 
== Əsas fəaliyyət istiqamətləri ==
=== Operatorlarin spektral nəzəriyyəsi və operator cəbrlərinin nəzəriyyəsi ===
* Funksional analiz şöbəsi f-r.e.d., prof. Həmidulla İ.Aslanov
* Qeyri harmonik analiz şöbəsi AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Bilal T.Bilalov
 
=== Funksional fəzalar nəzəriyyəsi və çoxobrazlilarda harmonik analizin problemləri===
'''OPERATORLARIN SPEKTRAL NƏZƏRİYYƏSİ VƏ OPERATOR CƏBRLƏRİNİN NƏZƏRİYYƏSİ'''
* Riyazi analiz şöbəsi AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Vaqif S. Quliyev
* SürüncəklikFunksiyalar nəzəriyyəsi şöbəsi f-r.e.dn., profdos. LətifVüqar XE.Talıblıİsmayılov
 
=== Diferensial və diferensial operator tənliklərin ümumi və keyfiyyət nəzəriyyəsi ===
• Funksional analiz şöbəsi f-r.e.d., prof. Həmidulla İ.Aslanov
* Diferensial tənliklər şöbəsi f-r.e.d., professor Əkbər B.Əliyev
* Riyazi fizika tənlikləri şöbəsi AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Rauf V.Hüseynov
 
=== Cəbr və riyazi məntiqin problemləri; elm və texnikanin tarixi ===
• Qeyri harmonik analiz şöbəsi AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Bilal T.Bilalov
* Cəbr və riyazi məntiq şöbəsi f-r.e.n. Əli Ə.Babayev
 
=== Fənlərarasi riyazi məsələlərin həllinin hesablama-informasiya texnologiyalari ===
'''FUNKSİONAL FƏZALAR NƏZƏRİYYƏSİ VƏ ÇOXOBRAZLILARDA HARMONİK ANALİZİN PROBLEMLƏRİ'''
* Tətbiqi riyaziyyat şöbəai f-r.e.d., prof. Qabil Q.Əliyev
 
===Deformasiya olunan bərk cismin mexanikasi; maye və qazin qeyri-xətti mexanikasinin müasir problemləri===
• Riyazi analiz şöbəsi AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Vaqif S. Quliyev
 
* FunksiyalarElastiklik və plastiklik nəzəriyyəsi şöbəsi f-r.e.nd., dosprof. VüqarVaqif EC.İsmayılovHacıyev
* Maye və qaz mexanikası şöbəsi, AMEA-nın müxbir üzvü, Rusiya TEA-nın həqiqi üzvü, t.e.d. Geylani M.Pənahov
 
* Elastiklik və plastiklikSürüncəklik nəzəriyyəsi şöbəsi f-r.e.d., prof. VaqifLətif CX.HacıyevTalıblı
'''DİFERENSİAL VƏ DİFERENSİAL OPERATOR TƏNLİKLƏRİN ÜMUMİ VƏ KEYFİYYƏT NƏZƏRİYYƏSİ'''
* Dalğa dinamikası şöbəsi f-r.e.d., prof. Cəfər H.Ağalarov
 
• Diferensial tənliklər şöbəsi f-r.e.d., professor Əkbər B.Əliyev
 
• Riyazi fizika tənlikləri şöbəsi AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Rauf V.Hüseynov
 
'''CƏBR VƏ RİYAZİ MƏNTİQİN PROBLEMLƏRİ; ELM VƏ TEXNİKANIN TARİXİ'''
 
• Cəbr və riyazi məntiq şöbəsi f-r.e.n. Əli Ə.Babayev
 
'''FƏNLƏRARASI RİYAZİ MƏSƏLƏLƏRİN HƏLLİNİN HESABLAMA-İNFORMASİYA TEXNOLOGİYALARI'''
 
• Tətbiqi riyaziyyat şöbəai f-r.e.d., prof. Qabil Q.Əliyev
 
'''DEFORMASİYA OLUNAN BƏRK CİSMİN MEXANİKASI; MAYE VƏ QAZIN QEYRİ-XƏTTİ MEXANİKASININ MÜASİR PROBLEMLƏRİ'''
 
• Elastiklik və plastiklik nəzəriyyəsi şöbəsi f-r.e.d., prof. Vaqif C.Hacıyev
 
• Maye və qaz mexanikası şöbəsi, AMEA-nın müxbir üzvü, Rusiya TEA-nın həqiqi üzvü, t.e.d. Geylani M.Pənahov
 
• Sürüncəklik nəzəriyyəsi şöbəsi f-r.e.d., prof. Lətif X.Talıblı
 
• Dalğa dinamikası şöbəsi f-r.e.d., prof. Cəfər H.Ağalarov
 
Bu sahələrin yaranması və inkişafında kecmiş Sovetlər Birliyinin məşhur alimləri- M.V.Keldış, İ.Q.Petrovski, B.M.Levitan, A.Q.Kostyucenko, A.A.Qoncar, P.L.Ulyanov, Y.M.Berezanski, O.A.Ladıçenskaya, A.D.Kudryavtsev, O.A.Oleynik, Q.E.Şilov, V.A.İlyin, S.N.Bernşteyn, A.V.Skoroxod, M.A.Naymark, X.A.Raxmatulin, A.N.Quz, N.Boqolyubov, S.L.Sobolev, A.N.Tixonov, S.M.Nikolski, V.S.Vladimirov və s. alimlər cox mühüm rol oynamışlar.
50 illik fəaliyyəti dövründə Riyaziyyat və Mexanika İnstitutuna: akad. Zahid İ.Xəlilov (1959; 1967-1974); akad. İbrahim İ.İbrahimov (1959-1963); f-r.e.d., prof. Həşim M.Ağayev; akad. Fərəməz Q.Maqsudov (1974-2000); AMEA-nın müxbir üzvü, prof. İlham T.Məmmədov (2000-2003); akad. A.C.Hacıyev (2004-2013), 2013-cü ildən İnstituta f-r.e.d., prof. Misir Mərdanov rəhbərlik edir.
 
Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu 1959-cu ilin may ayının 6-da yaranmış və institutun yaranmasının məqsədi ölkəmizdə riyaziyyat və mexanika elmlərinin inkişafına xidmət etmək olmuşdur. İnstitutun əsas bazası 1945-ci ildən, yəni Akademiyamızın yarandığı gündən, fəaliyyət göstərən Fizika və Riyaziyyat İnstitutunun riyaziyyat sektoru olmuşdur. Fizika və Riyaziyyat İnstitutunda o vaxtlarda da sonrakı illərdə olduğu kimi, Azərbaycan Dövlət Universitetinin və Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun bəzi əməkdaşları 0,5 ştatda elmi işçilər kimi işləmiş və elmi tədqiqatlar institutda da respublikamızın ənənəvi istiqamətləri üzrə aparılmışdır.
 
Sətir 66 ⟶ 56:
İbrahim müəllim Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunu bitirdikdən sonra həm bu institutda, həm də Azərbaycan Dövlət Universitetində çalışmağa başlayır. Sonra Moskvaya aspiranturaya göndərilir və orada görkəmli riyaziyyatçı A.O.Gelfondun rəhbərliyi altında aspirant olur. 1939-cu ildə namizədlik dissertasiyasını müdafiə edir və ryaziyyat üzrə ilk azərbaycanlı elmlər namizədi olur, 1947-ci ildə isə Moskvada doktorluq dissertasiyasını müdafiə edir. İbrahim müəllim Sovetlər Birliyi və dünya riyaziyyatçıları tərəfindən tanınmış bir alimimiz idi. Onun rəhbərliyi altında ölkəmizdə həqiqi və kompleks dəyişənli funksiyaların yaxınlaşması nəzəriyyəsi, interpolyasiya nəzəriyyəsi, tam funksiyalar nəzəriyyəsi, funksiyalar sistemlərinin tamlığı kimi sahələrdə geniş tədqiqatlar aparılmış və bunların böyük bir hissəsi İbrahim müəllimin yazdığı, o cümlədən Moskvada da çap edilən, monoqrafiyalarına daxil edilmişdir. İbrahim müəllimin zəmanəmizin ən görkəmli alimlərindən biri M.V.Keldışla və A.O.Gelfondla birlikdə yazdığı məqalələr dünya riyaziyyat ədəbiyyatında böyük iz qoymuş əsərlərdir. Funksiyaların konstruktv nəzəriyyəsinin yaradıcılarından biri sayılan akademik S.N.Bernşteynin xatirəsinə həsr edilmiş Beynəlxalq konfransda onun yaradıcılığı haqqında məruzənin edilməsinin İbrahim müəllimə tapşırılması da onun nüfuzunun göstəricisidir. İbrahim müəllim 1959-cu ildə Akademiyanın müxbir üzvü, 1968-ci ildə isə həqiqi üzvü (akademik) seçilmişdir.
 
==İnstitut direktorları haqqıda==
*1963-1967-ci illərdə professor Həşim Ağayev RMİ-də direktor vəzifəsini əvəz etmişdir.
 
*1967-1974-cü illərdə instituta yenidən akad. Z.Xəlilov rəhbərlik edilmişdir.
*1974-cü ildən 2000-ci ilə kimi institutun direktoru vəzifəsində akademik Fərəməz Qəzənfər oğlu Maqsudov çalışmışdır.
 
1974-cü ildən 2000-ci ilə kimi institutun direktoru vəzifəsində akademik Fərəməz Qəzənfər oğlu Maqsudov çalışmışdır.
 
===Fərəməz Maqsudov===
{{Həmçinin bax|Fərəməz Maqsudov}}
Fərəməz müəllimin rəhbərlik etdiyi illər İnstitutda doktorların hazırlanması işində böyük bir canlanma yaranır. 1959-1974-cü illər ərzində cəmi 3 doktorluq dissertasiyası müdafiə edildiyi halda bündan sonrakı 15 ildə institutun əməkdaşları tərəfindən 15 doktorluq dissertasiyası müdafiə edilir, o cümlədən 9-u mexanka üzrə. Bunlar Fərəməz müəllimin yorulmaz zəhmətinin nəticəsi idi. O, İnstitutun cavan alimlərinin SSRİ-nin ən qabaqcıl elmi mərkəzlərində tanınmasına nail olur. Görkəmli alimlərin Bakıya gəlib öz elmi nəticələri üzrə məruzə etmələri, bizim elmi işçilərimizin elmi məruzələrini dinləmələri, bizim cavanları yeni elmi sahələrlə tanış etmələri –bütün bunların təşəbbüskarı məhz Fərəməz müəllim idi.
 
Sətir 90 ⟶ 81:
İnstitutda il bə il aparılan elmi tədqiqatların nəticəsində və SSRİ-nin aparıcı elmi mərkəzləri ilə saxlanılan sıx əlaqələrə görə Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu artıq 1970-ci illərin ortalarından başlayaraq SSRİ-nin riyaziyyat və mexanika üzrə ən qabaqcıl elmi mərkəzlərindən birinə çevrilir.
 
==Əldə olunmuş nəticələr==
Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunun fəaliyyəti ildən-ilə güclənərək ölkəmizdə riyaziyyat və mexanika elminin müxtəlif yeni sahələrinin də inkişaf edilməsi ilə bağlı olubdur.
 
Sətir 121 ⟶ 113:
 
== Şöbələr ==
* Funksional analiz şöbəsi
* TəhsilRiyazi analiz şöbəsi
 
* RiyaziFunksiyalar analiznəzəriyyəsi şöbəsi
* Diferensial tənliklər şöbəsi
 
* FunksiyalarRiyazi nəzəriyyəsifizika tənlikləri şöbəsi
* Qeyri harmonik analiz şöbəsi
 
*Elastiklik Diferensial tənliklərplastiklik nəzəriyyəsi şöbəsi
* Dalğa dinamikasi şöbəsi
 
*Sürüncəklik Riyazi fizika tənliklərinəzəriyyəsi şöbəsi
* Maye və qaz mexanikasi şöbəsi
 
* QeyriHesablama harmonikriyaziyyati analizvə informatika şöbəsi
* Cəbr və riyazi məntiq şöbəsi
 
* ElastiklikTətbiqi və plastiklik nəzəriyyəsiriyaziyyat şöbəsi
* Optimal idarəetmə şöbəsi
 
* DalğaBeynəlxalq dinamikasiəlaqələr şöbəsi
* AMEA-nın Xəbərləri və RMİ-nin Əsərləri jurnallarının redaksiyası
 
* Sürüncəklik nəzəriyyəsiTəhsil şöbəsi
 
• Maye və qaz mexanikasi şöbəsi
 
• Hesablama riyaziyyati və informatika şöbəsi
 
• Cəbr və riyazi məntiq şöbəsi
 
• Tətbiqi riyaziyyat şöbəsi
 
• Optimal idarəetmə şöbəsi
 
• Beynəlxalq əlaqələr şöbəsi
 
• AMEA-nın Xəbərləri və RMİ-nin Əsərləri jurnallarının redaksiyası
 
• Təhsil şöbəsi
 
== Jurnallar ==
 
* PROCEEDINGS, Of Institute of Mathematics and Mechanics National Academy of Science of Azerbaijan
* TRANSACTIONS, Issue mathematics and mechanics Series of physical-technical & mathematics science Azerbaijan National Academy of Science
 
* AZERBAIJAN JOURNAL OF MATHEMATICS
• TRANSACTIONS, Issue mathematics and mechanics Series of physical-technical & mathematics science Azerbaijan National Academy of Science
* TRANSACTIONS ISSUE MECHANICS, Series of physical-technical & mathematics science, Azerbaijan National Academy of Science
 
• AZERBAIJAN JOURNAL OF MATHEMATICS
 
• TRANSACTIONS ISSUE MECHANICS, Series of physical-technical & mathematics science, Azerbaijan National Academy of Science
 
== Mənbə ==