Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu (Azərbaycan): Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 2:
'''Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu''' —elmi tədqiqat institutu. [[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası]]nın strukturuna daxildir. Direktor: fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, [[Misir Mərdanov |Misir Cumayıl oğlu Mərdanov]]
==Qısa tarixi==
1959-cu il – Azərbaycan SSR EA Fizika və Riyaziyyat İnstitutunun riyaziyyat şöbəsinin əsasında müstəqil Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu yaradılmışdır. (Azərb. SSR Nazirlər Sovetinin 1959-cu il 27 aprel tarixli 319 №-li qərarı, Azərb. SSR Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin iclasının 11 №-li protokolu, 06 may 1959-cu il.).
Sətir 9 ⟶ 10:
== Əsas fəaliyyət istiqamətləri ==
=== Operatorlarin spektral nəzəriyyəsi və operator cəbrlərinin nəzəriyyəsi ===
=== Funksional fəzalar nəzəriyyəsi və çoxobrazlilarda harmonik analizin problemləri===
=== Diferensial və diferensial operator tənliklərin ümumi və keyfiyyət nəzəriyyəsi ===
▲• Funksional analiz şöbəsi f-r.e.d., prof. Həmidulla İ.Aslanov
=== Cəbr və riyazi məntiqin problemləri; elm və texnikanin tarixi ===
▲• Qeyri harmonik analiz şöbəsi AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Bilal T.Bilalov
=== Fənlərarasi riyazi məsələlərin həllinin hesablama-informasiya texnologiyalari ===
===Deformasiya olunan bərk cismin mexanikasi; maye və qazin qeyri-xətti mexanikasinin müasir problemləri===
▲• Riyazi analiz şöbəsi AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Vaqif S. Quliyev
▲• Diferensial tənliklər şöbəsi f-r.e.d., professor Əkbər B.Əliyev
▲• Riyazi fizika tənlikləri şöbəsi AMEA-nın müxbir üzvü, prof. Rauf V.Hüseynov
▲• Cəbr və riyazi məntiq şöbəsi f-r.e.n. Əli Ə.Babayev
▲• Tətbiqi riyaziyyat şöbəai f-r.e.d., prof. Qabil Q.Əliyev
▲• Elastiklik və plastiklik nəzəriyyəsi şöbəsi f-r.e.d., prof. Vaqif C.Hacıyev
▲• Maye və qaz mexanikası şöbəsi, AMEA-nın müxbir üzvü, Rusiya TEA-nın həqiqi üzvü, t.e.d. Geylani M.Pənahov
▲• Sürüncəklik nəzəriyyəsi şöbəsi f-r.e.d., prof. Lətif X.Talıblı
▲• Dalğa dinamikası şöbəsi f-r.e.d., prof. Cəfər H.Ağalarov
Bu sahələrin yaranması və inkişafında kecmiş Sovetlər Birliyinin məşhur alimləri- M.V.Keldış, İ.Q.Petrovski, B.M.Levitan, A.Q.Kostyucenko, A.A.Qoncar, P.L.Ulyanov, Y.M.Berezanski, O.A.Ladıçenskaya, A.D.Kudryavtsev, O.A.Oleynik, Q.E.Şilov, V.A.İlyin, S.N.Bernşteyn, A.V.Skoroxod, M.A.Naymark, X.A.Raxmatulin, A.N.Quz, N.Boqolyubov, S.L.Sobolev, A.N.Tixonov, S.M.Nikolski, V.S.Vladimirov və s. alimlər cox mühüm rol oynamışlar.
50 illik fəaliyyəti dövründə Riyaziyyat və Mexanika İnstitutuna: akad. Zahid İ.Xəlilov (1959; 1967-1974); akad. İbrahim İ.İbrahimov (1959-1963); f-r.e.d., prof. Həşim M.Ağayev; akad. Fərəməz Q.Maqsudov (1974-2000); AMEA-nın müxbir üzvü, prof. İlham T.Məmmədov (2000-2003); akad. A.C.Hacıyev (2004-2013), 2013-cü ildən İnstituta f-r.e.d., prof. Misir Mərdanov rəhbərlik edir.
Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu 1959-cu ilin may ayının 6-da yaranmış və institutun yaranmasının məqsədi ölkəmizdə riyaziyyat və mexanika elmlərinin inkişafına xidmət etmək olmuşdur. İnstitutun əsas bazası 1945-ci ildən, yəni Akademiyamızın yarandığı gündən, fəaliyyət göstərən Fizika və Riyaziyyat İnstitutunun riyaziyyat sektoru olmuşdur. Fizika və Riyaziyyat İnstitutunda o vaxtlarda da sonrakı illərdə olduğu kimi, Azərbaycan Dövlət Universitetinin və Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun bəzi əməkdaşları 0,5 ştatda elmi işçilər kimi işləmiş və elmi tədqiqatlar institutda da respublikamızın ənənəvi istiqamətləri üzrə aparılmışdır.
Sətir 66 ⟶ 56:
İbrahim müəllim Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunu bitirdikdən sonra həm bu institutda, həm də Azərbaycan Dövlət Universitetində çalışmağa başlayır. Sonra Moskvaya aspiranturaya göndərilir və orada görkəmli riyaziyyatçı A.O.Gelfondun rəhbərliyi altında aspirant olur. 1939-cu ildə namizədlik dissertasiyasını müdafiə edir və ryaziyyat üzrə ilk azərbaycanlı elmlər namizədi olur, 1947-ci ildə isə Moskvada doktorluq dissertasiyasını müdafiə edir. İbrahim müəllim Sovetlər Birliyi və dünya riyaziyyatçıları tərəfindən tanınmış bir alimimiz idi. Onun rəhbərliyi altında ölkəmizdə həqiqi və kompleks dəyişənli funksiyaların yaxınlaşması nəzəriyyəsi, interpolyasiya nəzəriyyəsi, tam funksiyalar nəzəriyyəsi, funksiyalar sistemlərinin tamlığı kimi sahələrdə geniş tədqiqatlar aparılmış və bunların böyük bir hissəsi İbrahim müəllimin yazdığı, o cümlədən Moskvada da çap edilən, monoqrafiyalarına daxil edilmişdir. İbrahim müəllimin zəmanəmizin ən görkəmli alimlərindən biri M.V.Keldışla və A.O.Gelfondla birlikdə yazdığı məqalələr dünya riyaziyyat ədəbiyyatında böyük iz qoymuş əsərlərdir. Funksiyaların konstruktv nəzəriyyəsinin yaradıcılarından biri sayılan akademik S.N.Bernşteynin xatirəsinə həsr edilmiş Beynəlxalq konfransda onun yaradıcılığı haqqında məruzənin edilməsinin İbrahim müəllimə tapşırılması da onun nüfuzunun göstəricisidir. İbrahim müəllim 1959-cu ildə Akademiyanın müxbir üzvü, 1968-ci ildə isə həqiqi üzvü (akademik) seçilmişdir.
==İnstitut direktorları haqqıda==
*1963-1967-ci illərdə professor Həşim Ağayev RMİ-də direktor vəzifəsini əvəz etmişdir.
*1967-1974-cü illərdə instituta yenidən akad. Z.Xəlilov rəhbərlik edilmişdir.
*1974-cü ildən 2000-ci ilə kimi institutun direktoru vəzifəsində akademik Fərəməz Qəzənfər oğlu Maqsudov çalışmışdır.▼
▲1974-cü ildən 2000-ci ilə kimi institutun direktoru vəzifəsində akademik Fərəməz Qəzənfər oğlu Maqsudov çalışmışdır.
===Fərəməz Maqsudov===
{{Həmçinin bax|Fərəməz Maqsudov}}
Fərəməz müəllimin rəhbərlik etdiyi illər İnstitutda doktorların hazırlanması işində böyük bir canlanma yaranır. 1959-1974-cü illər ərzində cəmi 3 doktorluq dissertasiyası müdafiə edildiyi halda bündan sonrakı 15 ildə institutun əməkdaşları tərəfindən 15 doktorluq dissertasiyası müdafiə edilir, o cümlədən 9-u mexanka üzrə. Bunlar Fərəməz müəllimin yorulmaz zəhmətinin nəticəsi idi. O, İnstitutun cavan alimlərinin SSRİ-nin ən qabaqcıl elmi mərkəzlərində tanınmasına nail olur. Görkəmli alimlərin Bakıya gəlib öz elmi nəticələri üzrə məruzə etmələri, bizim elmi işçilərimizin elmi məruzələrini dinləmələri, bizim cavanları yeni elmi sahələrlə tanış etmələri –bütün bunların təşəbbüskarı məhz Fərəməz müəllim idi.
Sətir 90 ⟶ 81:
İnstitutda il bə il aparılan elmi tədqiqatların nəticəsində və SSRİ-nin aparıcı elmi mərkəzləri ilə saxlanılan sıx əlaqələrə görə Riyaziyyat və Mexanika İnstitutu artıq 1970-ci illərin ortalarından başlayaraq SSRİ-nin riyaziyyat və mexanika üzrə ən qabaqcıl elmi mərkəzlərindən birinə çevrilir.
==Əldə olunmuş nəticələr==
Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunun fəaliyyəti ildən-ilə güclənərək ölkəmizdə riyaziyyat və mexanika elminin müxtəlif yeni sahələrinin də inkişaf edilməsi ilə bağlı olubdur.
Sətir 121 ⟶ 113:
== Şöbələr ==
* Diferensial tənliklər şöbəsi
* Qeyri harmonik analiz şöbəsi
* Dalğa dinamikasi şöbəsi
▲• Maye və qaz mexanikasi şöbəsi
▲• Cəbr və riyazi məntiq şöbəsi
▲• Optimal idarəetmə şöbəsi
▲• AMEA-nın Xəbərləri və RMİ-nin Əsərləri jurnallarının redaksiyası
▲• Təhsil şöbəsi
== Jurnallar ==
▲• TRANSACTIONS, Issue mathematics and mechanics Series of physical-technical & mathematics science Azerbaijan National Academy of Science
▲• AZERBAIJAN JOURNAL OF MATHEMATICS
▲• TRANSACTIONS ISSUE MECHANICS, Series of physical-technical & mathematics science, Azerbaijan National Academy of Science
== Mənbə ==
|