Kürəkçay müqaviləsi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 3:
[[14 may]] ([[26 may]]) [[1805]]-ci il tarixdə [[Kürəkçay]] [[çay]]ı sahilində - Knyaz [[Sisianov]]un düşərgəsində, (indiki Goranboy rayonu ərazisi) birinci olaraq [[Qarabağ xanlığı| Qarabağ xanı]] [[İbrahimxəlil xan]] tərəfindən, sonra isə - [[21 may]]da (2 iyun), [[Şəki xanlığı|Şəki xanı]] [[Səlim xan]] tərəfindən imzalanıb. [[Rusiya İmperiyası]] adından isə müqaviləyə [[Rusiya İmperiyası|Rusiyanın]] Qafqaz qoşunlarının baş komandanı Knyaz [[Sisianov]] imza atmışdır.
 
Mirzə Adıgözəl bəy və Mirzə Camal Cavanşir əslində [[Şəki xanlığı]]nın [[Qarabağ xanlığı]] ilə bir gündə, Kürəkçay görüşlərində [[Rusiya]]ya tabe edildiyini yazırlar: "Kürəkçayın qırağında bir neçə gün bayram, şənlik və qonaqlıq oldu. Sonra traktat və əhdnamə yazıldı. İbrahim xanaga və Şəki hakimi SəlimSalim xanxana ona möhür basdılar, böyük sərdar (SisianovSisiiano) isə qol çəkdi"<ref>[http://elibrary.bsu.az/kitablar/1089.pdf AZƏRBAYCAN TARİXİ (XIX – XXI əsrin əvvəli). «Bakı Universiteti» nəşriyyatı. 2010.]</ref>
 
 
1805-ci il 14 may Kürəkçay andlaşması 11 maddədən ibarət idi. Qarabağ xanı Rusiya çarının vassalı olmağına razılıq verir (maddə 1), müstəqil xarici siyasət hüququndan çarın xeyrinə imtina edir (maddə 4), çar xəzinəsinə hər il 80002874000 çervon bacazn verməyi öhdəsinə götürürdü (maddə 8). Rusiya dövləti də üzərinə müəyyən təəhhüdlər götürür, daxili idarəetmə ilə bağlı hakimiyyət işlərinin xanın öhdəsində qalacağına söz verilirdi. Rusiya çarı özünün və vəliəhdlərinin adından "zati-alil ərinin (İbrahim xanın və onun ölkəsinin (Qarabağ xanlığının) bütövlüyünün saxlanılmasına öz imperator zəmanətini verir" (maddə 2); söz verirdi ki, xanın varis və davamçılarının "Qarabağ xanlığı üz ərində hakimiyyəti dəyişilməz saxlanılacaq", daxili idarəetmə ilə bağlı hakimiyyət işləri, məhkəmə və divanxana, ölkədən yığılan gəlir "zati-alilərinin (xanın) səlahiyyətində qalacaqdır" (maddə 5). Lakin bu, xanlığın daxili idarəçiliyinin olduğu kimi saxlanılması, bir çar vassalı kimi xana tam daxili siyasi muxtariyyəti verilməsi demək deyildi. Çünki general-leytenant (oğlanları Məhəmmədhəsən və Mehdiqulu – general-mayor, kiçik oğlu Xanlar isə polkovnik) rütbəsi alan Qarabağ xanı artıq Qafqaz komandanlığının əmrlərini də yerinə yetirməli idi. Bununla yanaşı, mayor Lisaneviç başda olmaqla 500 rus əsgərinin qalaya bitişik Xanbağı adlanan yerdə yerləşdirilməsi də xanın davranışına hüdud qoyurdu.
 
== İstinadlar ==