Stoaçılıq: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 20:
[[Diogenes Laertius|Diogenes Laertiusa]] görə, stoaçıların fəlsəfəsi üç hissədən ibarətdir: məntiq, fizika və etika<ref>Diogenes Laertius. Lives and Opinions of Eminent Philosophers / Translated by C. D. Yonge. : Georg Bell & Sons, 1915, book 7.</ref>.
 
=== 1. Məntiq ===
Fəlsəfəni bir tamlıq kimi dəyərləndirən stoaçılar məntiq məsələlərinə önəm verirdilər. Onların fikrincə məntiqsiz nə fizikanı (təbiət haqqında elmi), nə də onların fəlsəfəsinin əsasını təşkil edən etikanı (əxlaqı) anlamaq olmaz.
 
Sətir 39:
Stoaçılara görə hər bir şey haqqında həqiqətə dayanan mülahizə və fikir məntiqi silsilə ilə başqa şeyin həqiqiliyindən doğmalıdır. Ona görə də müdriklik yalnız kataleptik təsəvvürlərlə düşüncənin razılıqda olması demək deyildir. Müdriklik doğru nəticələrin əldə edilməsidir. Müdrikliyi çevrədəki şeyləri işarə edən sözlərin o şeylərə uyğun olub-olmamasını təyin etməklə əldə etmək olar. Deməli həqiqətə çatmaq üçün şeylərin təbiətinə uyğun olan söz və cümlələr tapmaq lazımdır. Belə olmazsa, onda həqiqət açılmaz. Beləliklə, bütün yanlışlıqların kökündə ikimənalı sözlər durur. Onların araşdırılıb ortalıqdan qaldırılması isə müdrik insanın vəzifəsidir.
 
=== 2. Fizika ===
Fizika sahəsində stoaçılar hesab edirdilər ki, yalnız cisimlər vardır, boşluqlar isə yoxluqdur. Hər bir cismin substansiyası vardır, bu da ilk materiyadır. Dünya isə 4 ünsürdən – od, hava, su və yerdən – ibarətdir.
 
Sətir 58:
Bəzi stoaçılara görə ruh bədənin ölümündən sonra bir müddət yaşayır, sonra isə ümumdünya ruhuna qovuşaraq fərdi varlığını itirir. Müdriklərin ruhları daha çox yaşayır, ancaq dünyanın sonunda onlar da ölürlər. Ancaq, bəzi stoaçılar ruhun ölməz və öncədən olduğunu iddia edirdilər.
 
=== 3. Etika ===
Stoaçılar '''''həqiqi ərdəmi''''' (insanın müsbət keyfiyyətlərinin toplusu, xeyrə yönəlməsi və o xeyrin həyata keçirilməsidir) təbiətə uyğun olan həyat sürməkdə görürdülər<ref>Becker, Lawrence (2003). ''A History of Western Ethics''. New York: Routledge. p. 27.</ref>. İnsanı xoşbəxtliyə aparan tək bir yol yaxşılıq və ərdəmlilikdir. Buna qarşı olan anlayışlar isə qüsurlardır. Ərdəmin dörd əsas çeşidi vardır: ''ağıl'', ''mülayimlik'', ''ədalət'' və ''igidlik''. Bunlara qarşı duran qüsurlar isə ''ağılsızlıq'', ''azğınlıq'', ''ədalətsizlik'' və ''qorxaqlıqdır''. Bütün başqa anlayışlar isə ''etinasızlıq'' hissi doğuran şeylərdir. Yalnız ərdəm və qüsur insanın hökmündədir və onun tərəfindən könüllü olaraq seçilir. Başqa şeylərin üzərində isə insanın hökmü yoxdur və o, onlara təsir edə bilmir, həmin şeylərin üzərində yalnız yüksəlmək olar. Deməli, insan öz taleyi qarşısında acizdir və onunla barışmalıdır. O yalnız kosmik qanunauyğunluğa tabe olmalı, özü üçün hökmündə olmayan şeyləri arzulamamalıdır.