|
=== Samoslu Aristarxus ===
'''''Əsas məqalə:''''' [[Aristarxus Samoslu]]
Stratonun ən tanınmış öyrəncilərindən biri Samoslu Aristarxus (yun. ''Ἀρίσταρχος ὁ Σάμιος'', m. ö. [[E.ə. 320|320]] – [[E.ə. 250|250]]) olmuşdur. O, İskəndəriyyədə yaşamışdır. O, astronomiya elmi ilə məşğul idi. '''''"Günəş və ayın məsafələri və kəmiyyətləri"''''' adlı kitabın müəllifi olmuşdur. ▼
▲Stratonun ən tanınmış öyrəncilərindən biri Samoslu Aristarxus (yun. ''Ἀρίσταρχος ὁ Σάμιος'', m. ö. [[E.ə. 320|320]] – [[E.ə. 250|250]]) olmuşdur. O,İlk İskəndəriyyədədəfə yaşamışdır.yerin O,günəşin astronomiyaətrafında elmifırlandığını iləiddia məşğul idi. '''''"Günəş vəetmiş, ayınyerdən məsafələrigünəşlə vəaya kəmiyyətləri"'''''qədər adlıməsafəni kitabınölçməyə müəllificəhd olmuşduretmişdir.
Aristarxus həndəsi yolla yerdən aya və günəşə qədər məsafəni, eləcə də kosmik cisimlərin ölçülərini ölçməyə çalışmışdır<ref>Плутарх. О лике, видимом на диске луны / Перевод Г. А. Иванова // Философия природы в античности и средние века. М.: Прогресс-Традиция, 2000, s. 140.</ref>. Bunun üçün o, tamamilə doğru düşünmüşdür ki, yerdən ayın yarısı görüldükdə, o günəş və yerlə düzbucaqlı üçbucaq təşkil edir. Beləliklə, yer-günəş-ay üçbucağını həndəsi yolla izah edərək, Aristarxus belə nəticəyə gəlmişdir ki, ayın radiusu yerin radiusundan üç dəfə kiçikdir; yerdən günəşə qədər məsafə isə aya qədər olan məsafədən 18 dəfə çoxdur<ref>Протасов В. Ю. Геометрия звездного неба // «Квант» № 2, 2010.</ref>.
Bu nəticələr onu Aristotelin ''yermərkəzçi'' (geosentrik) sisteminin inkar edilməsinə gətirib çıxartmışdır. Aristarxusun fikrincə planetlərin hərəkəti ilə bağlı bütün çətinliklər onların ''günəş ətrafında fırlanması'' nəzəriyyəsini qəbul edəndən sonra aradan qalxır. Beləliklə o, ''günəşmərkəzçilik'' (heliosentrik) sistemini əsaslandırmağa çalışmışdır<ref>B. L. van der Waerden, The heliocentric system in Greek, Persian and Hindu astronomy. From deferent to equant: A Volume of Studies in the History of Science in the Ancient and Medieval Near East in Honor of E.S. Kennedy. Annals of the of Sciences, Volume 500, June 1987 pp. 525-545.</ref>. Yer isə günəş ətrafında fırlanaraq, həm də öz oxu ətrafında fırlanır<ref>Плутарх. О лике, видимом на диске луны / Перевод Г. А. Иванова // Философия природы в античности и средние века. М.: Прогресс-Традиция, 2000, s. 137.</ref>. Ancaq onun bu fikirləri qədim zamanlarda qəbul olunmamışdır. Sonralar Kopernik bu nəzəriyyəni yenidən dirçəldə bilmişdir.
Bu kimi fikirlərin irəli sürməsinə görə Aristarxusu tanrılara qarşı çıxmaqda ittiham etmişlər, buna görə də o, Afinanı tərk etməyə məcbur olmuşdur<ref>Аристарх Самосский // Философская Энциклопедия. В 5-х т. М.: Советская энциклопедия. Под редакцией Ф. В. Константинова. 1960-1970.</ref>.
=== Rodoslu Eudemus ===
|
