Xristologiya: Redaktələr arasındakı fərq

 

== Xristian təfəkkürü tarixində Bibliya xristologiyasının inkişafı ==

İsanın Məsih və Xilaskar, Allahın Oğlu olduğu inancı [[Əhdi-Cədid]] yazılmamışdan əvvəl meydana gəlmişdir. Əhdi-Cədiddə, ondan qabaq yaranmış [[kilsə]]nin inancı öz əksini tapmışdır. [[Xristianlıq|Xristianlığın]] təzəcə yarandığı dövrdə Məsihin təbiəti ilə bağlı məsələlər diqqət mərkəzində deyil idi; Məsihin möminlərə bəxş etdiyi xilas və günahların bağışlanması haqqında [[İncil|Müjdə]]yə ən çox əhəmiyyət verilirdi. Bununla belə, qeyd etmək lazımdır ki, o dövrdə Məsihin ilahi-bəşəri təbiətinə malik olması inancı hələ bir ehkama çevrilməsə da, artıq xristian kilsəsinin mühüm bir əsası olmuşdur.<ref>Bax, məsələn, Romalılara Məktub 1:2-4: “Allahın Öz peyğəmbərləri vasitəsilə Müqəddəs Yazılarda əvvəlcədən vəd etdiyi o Müjdə Oğlu Rəbbimiz İsa Məsih haqqındadır. O, ''cismən Davud nəslindəndir'', ''müqəddəslik Ruhuna görə'' isə ölülər arasından dirilərək ''Allahın Oğlu'' olduğu qüdrətlə elan olundu”</ref> Xristian kilsəsi İsaya iman etməyən yəhudi, bütpərəst və bidətçilərlə mübarizə edə-edə tədricən Məsihin ilahi-bəşəri təbiətini qavrayaraq [[Kilsə məclisi|kilsə məclisləri]]ndə qəbul olunan bir sıra formulalarda ifadə etmişdir. Bidətçilərə qarşı mübarizəni [[Əhdi-Cədid]]in ayrı-ayrı yerlərində də görmək olar.<ref>Bax, məsələn, 1-ci Yəhya 4:1-3: “Ey sevimlilər, hər ruha inanmayın; ruhların Allahdan olub-olmadığını bilmək üçün onları sınaqdan keçirin. Çünki dünyada çoxlu yalançı peyğəmbər meydana çıxıb. Allahın Ruhunu bundan tanıya bilərsiniz: İsa Məsihin cismən gəldiyini iqrar edən hər ruh Allahdandır, İsanı iqrar etməyən hər ruhsa Allahdan deyil”. Bu sözlərin doketlərin təriqətinə qarşı yazıldığı bəllidir. Doketlər hesab edirdilər ki, İsa, əslində, bu dünyada cismani şəkildə mövcud olmamışdır. Doketlər haqqında: Мень А. протоиерей «Библиологический словарь в 3-х т.». Москва: Фонд имени Александра Меня, 2002. «Докетизм»</ref>

Daha sonra [[kilsə]]nin xristologiyası [[qnostisizm]] kimi böyük bidətlər ilə mübarizədə inkişaf etmişdir. Xristian kilsəsi ardıcıl olaraq Məsihin ilahi-bəşəri təbiətinə malik olduğu inancını müdafiə etmiş, qoruyub saxlamışdır. Doketlər İsanın bəşəri təbiətini rədd etdikləri kimi, presviter [[Arius]] Onun ilahi təbiətini rədd etmiş, arxiyepiskop [[Nestor]] isə ilahi ilə bəşəri təbiətlərini bir-birindən ayırmışdır. Bu kimi məsələlər [[Kilsə məclisi|kilsə məclisləri]]ndə həll olunurdu. [[Xristianlıqda Ata|Ata]]nın [[Xristianlıqda Oğul|Oğul]] ilə mahiyyətcə eyni olması inancı təsdiq olunmuşdur (Birinci ümumdünya kilsə məclisində - [[Birinci Nikeya Kilsə Məclisi]], eramızın 325-ci ili). Bundan sonrakı ümumdünya kilsə məclislərində İsanın təbiəti ilə əlaqədar olan bir sıra başqa inanclar qərarlaşdırılmışdır. Nəticə etibarilə, xristian məzhəblərinin böyük əksəriyyəti indiyə kimi, ümumiyyətlə, vahid xristologiya əsasında inkişaf etmişdir.

== Həmdə bax ==

* [[Arianlıq]]

 

== İstinadlar ==