Taun: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
kRedaktənin izahı yoxdur
Teq: Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə
Sətir 12:
}}
 
'''Taun''' ({{lang-la|pestis}}), ([[Xəstəliklərin Beynəlxalq Təsnifatı|XBT]] kodu A20.) — insan və heyvanlarda kəskin təbii ocaqlı, epidemik yayılmağa meyilli, [[taun çöpü]] ({{lang-la|Yersinia pestis}}) tərəfindən törədilən transmissiv infeksion xəstəlikdir. O, kəskin qızdırma, ağır ümumi intoksikasiya və limfatik düyünlərin, [[ağciyər]]in və başqa orqanların hemorragik-nekrotik iltihabı ilə təzahür edir. Endemik və pandemik yayılma imkanına görə taun "Beynəlxalq tibbi-sanitariya qaydalarının" şamil olduğu xüsusi təhlükəli karantin infeksiyaları qrupuna aid edilir. [[1894]]-cü ildə fransız alimi A. Yersen və yapon alimi S. Kitazato xəstəliyin törədicisini kəşf etmişlər. Taun epidemiyaları dövri olaraq dünyanın bir çox ölkəsini əhatə edirdi. Birinci pandemiya [[VI əsr]]də [[Şərqi Roma İmperiyası]]nda baş vermiş və bir çox ölkəni əhatə etmişdi. [[Qara ölüm]] adlanan ikinci pandemiya [[XIV əsr]]də, üçüncü pandemiya isə [[XIX əsr]]in sonunda olmuşdur (xəstəliyi dəniz gəmilərindəki siçovullar yaymış və dünyanın 100-dən artıq limanında epidemiya baş vermişdi). [[XIV əsr]]dən başlayaraq [[Rusiya]]da, o cümlədən bir neçə dəfə [[Moskva]]da, [[XIX əsr]]də Zabaykalyedə, [[Zaqafqaziya]]da, Prikaspidə, [[XIX əsr]]in sonu – [[XX əsr]]in əvvələrində [[Odessa]] və [[Qara dəniz]]in başqa limanlarında (bunu da siçovullar yaymışdı), [[XX əsr]]də isə [[Hindistan]]da taun geniş epidemiyası qeydə alınmışdır.
 
Taun təbii ocaqlarla xarakterizə olunur. Taunun inkubasiya dövrü 2-6 gündür. Xəstəlik titrətmə, başağrısı, yüksək temperaturla başlayır. Diaqnostika üçün bakterioloji və seroloji üsuldan istifadə olunur.