Azərbaycan operası: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Artoxx (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
Artoxx (müzakirə | töhfələr)
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 28:
[[1911]]-ci il fevralın 28-i Bakıda Azərbaycan musiqi mədəniyyəti tarixinə Azərbaycanda musiqi professionalizminin formalaşması və milli opera janrının bünövrəsinin qoyulmasını təyin edən yeni mərhələnin başlanğıcı kimi daxil olmuşdur.<ref name="leyla"/> Həmin gün sənaye sahibkarları olan Mailov qardaşlarının vəsaiti hesabına mühəndis N.Q.Bayev tərəfindən tikilmiş Böyük opera teatrının binası açılmışdır.<ref name="leyla"/> O vaxtdan etibarən opera incəsənətində baş verən mühüm hadisələr bu teatrla bağlı olmuşdur.<ref name="leyla"/>
 
[[Şəkil:Üzeyir Hacıbəyov4.gif|200px|thumbnail|[[Üzeyir Hacıbəyov]], 1913-cü il]]
"Leyli və Məcnun" operasının müvəffəqiyyəti Üzeyir Hacıbəyovun yaradıcılığında opera və musiqili-komediya janrlarında fəal çalışmağa sövq etdi.<ref>Xəlilov R. Füzüli şerinin bəstəkar qardaşı; –İsmayılovoğlu A. «Leyli və Məcnun» məktəbi –Rəsülzadə M.Ə. İki «Leyli və Məcnun». «Ədəbiyyat qəzeti», № 42, 1996, 1 noyabr, s.9-10.</ref><ref name="leyla"/> Hacıbəyov "Leyli və Məcnun"dan sonra "[[Şeyx Sənan (opera)
"Leyli və Məcnun" operasının müvəffəqiyyəti Üzeyir Hacıbəyovun yaradıcılığında opera və musiqili-komediya janrlarında fəal çalışmağa sövq etdi.<ref>Xəlilov R. Füzüli şerinin bəstəkar qardaşı; –İsmayılovoğlu A. «Leyli və Məcnun» məktəbi –Rəsülzadə M.Ə. İki «Leyli və Məcnun». «Ədəbiyyat qəzeti», № 42, 1996, 1 noyabr, s.9-10.</ref><ref name="leyla"/> Hacıbəyov "Leyli və Məcnun"dan sonra "[[Şeyx Sənan (opera)|Şeyx Sənan]]" (premyerası - 30.11.1909), "[[Rüstəm və Söhrab (opera, Ü. Hacıbəyov)|Rüstəm və Zöhrab]]" operalarını (premyerası 12.11.1910-cu il), "[[Ər və arvad (musiqili komediya)|Ər və arvad]]" musiqili komediyasını (premyerası - 24.5.1911), daha sonra "[[Şah Abbas və Xurşid Banu (opera)|Şah Abbas və Xurşid Banu]]" o (premyerası - 12.3. 1912), "[[Əsli və Kərəm (opera)|Əsli və Kərəm]]" (premyerası - 18.5.1912), "[[Harun və Leyla (opera)|Harun və Leyla]]" operalarını (1915-ci il) yazsa da, lakin səhnəyə qoyulmadı.<ref name="leyla"/> Hacıbəyovun ən məşhur musiqili komediyalarından biri, bu günədək bütün dünya teatrlarının səhnələrində tamaşaya qoyulan "[[Arşın mal alan (operetta)|Arşın mal alan]]" musiqili komediyası (premyerası 25.10.1913) oldu.<ref name="leyla"/> Hacıbəyovun inqilabdan əvvəlki əsərləri içərisində ən çox bu əsər [[Zaqafqaziya]], [[Orta Asiya]] və [[Rusiya]]nın bir çox şəhərlərində tamaşaya qoyulmuşdur.<ref name="leyla"/> Hələ o zaman "Arşın mal alan" gürcü, rus, tatar, özbək, fars, türk dillərinə tərcümə edilmişdi.<ref name="leyla"/> Bu musiqili-komediyanın müvəffəqiyyəti, mütərəqqi ictimaiyyətin diqqət mərkəzində olan "Leyli və Məcnun", "Əsli və Kərəm", "Şah Abbas və Xurşid Banu" operaları və "[[O olmasın, bu olsun (operetta)|O olmasın, bu olsun]]" musiqili komediyası ilə yanaşı geniş dinləyici auditoriyasını musiqili-səhnə incəsənətinə daha çox cəlb edirdi.<ref name="leyla"/><ref>Məcnun köhnədir, ifaçısı təzə:(opera solisti Səfa Qəhrəmanov). «Səhər», № 50, 1994, 5 may, s.4.</ref>
 
[[1921]]-ci ildə təşkil edilmiş Azərbaycan teatrlarının bədii səviyyəsinin yüksəldilməsi üzrə Şuranın üzvü olan Üzeyir Hacıbəyov milli musiqi səhnə incəsənətinin inkişafına böyük köməklik göstərmişdir.<ref name="leyla"/> [[1925]]-ci ildə Hacıbəyov teatrın yenidən qurulması məqsədilə rus və azərbaycan opera truppalarının vahid bir kollektivdə birləşdirilməsinə imkan yaratmış və bu, hal-hazırda [[Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrı|Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının]] əsasını təşkil etmişdir.<ref name="leyla"/> Üzeyir Hacıbəyovun 1920-30-cu illərdəki geniş şaxəli və dərin mə'nalı musiqi-ictimai fəaliyyəti bəstəkarın opera janrı üzərində işini dayandırmadı.<ref name="leyla"/> Əvvəlki kimi Hacıbəyovu yenə də opera yazmaq fikri narahat edirdi.<ref name="leyla"/> [[1932]]-ci ildə o, bilavasitə yeni opera əsəri üzərində işləməyə başladı və bu janrın ən yüksək meyarlarına uyğun gələn əsil milli opera - "[[Koroğlu (opera)|Koroğlu]]"-nu yaratdı.<ref name="leyla"/> [[1937]]-ci ildə premyerası olan həmin əsər - bəstəkarın yaradıcılıq zirvəsini təşkil etdi.<ref name="leyla"/>