Fotosintez: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
{{vikiləşdirmək}}
[[Şəkil:Leaf 1 web.jpg|thumb|right|260px|yarpaq]]
'''Fotosintez''' [[Bitkilər|bitki]] və bir sıra başqa orqanizmdə gedən işıq enerjisinin kimyəvi enerjiyə çevrilməsi prosesidir.
Bitkinin havadan qidalanmasında iştirak edən əsas orqanı yarpaqdır. Ağızcıqlardan yarpağa hava daxil olur ki, onun da tərkibində olan karbon qazından bitki qida kimi istifadə edir. Yarpaq hüceyrələrindəki xloroplastlarda günəş enerjisini udma xüsusiyyətinə malik xlorofil olur. Əmici tellərlə torpaqdan su və mineral maddələr udulur və kökün ötürücü boruları ilə gövdəyə, oradan yarpaqlara ötürülür. Günəş enerjisindən istifadə etməklə bitki kimyəvi çevrilmə yolu ilə qeyri-üzvi maddələrdən (karbon qazı və sudan) mürəkkəb üzvi maddələr yaradır. Bu proses fotosintez" (yun."fotos"-işıq;"sintezis"-birləşmə) deməkdir.▼
▲
Fotosintez zamanı işıqda üzvi maddə yaranması ilə bərabər, həm də ətraf mühitdə [[oksigen]] xaric edilir. Fotosintez etmək qabiliyyəti yaşıl bitkilərin əsas xüsusiyyətlərindən biridir. Qeyri-üzvi maddələrdən üzvi maddə yaradan orqanizmlər [[avtotroflar]] adlanır ("autos"-özü, "trofe" - qidalanma)
Bitkilər günəş enerjisindən üzvi maddələrin sintezində istifadə edir və digər canlılar da qidalanarkən onlardan yararlanır. Canlıların tənəffüsünü təmin edən oksigen də fotosintez nəticəsində alınır. Fotosintez prosesi yalnız işıqda gedən prosesdir. Üzvi maddə və oksigen əmələ gəlir. Tənəffüs həm işıqda həm də qaranlıqda gedir. Tənəffüs zamanı karbon qazı və qeyri-üzvi maddə əmələ gəlir.
İlk dəfə olaraq
Fotosintez sözü yunanca fotos (işıq) və sintezis (birləşmə) sözlərindən gəlməkdədir.
[[Kateqoriya:Biologiya]]
[[Kateqoriya:Molekulyar biologiya]]
[[Kateqoriya:Biologiya qaralamaları]]
| |||