Araqonlu Yekaterina: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
{{Dövlət xadimi|azərbaycan dilində adı='''Araqonlu Ketrin'''|adın orijinalı=|portret=Catherine_aragon.jpg|izah=|portretin ölçüsü=250|titul=[[İngiltərə]] və [[İrlandiya]] [[kral]]ının xanımı|ləqəbi=|dövr əvvəl=[[11 iyun]] [[1509]]|dövr son=[[23 may]] [[1533]]|sələfi=[[Yorklu Elizabet]]|xələfi=[[Anna Boleyn]]|varisi=|milliyəti=[[İspan]]|dini=[[Katolik]]|doğum tarixi={{doğum tarixi|1485|12|15}}|doğum yeri=[[Madrid]]|ölüm tarixi={{vəfat tarixi və yaşı|1536|1|7|1485|12|15}}|ölüm yeri=Kimbolton Sarayı, [[Böyük Britaniya]]|dəfn yeri=Peterburq Kafedralı, Peterburq, [[Böyük Britaniya]]|sülalə=|əvvəlki adı=|atası=[[II Ferdinand (Araqon kralı)|II Ferdinand]]|anası=
'''Araqonlu Ketrin''' ([[İspan dili]]: ''Catalina''; [[İngilis dili|İngiliscə]]: ''Catherine of Aragon'') (d. [[16 dekabr]] [[1485]] - ö. [[7 yanvar]] [[1536]]) — [[İngiltərə]] [[Kral|kralı]] [[VIII Henri]]<nowiki/>nin ilk qadını olması səbəbilə [[iyun]] [[1509]] tarixindən [[may]] [[1533]] tarixinə qədər [[İngiltərə]] [[Kraliça|kraliçası]]; eyni zamanda [[kral]]ın böyük qardaşı [[Artur Tüdor]]<nowiki/>un qadını olaraq [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]].
[[Araqon]] [[Kral|kralı]] [[II Ferdinand (Araqon kralı)|II Ferdinand]] və [[
Təxminən [[1525]]-ci ildə [[VIII Henri]] [[Anna Boleyn]]<nowiki/>lə gizli münasibət qurmağa başladı. Araqonlu Ketrinin taxta [[vəliəhd]] verə bilməməsi səbəbilə [[kral]] artıq evliliyindən narazı idi. [[Kral]] həm bu nigahın pozulması, həm də [[İngiltərə]] ilə [[Roma-Katolik kilsəsi|Katolik kilsəsi]]<nowiki/>nin yollarını ayırmaq üçün yeni bəhanələr axtarmağa başladı. [[Papa]] [[VII Klement]] isə bu nigahı pozmaqdan imtina etdi. Bunun ardından dini məsələlər üzrə aliliyini elan edərək [[papa]]<nowiki/>nı tanımaqdan imtina etdi. [[1533]]-cü ildə onların nigahı ləğv edildi və [[Kral]] [[VIII Henri]] [[papa]]<nowiki/>ya müraciət etmədən [[İngiltərə]] zadəganlarının qərarı ilə [[Anna Boleyn]]<nowiki/>lə evləndi. Ancaq Araqonlu Ketrin [[Kral]] [[VIII Henri]]<nowiki/>ni [[kilsə]] rəhbəri olaraq tanımadı və özünü [[İngiltərə]] [[kral]]ının qanuni xanımı və [[İngiltərə]] [[kraliça]]<nowiki/>sı olaraq elan etdi. Bütün bunlara baxmayaraq [[VIII Henri]] [[kraliça]] ünvanını ondan aldı və Araqonlu Ketrin yalnızca [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]] olaraq anıldı. Məhkəmə qərarı ilə sürgün edilən Araqonlu Ketrin ömrünün geri qalanını Kimbolton Qəsrində keçirdi və [[7 yanvar]] [[1536]] tarixində vəfat etdi.
== Gənclik illəri ==
Araqonlu Ketrin [[16 dekabr]] [[1485]] tarixində [[Madrid]] yaxınlığındakı Arxiyepiskop Sarayında dünyaya gəlmişdir. O, [[Araqon]] [[Kral|kralı]] [[II Ferdinand (Araqon kralı)|II Ferdinand]] və [[
== İlk evliliyi ==
[[İngilislər|İngilis]] əsilli anası səbəbilə erkən yaşlarından bəri [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]] [[Artur Tüdor]]<nowiki/>a uyğun bir qadın olaraq görüldü. [[19 may]] [[1499]] tarixində vəkalətən nigah bağlandı və toy mərasimi üçün tərəflərin həddi-buluğa çatmaları gözlənildi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFSanders_.26_Low1910|Sanders & Low 1910]], p. 235.</ref> Araqonlu Ketrin qaradərili nökərlərin müşayəti ilə [[London]]<nowiki/>a gətirildi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFGoodwin2008|Goodwin 2008]], p. 166.</ref> Bu qaradərililər [[İngiltərə]]<nowiki/>yə gələn ilk [[Afrika xalqları|afrikalılar]] idi.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Catherine_of_Aragon#CITEREFJohn_Blanke</ref> Bu cütlük [[4 noyabr]] [[1501]] tarixində Hampshire əyalətindəki Dogmersfield Qəsrində bir araya gəldi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFStarkey2003|Starkey 2003]], pp. 45-46.</ref><ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFTremlett2010|Tremlett 2010]], p. 73.</ref> Cütlük bir-birilə [[latınca]] danışırdı ancaq müxtəlif tələffüz formaları ilə bağlı problem yaşanırdı.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFFraser1992|Fraser 1992]], p. 25.</ref> 10 gün sonra, [[14 noyabr]] [[1501]] tarixində cütlüyün toy mərasimi Müqəddəs Paul Kilsəsində keçirildi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 284.</ref> Bir-birləri haqqındakı ilk görüşləri yazılı qaynaqlarda qeyd edilmişdir. Belə ki, toy mərasiminin olduğu həftə [[Artur Tüdor]] öz ailəsinə yazdığı məktubda ''"gözəl gəlininin üzünə baxmğa doymadığını"'' qeyd etmişdir. Cehiz olaraq Araqonlu Ketrinə 200 min kron ödənilməli idi. Nigah əsnasında bu pulun yarısı ödənilsə də, geri qalanı gecikdirildi.<ref>[http://www.historyonthenet.com/Chronology/timelinecatherine.htm "Catherine of Aragon Timeline"]. Historyonthenet.com. 15 October 2010. Retrieved 16 September 2013.</ref>[[Şəkil:Arthur Prince of Wales c 1500.jpg|thumb|Evlilik ərəfəsindəki [[Uels Şahzadəsi|Uels şahzadəsi]] [[Artur Tüdor]]]]Evlilikdən qısa zaman sonra [[Artur Tüdor]] və gənc xanımı [[Uels]] Məclisini idarə etmək üçün [[Uels|Uesl]] sərhəddindəki Ludlow Qəsrinə göndərildi. Bir neçə ay sonra onların hər ikisi güman ki, o illərdə [[Avropa]]<nowiki/>da epidemik olaraq yayılan [[Qızdırma|qızdırma xəstəliyi]]<nowiki/>nə tutuldu. [[Artur Tüdor]] [[2 aprel]] [[1502]] tarixində məhz bu xəstəlikdən vəfat etdi. Araqonlu Ketrin isə xəstə yatağından duranda artıq dul qalmışdı.<ref name=":1">[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 285.</ref>
Məhz bu vaxt [[VII Henri]] oğlunun nigahının yarım qaldığını iddia edərək nigah zamanı cehiz olaraq verilən 200 min kronun geri qalanını ödəməkdən boyun qaçırdı ancaq qarşı tərəfdən müsbət cavab almadı.<ref>Maria Elizabeth Budden (1841). [http://books.google.com/books?id=7apgAAAAcAAJ True Stories from English History. Chronologically Arranged from the Invasion of the Romans to the Present Time. By a Mother, Author of "True Stories from Ancient History", "Modern History", Etc. 5th Ed ...] John Harris. p. 202.</ref> [[VII Henri]]<nowiki/>nin qadını [[Yorklu Elizabet]]<nowiki/>in vəfatının ardından, [[fevral]] [[1503]] tarixində [[VII Henri]] Araqonlu Ketrinlə özü evlənmək istədi. Ancaq dul xanımın atasının narazılığı və bağlanacaq nigahın [[Roma-Katolik kilsəsi]] tərəfindən qeyri-qanuni sayılması [[kral]]ı bu fikirdən daşındırdı.<ref>J. Madison Davis (2012). [http://books.google.com/books?id=T0rcp9hNj28C The Shakespeare Name and Place Dictionary.] Routledge. p. 266. ISBN [[:en:Special:BookSources/978-1-136-64035-3|978-1-136-64035-3.]]</ref> Məsələni həll etmək üçün Ketrin özündən 5 yaş kiçik olan [[İngiltərə]] [[vəliəhd]]<nowiki/>i və [[York]] [[hersoq]]<nowiki/>u [[VIII Henri|Henri Tüdor]]<nowiki/>la evlənməli oldu. Bu əsnada Ketrinin anası [[Kastilyalı İzabella]] vəfat etdi. [[Kastiliya]] [[Araqon|Araqon krallığı]]<nowiki/>ndan çox böyük idi və anasının vəfatından sonra krallıq Ketrinin əqli yerində olmayan bacısı
[[Artur Tüdor]]<nowiki/>un qardaşı ilə evlənməyi üçün [[Papa]] [[II Yuli]]<nowiki/>ni<nowiki/>n xüsusi icazəsi alınmalı idi. Çünki [[kilsə]] qanunu qardaşının dul qadını ilə evlənməyi qadağan edirdi.<ref>Canon law took this verse out of context, and Deuteronomy 25:5-10 requiredlevitrate marriage</ref> Araqonlu Ketrin [[Artur Tüdor]]<nowiki/>la olan evliliyinin heç vaxt tamamlanmadığına şahidlik etdi. Çünki [[kilsə]] qanunlarına görə tamamlanmayan bir evlilik qanuni sayılmırdı. Yalnız bu yolla Araqonlu Ketrinlə [[VIII Henri|Henri Tüdor]] evlənə bilərdi.<ref>[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFWeir1991|Weir 1991]], p. 34.</ref><ref name=":2">[[:en:Catherine_of_Aragon#CITEREFLehman2011|Lehman 2011]], p. 290.</ref>
|