|
<blockquote></blockquote>[[Şəkil:Exotic_Atmospheres.jpg|thumb|right|377x377px300px|[[Günəş sistemi]] xarici [[HD 209458]] b planetinin fırlanmasının rəssam tərəfindən çəkilmiş xəyali təsviri]]
'''Planet''' {{lang-gr|''πλανήτες α'}} (azmış ulduz) — [[Günəş]] ətrafına dolanan və səthi əks olunmuş günəş şüaları ilə işıqlanan böyük göy cismi.
Planetlər daxili və xarici planetlərə bölünür. Birincisi, [[Merkuri]], [[Venera]], [[Yer]] və [[Mars (planet)|Marsdan]] (Yer qrupu planetləri), ikincisi isə [[Yupiter]], [[Saturn]], [[Uran]] və [[Neptun]]dan ([[Nəhəng planetlər qrupu]]) ibarətdir.
== Planetlər haqqında[http://azerinfo.az/maraqli/9218-planetler-haqqinda-melumat.html]<ref>[http://azerinfo.az/maraqli/9218-planetler-haqqinda-melumat.html]
[[Şəkil:Planet Terrestrial Earth Animated.gif|thumb]]
</ref> ==
'''''1) MERKURİ:''''' Ən kiçik ikinci planet.Şumerlər dövründən etibarən bilinir.
Merkuri Günəş sisteminin Günəşə ən yaxın planetidir. Böyüklük baxımından 9 planet arasında səkkizinci sıranı tutur.Bir tək Pluton Merkuridən daha kiçikdir.Adını Roma mifologiyasında ticarət və səfər tanrısı və tanrıların xəbərçisi olaraq bilinən Merkuridən alıb. Çılpaq gözlə izlənilə bilən 5
planetdən biri (digərləri Venera Mars Yupiter və Saturn ) olaraq köhnə çağlardan bəri insan oğlunun diqqətini çəkmişdir. "Yer bənzəri" ya da 'qaya' quruluşlu planetlər sinifinə girməkdədir. Günəşə yaxınlığı səbəbiylə yer üzündən izlənilməsi çətindir və haqqında bilinənlər məhduddur. Peyki yoxdur.
'''''2) VENERA'':''' Yazılı tarixdən bu yana bilinir
Venera Planeti Günəş Sistemində Günəşə uzaqlıq baxımından ikinci planetdir. Köhnə Roma tanrısı Veneradan (Köhnə Yunan Mifologiyasında Afrodita) adını almışdır.Böyüklüyü baxımından Dünya ilə bənzərlik göstərdiyindən Dünya ilə qardaş planet olaraq da bilinməkdədir. Səmada Günəşə yaxın mövqedə olduğundan və orbiti Dünyanınkına görə Günəşə daha yaxın olduğundan yer üzündən yalnız Günəş doğulmadan əvvəl və ya batdıqdan sonra görülə bilər. Buna görə Venera Axşam Ulduzu və ya Səhər Ulduzu olaraq da adlandırılar. Bir başqa adı da 'Çoban ulduzu"dur. Görülə bildiyi zamanlar səmadakı ən parlaq cisim olaraq diqqət çəkər.
'''''3) DÜNYA (Yer kürəsi)'':''' İnsanoğlunun özünü bildiyindən bu yana varlığı bilinir<ref>[[Şəkil:Planet Terrestrial Earth Animated.gif|thumb]]
</ref>
Yer (məşhur istifadə edilən Ərəbcə mənşəli digər adı ilə Dünya , köhnə dildə Ərz) Günəş sisteminin Günəşə uzaqlıq baxımından üçüncü sıradakı planetidir. Üzərində həyat saxladığı bilinən tək təbii göy cisimidir. qatı ya da 'qaya' ağırlıqlı quruluşu səbəbiylə üzvü olduğu yer bənzəri planetlər qrupuna adını vermişdir. Bu planet qrupunun kütlə və həcm baxımından ən böyük üzvüdür. Böyüklükdə Günəş sisteminin 9 planeti arasında qaz nəhənglərinin böyük fərqlə arxasından gələrək beşinci sırada yerləşir. Tək təbii peyki "Ay" dır.
'''''4) MARS'':''' Qırmızı planet. Tarix əvvəli çağlarda göy alimləri tərəfindən görülüb.
Mars Günəş Sisteminin dördüncü planetidir. Adı Köhnə Romadakı döyüş tanrısı Marsdan gəlməkdədir Gecə təmiz bir havada sadə bir teleskopla qırmızılığı görülə bilər.
'''''5) YUPİTER'':''' Günəş Sistemindəki ən böyük planet. Antik çağlardan bəri bilinir.
Yupiter Günəş sisteminin ən böyük planetidir. Günəşdən uzaqlığa görə 5-ci sırada iştirak edər. Adını Roma tanrılarının ən böyüyü Yupiterdən alıb. Böyük ölçüdə hidrogen və heliumdan meydana gəlməkdə və qaz nəhəngləri sinfinə girməkdədir.
'''''6) SATURN'':''' Ən böyük ikinci planet. Halqaları ilk olaraq 1610da Galileo tərəfindən müşahidə edildi.
Saturn Günəş sisteminin günəşdən uzaqlıq sırasına görə 6-cı planetidir. Böyüklük baxımından Yupiterdən sonra ikinci sırada gəlir. Adını Roma əkinçilik tanrısı Saturnusdan alıb. Ərəbcə mənşəli Saturn adı Türkcədə gedərək daha az istifadə edilməkdədir. Sekendiz olaraq da bilinər. Çılpaq gözlə izlənilə bilən 5 planetdən biri (digərləri Merkuri Venera Mars və Yupiter) olaraq köhnə çağlardan bəri insanoğlunun diqqətini çəkmişdir. Böyük ölçüdə hidrogen və heliumdan meydana gəlməkdə və qaz nəhəngləri sinfinə girməkdədir.
'''''7) URAN'':''' Diametr olaraq üçüncü böyük planet. 1690-cı ildə John Flamsteed tərəfindən kəşf edilib.
Uran Günəş sisteminin Günəşdən uzaqlıq sırasına görə 7-ci planetidir. Diametr baxımından Yupiter və Saturndan sonra üçüncü, kütlə baxımından bu iki planet və Neptunun ardından dördüncü sırada gəlir. Adını Yunan mifologiyasındakı səma tanrısı Uranosdan alıb. 1781-ci ildə William Herschel tərəfindən tapılmışdır. Qaz nəhəngləri sinfinə girməkdədir
'''''8) NEPTUN'':''' Diametr etibarıyla dördüncü böyük planet. 28 dekabr 1612-cı ildə Galileo tərəfindən kəşf edildi.
Neptun Günəş sisteminin Günəşdən uzaqlıq sırasına görə 8. planetidir. Kütlə baxımından Yupiter və Saturndan sonra üçüncü , diametr baxımından bu iki planet və Uranın ardından dördüncü sırada gəlir. Adını Roma dəniz tanrısı Neptunusdan alıb. 1846-cı ildə Urbain Le Verrier və Johann Gottfried Galle tərəfindən tapılmışdır. Qaz nəhəngləri sinfinə daxildir.
Planetlər [[Günəş]] ətrafına cazibə qüvvəsinin təsiri ilə fırlanır, orbitləri elliptikdir, hərəkətləri [[Kepler qanunları]]na tabedir.
== Xarici keçidlər ==
* [[Httphttp://azerinfowww.azobspm.fr/maraqliencycl/9218-planetler-haqqinda-melumatcat1.html| Каталог экстрасолнечных планет]]
* [http://img.pds.nasa.gov/Missions/ The Planetary Data System NASA]
* [http://photojournal.jpl.nasa.gov/ Photojournal NASA]
* [http://nix.ksc.nasa.gov/ Удобный поиск снимков на сайте НАСА]
* [http://astronet.ru/db/msg/1219032 Как разложить планеты по полочкам или Астрономии требуются Линнеи]
* [http://fullreels.com/en/video/D7Rpesg6G-0/Planetler-haqqinda-melumatlar ttp://fullreels.com/en/video/D7Rpesg6G-0/Planetler-haqqinda-melumatlar]
* https://www.youtube.com/watch?v=D7Rpesg6G-0
== Mənbə<nowiki/> ==
http://azerinfo.az/maraqli/9218-planetler-haqqinda-melumat.html
[[Planet]]
== Həmçinin bax ==
[[Saturn (planet)]]
[[Venera (planet)]]
[[Uran (planet)]]
== İstinadlar ==
[[Yupiter (planet)]]
<references/>
{{Günəş sistemi}}
| 