Vikipediya

Sakit okean plitəsi: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
k Sortilegus Sakit Okean Tavası səhifəsinin adını Sakit okean plitəsi olaraq dəyişdi.
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
[[Şəkil:Global plate motion 2008-04-17.jpg|thumb|300px|Plitələrin hərəkəti (NASA [http://sideshow.jpl.nasa.gov/mbh/series.html JPL)]]
'''Sakit Okeanokean Plitəsiplitəsi''' və ya '''Sakit Okean Tavası''' -— [[Sakit Okeanokean]]ın altında yerləşən tektonik plitədir. Sahəsi 105 milyon kvadrat kilometr olmaqla bu ən böyük tektonik plitə hesab olunur. Şimal-Şərqşərq tərəfdə bu plitə [[Kəşfiyyatçı Plitəsiplitəsi]], [[Xuan de Fuka Plitəsiplitəsi]] və [[Qorda Plitəsiplitəsi]] ilə sərhədlərə sahibdir və bu sərhədlər müvafiq olaraq Kəşfiyyatçı, Xuan de Fuka və Qorda dağ silsilələrini əmələ gətirir. Şərq hissədə mərkəzdə isə [[San Andreas qırığı]] üzrə [[Şimali Amerika plitəsi]] ilə və eləcə də [[Kokos Plitəsiplitəsi]] ilə sərhədlərə sahibdir. Cənub-Şərqşərq hissədə isə [[Naska plitəsi]] ilə divergent sərhədlər Şərqi-Sakit qalxmasını əmələ gətirir. Cənub hissə [[Antarktik Plitəsiplitəsi]] ilə sərhədlərə malikdir və bu sərhəddə Sakit-Atlantik dağ silsiləsi əmələ gəlir. Qərb hissədə plitə [[OxlotskOxotsk Plitəsiplitəsi]] ilə (burada Kuril-Kamçatka çökəkliyi və [[Yapon çökəkliyi]] əmələ gəlir), [[Filippin Dənizidənizi Plitəsiplitəsi]] ilə subduksiya nəticəsində konvergent, Karolina Plitəsiplitəsi ilə transform və Şimali-Bismark Plitəsiplitəsi ilə toqquşmakəsişmə sərhədlərinə sahibdir. Cənub-Qərbdəqərbdə Sakit Okeanokean plitəsi [[Hind-Avstraliya plitəsi]] ilə mürəkkəb də olsa, ümumilikdə konvergent sərhədlərə sahibdir. [[Yeni Zelandiya]]nın şimalında subduksiya etməsi nəticəsində Tonqa çökəkliyi və Kermadek çökəkliyi əmələ gəlir. [[Alp qırığı]] bu plitələr arasında tranformtransform sərhədisərhəddi müəyyən edir və uzaq cənuba doğru [[Hind-Avstraliya plitəsi]] Sakit okean plitəsinin altına subduksiya etməklə Puysequr çökəkliyini əmələ gətirir. Şimal hissədə plitə [[Şimali Amerika plitəsi]]nin altına subduksiya etməklə konvergent sərhədlər əmələ gətirir. Burada Aleut çökəkliyi və ona uyğun olaraq Aleut adaları əmələ gəlir. Sakit okean plitəsi daxildə ocağa sahibdir və bu [[Havay adaları]]nı əmələ gətirir. Hillis və Muller bildirir ki, [[Quşbaşı plitəsi]] Sakit okean plitəsi ilə birlikdə hərəkət edir. Bu plitədə yerləşən [[Alov qövsü]] seysmikliyinə görə xüsusilə məşhurdur. Bu sahədə bir çox zəlzələlər və vulkanlar baş verir. 40.000 km.-lik ərazidə yerləşən [[Alov qövsü]] okean çökəklikləri, vulkanik adalar və vulkan kəmərləri ilə zəngindir. Bu qövsdə 452 vulkan yerləşir və dünyadakı aktiv vulkanların 75 faizi də məhz buradadır. Dünyada baş verən zəlzələlərin 90 faizi və ən böyük zəlzələlərin 81 faizi [[Alov qövsü]]ndə baş verir.▼
 
== Xarici keçidlər ==▼
▲'''Sakit Okean Plitəsi''' və ya '''Sakit Okean Tavası''' - [[Sakit Okean]]ın altında yerləşən tektonik plitədir.Sahəsi 105 milyon kvadrat kilometr olmaqla bu ən böyük tektonik plitə hesab olunur.Şimal-Şərq tərəfdə bu plitə [[Kəşfiyyatçı Plitəsi]],[[Xuan de Fuka Plitəsi]] və [[Qorda Plitəsi]] ilə sərhədlərə sahibdir və bu sərhədlər müvafiq olaraq Kəşfiyyatçı,Xuan de Fuka və Qorda dağ silsilələrini əmələ gətirir.Şərq hissədə mərkəzdə isə [[San Andreas qırığı]] üzrə [[Şimali Amerika plitəsi]] ilə və eləcə də [[Kokos Plitəsi]] ilə sərhədlərə sahibdir.Cənub-Şərq hissədə isə [[Naska plitəsi]] ilə divergent sərhədlər Şərqi-Sakit qalxmasını əmələ gətirir. Cənub hissə [[Antarktik Plitəsi]] ilə sərhədlərə malikdir və bu sərhəddə Sakit-Atlantik dağ silsiləsi əmələ gəlir. Qərb hissədə plitə [[Oxlotsk Plitəsi]] ilə(burada Kuril-Kamçatka çökəkliyi və [[Yapon çökəkliyi]] əmələ gəlir),[[Filippin Dənizi Plitəsi]] ilə subduksiya nəticəsində konvergent,Karolina Plitəsi ilə transform və Şimali-Bismark Plitəsi ilə toqquşma sərhədlərinə sahibdir Cənub-Qərbdə Sakit Okean plitəsi [[Hind-Avstraliya plitəsi]] ilə mürəkkəb də olsa,ümumilikdə konvergent sərhədlərə sahibdir.[[Yeni Zelandiya]]nın şimalında subduksiya etməsi nəticəsində Tonqa çökəkliyi və Kermadek çökəkliyi əmələ gəlir.[[Alp qırığı]] bu plitələr arasında tranform sərhədi müəyyən edir və uzaq cənuba doğru [[Hind-Avstraliya plitəsi]] Sakit
{{Commons categorycommonscat|Pacific Plate}}▼
 
* [[Khan Academy]] [http://www.youtube.com/watch?v=6EdsBabSZ4g Explanation of evidence]▼
Okean plitəsinin altına subduksiya etməklə Puysequr çökəkliyini əmələ gətirir. Şimal hissədə plitə [[Şimali Amerika Plitəsi]]nin altına subduksiya etməklə konvergent sərhədlər əmələ gətirir.Burada Aleut çökəkliyi və ona uyğun olaraq Aleut adaları əmələ gəlir. Sakit Okean plitəsi daxildə ocağa sahibdir və bu [[Havay Adaları]]nı əmələ gətirir. Hillis və Muller bildirir ki,[[Quş Başı Plitəsi]] Sakit Okean Plitəsi ilə birlikdə hərəkət edir. Bu plitədə yerləşən [[Alov Qövsü]] seysmikliyinə görə xüsusilə məşhurdur.Bu sahədə bir çox zəlzələlər və vulkanlar baş verir.40.000 kmlik ərazidə yerləşən [[Alov Qövsü]] okean çökəklikləri,[[vulkan]]ik adalar və [[vulkan]] kəmərləri ilə zəngindir.Bu qövsdə 452 [[vulkan]] yerləşir və dünyadakı aktiv vulkanların 75 faizi də məhz bura təsadüf edir.Dünyada baş verən zəlzələlərin 90 faizi və ən böyük zəlzələlərin 81 faizi [[Alov Qövsü]]ndə baş verir.
* [http://www.ucmp.berkeley.edu/geology/tectonics.html 750 million years of global tectonic activity]. Movie.▼
 
== Həmçinin bax ==
* [[Plitələrin tektonikası]]
 
{{Litosfer tavalarıplitələri}}▼
▲== Xarici keçidlər ==
 
▲{{Commons category|Pacific Plate}}
[[Kateqoriya:Litosfer tavalarıplitələri]]▼
=== Videolar ===
▲* [[Khan Academy]] [http://www.youtube.com/watch?v=6EdsBabSZ4g Explanation of evidence]
▲* [http://www.ucmp.berkeley.edu/geology/tectonics.html 750 million years of global tectonic activity]. Movie.
▲{{Litosfer tavaları}}
[[Kateqoriya:Geologiya]]
▲[[Kateqoriya:Litosfer tavaları]]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Sakit_okean_plitəsi"