Pektusan dağı: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 73:
|Commonsda kateqoriya = Pektusan dağı
}}
'''Pektusan dağı''' və ya '''Baytouşan dağı''' — Potensial olaraq Koreya Xalq Demokratik Respublikasının (Yanqando əyaləti) və [[Çin]]in (Szilin əyaləti) sərhədində yerləşən aktiv vulkandır. Dağ dəniz səviyyəsindən 2744 m hündürlüyə malikdir və Mançjuro-Koreya dağlarının ən yüksək nöqtəsidir. Həmçinin bütün [[Mancuriya]] və [[Koreya yarımadası]]nın ən yüksək nöqtəsidir.<ref>{{cite web|url=http://enc.daum.net/dic100/viewContents.do?&m=all&articleID=b09b0712b|title=백두산 (아시아 산) [白頭山]|publisher=Korea Britannica|lang=ko|accessdate=2010-05-24|archiveurl=http://www.webcitation.org/61DVu3EkF|archivedate=2011-08-26}}</ref>
Koreya dilində ''Pektusan'' ({{lang-ko-kp|백두산|白頭山}}) "ağbaş dağ" mənasını bildirir. Çin dilində ''Çanbayşan'' ({{lang-zh|长白山}}) və mancur dilində ''Qolmin Şanqiyan Alina'' ({{lang-mnc|ᡤᠣᠯᠮᡳᠨ ᡧᠠᠩᡤᡳᠶᠠᠨ ᠠᠯᡳᠨ}}) "əbədi ağ dağ " mənasını bildirir.
Vulkanın Koreya ərazisinə düşən hissəsində 1959-cu ildə Koreyanın ən böyük qoruğu yaradılmışdı. Daha sonralar [[Çin]] tərəfindən təbii qoruq yaradılmışdır. 1979-cu ildə onlar beynəlxalq biosfer qoruğuna birləşmişdilər.
== Coğrafiyası ==
Vulkanın kraterində dağın zirvəsində [[Çhonji]] gölü yerləşir. Sunqari çayı da öz başlanğıcını bu göldənm götürür. Vulkanın yamaclarında həmçinin Tumınszyan və Yaluszyan çaylarının mənbələri yerləşir.
Dağ təxminən onun mərkəzi hissəsinin altında yerləşən [[maqma]]nın qalxmasına görə ildə 3 millimetr qalxır. Ən yüksək hissə ildə təxminən 8 ay qarla örtülü vəziyyətdə olur. 1800 metrə qədər yastı yamaclar yerləşir. [[Kaldera]]nı əhatə edən zirvələrdən 16-sı 2500 metrdən yüksəkdir. Güman edilir ki, krater 969-cu ildə (± 20 il) 7 ballıq güclü püskürmə nəticəsində yaranmışdır.<ref>{{cite journal |last=Horn |first=Susanne |authorlink= |coauthors=Schmincke, Hans-Ulrich |year=2000 |month= |title=Volatile emission during the eruption of Baitoushan Volcano (China/North Korea) ca. 969 AD |journal=Bulletin of Volcanology |volume=61 |issue=8 |pages=537–555 |doi=10.1007/s004450050004 |url= |accessdate= |quote= }}</ref> Hövzəsi 96 km³-ə bərabərdir.
Vulkan fəallığı dəfələrlə müşahidə olunmuşdur. Püskürmələr 1597-ci ildə (bu püskürmənin külü hətta [[Hokkaydo]] adasının cənub hissəsində tapılmışdı), həmçinin 1668 və 1702-ci ildə baş vermişdir. Son püskürmə 1903-cü ildə (daşların və qazların atılmasıyla partlayışlar) müşahidə olunmuşdur.<ref name="GVP">[http://www.volcano.si.edu/world/volcano.cfm?vnum=1005-06- Global Volcanism Program | Changbaishan | Summary] {{ref-en}}</ref>
== İqlimi ==
| |||