Sant'İvo alla Sapienza: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 98:
| istiqamət = üfüqi
| şəkil2 = Cupola Sant Ivo.jpg
| miqyas2 = 187200
| şəkil3 = Sant'Ivo alla Sapienza (Rome) , Dome.jpg
| miqyas3 = 180200
| alt yazı= <center>Kilsənin qübbəsi üzərində ucalan spiral və Malta xaçı (solda). Kilsə günbəzinin arı şanalarını xatırladan simmetrik görünüşü (sağda)</center>
| alt_yazı_arxafon= lightgrey
Sətir 106:
Fənərin üzərində quraşdırılmış və spiral formaya malik qüllənin şpili olduqca dar [[Rampa|rampaların]] (yəni daha yuxarı səviyyəyə çıxmaq üçün qüllədə tətbiq edilən maili yol) köməyi ilə massiv dirəyin ətrafında üç dəfə dövriyyə vuraraq yuxarıya doğru qatlanır. Spiralın konsol hissələri və xarici səthi kiçik krabbe taclarına bənzəyən [[Ornament|ornamentlərlə]] və [[qiymətli daşlar|qiymətli daşları]] xatırladan tökmə bəzək elementləri ilə karnizi səpələmişdir (Borromininin özü bu ornamentlərə müvafiq olaraq ''corone'' (taclar) və ''gioie'' (cavahirətlər) adlarını qoymuşdur<ref name="Scott 1982"/>. Spiral bir qədər irəli çıxan yumru uzunsov brus daş ilə tamamlanaraq, [[Dəfnə ağacı|dəfnə]] çələngi və alovlanan tac fiqurları ilə bəzədilmişdir. Onun üzərində qurşaqlanma metodu ilə hazırlanmış və qövs şəklində qatlanmış dəmir millər və qızıl suyuna çəkilmiş böyük [[kürə]] fiquru yerləşir (dəmir millər şərq, yəni [[pravoslav]] kilsələri üçün olduqca xas olan "makovka" tərzində əyilmişdirlər). Kürənin üzərində [[Malta ordeni|Malta ordeninə]] bənzəyən xaç və dimdiyində [[Zeytun|zeytun ağacının]] budağını saxlayan kiçik [[göyərçin]] fiquru yerləşir (həmin fiqur Roma Papası X İnnokenti Pamfilinin ailəvi gerb qalxanında da təsvir olunmuşdur). Xaçın kənarlarını "flör-de-lis" adlandırılan dörd heraldik [[zanbaq]] fiqurları bəzəyir (bu fiqur bir tərəfdən hakim sülalənin qüdrətini, dini nöqteyi-nəzərdən isə [[Bakirə Məryəmin doğması|Bakirə Məryəmin doğuluşunu]] simvollaşdırırdı)<ref>{{cite book|author= Eugenio Battisti|title= "Il Simbolismo in Borromini,"|publisher= in Studi 1967}}</ref><ref>{{cite book|author= Antonino Saggio|title= Nuove interpretazione iconografiche e architettoniche del capolavoro di Francesco Borromini alla Sapienza di Roma|url= http://architettura.it/coffeebreak/20050302/|publisher= Il Motivo di Sant'Ivo (DADA architetti associati)|date= 02 mar 2005}}</ref>.
 
Dayanıqlı və konstant şəkildə uzun illər boyunca dəyişilməz olaraq qalan memarlığın forma yaradıcılığının təkrarlanmamasına və mövcud yanaşmaların yeni və daha mürəkkəb modifikasiyalara uğramasına tərəfkeşlik edən Borromini tərəfindən qoyulan tələblər əsasında ərsəyə gəlmiş olan Sant'İvo kilsəsinin fənər hissəsinin qeyri-adi zahiri görünüşü, ondan sonra inşa edilən Roma kilsələrinin əksəriyyəti üçün hər kəs tərəfindən qəbul edilmiş orjinal, nəfis və füsunkar standartlara çevrilmişdir. Onun forma yaradıcılığında binanın funksiyasına dair [[Metafora|metaforik]] və [[Söz oyunu|lüğəti-zarafatcıl]] işarələr gizlədilir.<ref>{{cite book
|author = Scott, John B.
|title = S. Ivo alla Sapienza and Borromini’s symbolic language //
|место = М.
|publisher = ''Journal of the Society of Architectural Historians''
|year = 1982. — № 4.
|pages = P. 294—317
|isbn = }}</ref>.
 
İnterpretasiyaların bütöv bir sırası konstruktiv simvolikaların nəql edilməsinə yönəldilmişdir. Məsələn, kilsə qülləsinin öz görkəmi ilə mitrakimilər sinfindən olan balıqqularını təqlid etməsi daha inandırıcı interpretasiya olaraq qiymətləndirilir ([[molyusklar]] tipinin ən geniş yayılmış sinfi olan senoqastropodların, yəni [[Mitra|mitraların]] ən əhəmiyyətli xüsusiyyətlərindən birisi, çanaq korpusunun spiral şəklində və saat əqrəbinin əksinə doğru dövrələnməsidir). Həmin ekzotik [[İlbizlər|ilbizlərin]] çanaqları Borromini də daxil olmaqla, bir çox aristokratik sülalələrin sahib olduqları "kuryöz kunstkameralarında", yəni nadir əşyalar kabinetlərində tez-tez aşkar edilirdi<ref>{{cite book|author= Rudolf Wittkower|title= Arte e architettura in Italia (1600-1750)|publisher= Einaudi|location= Torino 1982 n.e.|isbn= 978-8806132415}}</ref>. Təkcə forma deyil, həmçinin italyan dilidə olan ''Mitra papalis'' adı və onun təxminən XVII əsrdə corona papale termini ilə əvəzlənən Roma Papasının tacı, katolisizm hegemoniyasının başlıca rəmzi olan [[Tiara|tiaranı]] simvollaşdırır. Papa tiarasının lat. triregnum ("üççarlıq") ikinci adının müxtəlif [[təfsir]] variantları vardır: məsələn, papanın göylər, torpaq və cəhənnəm üzərində hakimiyyəti, papanın bütün katolik dünyasında həm qanunverici həm də ruhani hüququnu göstərən anlam. Kilsə həyətinə ayaq basan hər bir ziyarətçinin baxış perspektivası nöqteyi-nəzərindən spiral həqiqətən bir-birinin üzərinə qoyulmuş klassik tiara təəssüratı və illüziyasını yaradır. Papa tiarasının memarlıq detalı qismində binaların fasadında yerləşdirilməsi tendensiyasını Borromini ilə yanaşı, həmçinin həmin dövrdə fəaliyyət göstərmiş digər memar və heykəltəraşların müəllifləri olduqları tikililərdə də müşahidə etmək olardı.