Cənubi Amerika: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 37.26.17.103 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Ali Akberov tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. |
|||
Sətir 50:
Sululuğna görə də planetimizin ən bol sulu materiki Cənubi Amerika materikidir. Buradakı çayların su sərfi dünya çaylarının orta su sərfindən iki dəfə çoxdur. Relyef və yağıntıların paylanması materikdə çay şəbəkəsinin sıxlığına, çayların qidalanmasına, çayların rejiminə və sululuğuna böyük təsir göstərir. And dağları materikin iqlim ayırıcısı olmaqla bərabər həmdə suayırıcısı sayılır. Sakit okean hövzəsinə aid olan çayları çox qısa olmaları ilə fərqlənir. Şimal və cənub hissədə daha çox olan bu çaylar gursulu və [[astana]]lıdırlar. Gəmiçilik üçün əlverişli olmasa da bu çayların böyük hidroenerji ehtiyatı vardır. Atlantik okeanı hövzəsi çayları isə materikin ərazisinin çox böyük hissəsini tutur. Şərq hissəsində geniş düzənliklərin yerləşməsi və bu əraziyə bol yağıntıların düşməsi iri çay sistemlərinin, [[Amazon]], [[Orinoko]], [[Parana]] və s. yaranmasına şərait yaratmışdır.
[[Amazon]] dünyanın ən böyük çay sistemidir. [[And dağları]]nın mərkəzindən başlayan bu çaya [[500]]-dən artıq çay birləşir. Amazon çayı uzunluğuna görə [[Nil çayı]]ndan geri qalsa da, sululuğuna görə dünyada birinci yerdədir. Bununla belə əgər Amazon çayının başlanğıcını Ukayali qolundan hesab edilərsə onda o dünyanın ən uzun çayı da hesab oluna bilər. Amazon çayının çoxlu bol sulu qolları vardır. Onların əksəriyyəti gəmiçilik üçün yararlıdır. Orta axarda Amazon çayının eni [[5]] km-ə, aşağı axarda isə [[80]] km-ə çatır. Çayın dərinliyi aşağı axarda [[90]] metrdir. Amazon çayının deltası yoxdur, səbəbi çayın okeana töküldüyü hissədən okean cərəyanının keçməsi və qabarma və çəkilmədir. [[Orinoko]] və [[Parana]]nın rejimində mövsümilik hiss olunur. Parananın hövzəsində bataqlıqlar çoxdur. [[Anhel şəlaləsi|Anhel]] və [[İquasu şəlaləsi|İquasu]] şəlalələri bu materikdədir. [[Anhel şəlaləsi] Orinokonun qolu Çurun çayı üzərində [[1054]] metr hündürlüyündən tökülür
== Əhalisi ==
| |||