Meksika: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
using AWB
Sətir 74:
 
Meksika sahili boyu ensiz ovalıqlar uzanır. Onların böyük təsərrüfat əhəmiyyəti vardır. Ovalıqları kəsib keçən çaylar suvarma əkinçiliyinin inkişafına
səbəb olmuşdur. Sakit okeanın sahili boyu uzanan ovalıqların eni 250  km-ə çatır. Ölkənin relyefi iqlimin, torpağın və bitki örtüyünün xarakterini müəyyənləşdirir. Dağ silsilələrinin mineral və meşə resursları bir çox rayonların əhalisinin təsərrüfat fəaliyyətinin əsasını təşkil edir. Məşhur Meksika tədqiqatçısı Kampilyo Saensin təsnifatına əsasən ölkə ərazisinda kifayət qədər qiymətli və nadir metallar, sink, qurğuşun, mis, manqan, civə, sürmə və digər metallar vardır. Qeyri-filiz ehiyatlarından kükürd, flüyerit, barıt, qrafıt, təbii qaz və tikinti materialları daha zəngindir.
 
Ölkə ərazisində iqlimin formalaşmasına onun coğrafı mövqeyi ilə yanaşı relyefın də böyük təsir vardır. Yayda ən çox istilər tropik qurşaqda yerləşən ştatlarda yox, Sonora, Aşağı Kaliforniya, Koauila ştatlarının ərazisində qeyd edilir. Yağıntılarn paylanmasında da relyefın rolu böyükdür.
 
Ölkə ərazisində rütubətli tropik, rütubətli mülayim və quru iqlim zonalarının ayrılması təsərrüfatın ixtisaslaşmasına güclü təsir etmişdir. Rütubətli tropik zona orta illik temperaturun +18°, orta illik yağıntının 750  mm-dək olması ilə xarakterizə olunur. Bu iqlim zonasına Yukatan yarımadası, Şərqi Syerra-Madre, Syerra Madre-de-Oaxaka, Serraniya-Nofte-de-Çyapasın 1000 m-dək hündürlüyü olan əraziləri, Meksika körfəzinin sahilindəki düzənliklər daxildir. Rütubətli mülayim zonada ən isti ayın orta temperaturu +18°, illik yağıntının miqdarının isə 600  mm-dək olması xarakterik haldır və əsasən dağlıq əraziləri əhatə edir.
 
Quru iqlim zonasında yağıntının illik miqdarı təxminən 250  mm, Altar səhrasında, Aşağı Kaliforniyanın şərqində 100  mm-dən çox deyildir. Meksikanın
fiziki-coğrafı proseslərinə ətraf okean və dənizlərin təsiri olduqca böyükdür. Burada Meksika körfəzinin rolu daha böyükdür. Körfəz üzərində formalaşan hava kütlələri əraziyə olduqca çoxlu rütubət gətirir. Körfəzdən keçən isti Qolfstrim cərəyanı balıqçılığın inkişafı üçün əlverişli şərait yaradır. Kontinental şelfın zəngin neft ehtiyatları ölkə üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.
 
Sətir 88:
 
== Tarixi ==
Amerikanın ispanlar tərəfindən kəşf edilməsinə qədər Meksika ərazisində Mayyalıların və Atsteklərin dövləti mövcud olmuşdur. 1518-ci ildə İspaniya konkistadoru Xuan Qrixalvanın ekspedisiyası Meksikaya ilk dəfə qədəm basmışdır. 1519-cu ildə ispan konkistadoru Kortesin dəstəsi Meksika ərazisinə gəlmiş, burada Verakruz adlı şəhərin təməlini qoymuşdur. Tezliklə o, heç bir döyüş olmadan Astek dövlətinin paytaxtı Tenoçtitlanda (indiki Mexiko) daxil olur və astek hökmdarı Montesumunu əsir götürür.
 
1520-ci ildə asteklərin ispanlara qarşı üsyanı baş verir. 1521-ci ildə Kortes 10 minlik antiastek ruhlu hindli ordusu ilə Astek dövlətini fəth etmişdi.