Xoy xanlığı: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k düzenleme using AWB |
|||
Sətir 1:
{{Azərbaycan tarixi}}
'''Xoy xanlığı''' - [[Cənubi Azərbaycan]] ərazisində (indiki [[İran]] ərazisində) xanlıq. (XVIII yüzilin ortaları - sonları). Mərkəzi [[Xoy]] şəhəri. [[Naxçıvan xanlığı|Naxçıvan]], [[Maku xanlığı|Maku]], [[Urmiya xanlığı|Urmiya]], [[Təbriz xanlığı|Təbriz]] xanlıqları və [[Türkiyə]] ilə hüdudlanırdı.
== Xanları ==
Sətir 11:
== Ümumi məlumat ==
Xoy xanlığının əsasını dünbuli tayfa başçıları qoymuşdu. Dünbuli [[Əhməd xan Dünbili|Əhməd xan]] XVIII yüzilin 60-cı illərində [[Təbriz]]də də möhkəmlənmişdi. O, [[İrəvan xanlığı|İrəvan]], [[Naxçıvan xanlığı|Naxçıvan]] və [[Qaradağ xanlığı]]nı da özünə tabe etmişdi. [[Qarabağ xanlığı]] ilə müttəfiqlik hakimiyyətinin möhkəmlənməsinə müsbət təsir göstərdi.
1775-ci ildə Xoy xanı Əhməd xandan Çıldır valisi Süleyman paşaya göndərilən məktubda "Şimali Qafqazın istilasından qüvvət alan Rusiyanın və onunla ittifaq yaradan İrakli xanın təcavüzünə imkan verməməsi üçün Azərbaycan və Qafqaz xanlarının "Dövləti-Aliyyə" (Osmanlı imperiyası - Q.G.) ilə birgə
mübarizə aparmasının vacib olduğu bildirilirdi".
Xoy xanlığı ilə [[Kərim xan Zənd]]in zərbələrindən sonra dirçəlməyə başlayan Urmiya xanlığı arasında ziddiyyət var idi. Xanlıqlar arasındakı döyüşdə [[Urmiya xanlığı]] məğlub oldu. Bu Xoy xanlığının nüfuzunu xeyli artırdı. Kərim xan Zənd Xoy xanlığının güclənməsindən narahat olub, Əhməd xanı sarsıtmaq üçün tədbirlər görməyə başladı. Bu məqsədlə onun qardaşı Şahbaz xanın oğlanlarını əmilərinə qarşı mübarizəyə hazırlayırdı. Kərim xan Zəndin səpdiyi düşmənçilik toxumu onun ölümündən sonra belə özünü göstərdi. Şahbaz xanın oğlanları Əhməd xana qəsd edib, onu öldürdülər. Qəsdçilər hakimiyyəti ələ keçirməyə nail ola bilmədilər. Cəfərqulu xan Xoylu xilas ola bildi, onları cəzalandırdı və qardaşı Hüseynqulu xanı azad edərək hakimiyyətə gətirdi.
Xoy xanlığı yaranmış vəziyyətdə əvvəlki mövqeyini itirdi. İrəvan xanlığı müstəqillik əldə etdi. İrəvan və Qaradağ xanlığı yalnız Qarabağdan asılı oldu. Təbriz də əldən çıxdı. Xanlıqlar arasında yeni çəkişmələr başlandı.
Xoy xanlığı [[Qacarlar]]dan asılı vəziyyətə düşdü, sonra xanlığa son qoyuldu.
== Xanlığın inzibati qurluşu ==
Xanlıq Xoy, Salmas, Avacıq, Qotur, Ələnd, Çaldıran, Çors, Qaraqoyunlu, Sökmənabad, Dərgah mahallarına bölünürdü.
#[[Avacıq mahalı]]
Sətir 39:
*Ənvər Çingizoğlu, Xoy xanlığı, Bakı: Mütərcim, 2012.
* Cemal Gökce. Kafkasya ve Osmanli Impratorlugunun Kafkasya siyaseti, Istambul, 1979,
* [http://www.dak.az/view.php?lang=az&menu=9&id=579 CƏNUBİ AZƏRBAYCAN XANLIQLARI]
{{Azərbaycan xanlıqları}}
| |||