Uşaqlıq (anatomiya): Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
k düzenleme using AWB |
||
Sətir 1:
{{Uşaqlar üçün|[[Şəkil:Usaqlar5.gif|41px]] Bu məqalənin [[Vikipediya:Uşaqlar üçün/Balalıq|Uşaqlar üçün
{{İnfoqutu Anatomiya
| Ad = Uşaqlıq
Sətir 44:
== Uşaqlıq və periton ==
Uşaqlığın çox hissəsi [[periton]] ilə örtülü olduğu üçün
Visseral periton uşaqlığın ön və arxa səthlərini örtərək yan kənarlarında bir-birinə birləşir və uşaqlığın enli bağını – {{lang-la|ligamentum latum uteri}} əmələ gətirir.
Sətir 80:
Serozaltı qat {{lang-la|tela subserosa}} ancaq uşaqlıq boynunun uşaqlıq yolu üstü hissəsinin ({{lang-la|portio supravaginalis}}) ətrafında və enli bağın uşaqlığa bağlanan kənarında olur və özü də {{lang-la|parametrium}} adlanır.
Əzələ qişası {{lang-la|tunica muscularis s. myometrium}} uşaqlığın ən qalın təbəqəsidir; əzələ və elastik liflərdən eləcə də lifli birləşdirici toxumadan təşkil olunmuşdur. Bu qişa üç təbəqəyə bölünür: 1) daxili boylama təbəqəsi – {{lang-la|stratum submucosum}} selikli qişanın {{lang-la|muscularis mucosae}} adlanan təbəqəsinə müvafiqdir; 2) orta həlqəvari təbəqə əzələ qişasının ən əsas kütləsini təşkil edir və özü də həlqəvari istiqamətdə gedən əzələ liflərindən ibarətdir; burada artıq miqdarda venoz kələflər olduğu üçün damarlı təbəqə – {{lang-la|stratum vasculare}} adlanır və 3) səthi boylama təbəqə – {{lang-la|stratum supravasculare}} bilavasitə seroz qişanın altında olduğu üçün {{lang-la|stratum subserosum}} adlanır. Bu təbəqəni təşkil edən əzələ liflərinin bir qismi uşaqlıq borusuna, uşaqlıq bağlarına və uşaqlıq boynunun ətrafındakı hüceyrəvi toxumaya keçir. Uşaqlıq boynunun əzələ qişasında artıq miqdarda [[birləşdirici toxuma]] və elastik liflərə təsadüf olunur; ona görə qadın doğan zaman uşaqlıq boynu elastiki olduğu üçün çox genələ bilir.
Uşaqlıq boynunun əzələ qişasından bir cüt əzələ dəstəsi başlayaraq arxaya doğru gedir və düz bağırsağın yanlarında II və III [[oma fəqərələri]]nin sümüküstlüyünə bağlanır. Bu əzələdəstələrinə {{lang-la|m.rectouterinus}} deyilir; bunlar birləşdirici toxuma dəstələri ilə birlikdə peritondan əmələ gəlmiş büküşdə ({{lang-la|plica rectouterina}}) yerləşmişdir. Burada iştirak edən birləşdirici toxuma lifləri {{lang-la|ligamentum rectouterinum}} adlanır.
Sətir 91:
== Uşaqlığın topoqrafiyası ==
Qeyd olunduğu kimi, uşaqlıq kiçik çanaqda düz bağırsağın önündə, sidikliyin arxasında orta xətdə, frontal istiqamətdə yerləşmişdir. Ayaq üstə durmuş vəziyyətdə və sidiklik ilə düz bağırsaq boş olan zaman, uşaqlığın normal vəziyyəti belədir: bütövlüklə önə mailidir və eyni zamanda cismi ilə boynu arasında önə bükülmüşdür, belə ki, dibi önə, sidikliyə doğru baxır. Uşaqlığın ön maili olmasına – {{lang-la|anteversio}} və önə bükülməsinə – {{lang-la|anteflexio}} deyilir. Demək, uşaqlıq normal halda {{lang-la|anteversio-anteflexio}} vəziyyətində durur. Əksər hallarda, uşaqlıq bir qədər yan tərəfdə mail olur; buna {{lang-la|lateroversio}} deyilir. Uşağlığın sağ tərəfə mail olması ({{lang-la|dextroversio}}), sol tərəfə mail olmasından ({{lang-la|sinistroversio}}) daha çox təsadüf edilir.
Uşaqlığın belə bir vəziyyəti xüsusi fiksasiya aparatından asılıdır. Uşaqlığın fiksasiyasında möxtəlif üzvlər iştirak edir: [[periton]], uşaqlıq bağları və əzələlər, çanaq fassiyası, uşaqlıq yolu və çanaq dibi. Uşaqlığın fiksasiyasında ən əsas rol, onun uşaqlıq yolu və {{lang-la|lig. cardinale uteri}} vasitəsilə çanaq dibinə bağlanması oynayır. Bu bağ sıx birləşdirici toxumadan təşkil olaraq, uşaqlığın enli bağının əsasında çəkilmişdir. Bu bağda lifli toxumadan başqa [[saya əzələ]] lifləri və damarlar vardır.
{{lang-la|Lig. cardinale}} frontal istiqamətdə duraraq uşaqlığın yan tərəflərə doğru hərəkətinə mane olur və həm də aşağı tərəfdən çanağın xüsusi fassiyası ({{lang-la|fascia pelvis}}) ilə birləşir. Uşaqlıq bağlarından və əzələlərindən {{lang-la|lig. teres uteri}} uşaqlığın atxa tərəfə əyilməsinə və {{lang-la|mm.rectouterini}} ön tərəfə hərəkət etməsinə mane olurlar.
Uşaqlıq çox təsbit olmasına baxmayaraq müəyyən dərəcədə mütəhərrikdir, odur ki yerdəyişməyə məruz qalır; önə ({{lang-la|anteposition}}), arxaya ({{lang-la|retropositio}}) və yanlara ({{lang-la|lateropositio}}) yerini dəyişir. Bədən vəziyyətini dəyişdikcə uşaqlığın vəziyyəti də dəyişir; qadın arxası üstə yatarsa, uşaqlıq arxaya, oma çuxuruna doğru və yanı üstə yatarsa yan tərəfə doğru əyiləcəkdir. əgər [[sidiklik]] dolu olarsa, uşaqlıq dibi düzlənir və yuxarı qalxır. Bəzən uşaqlığın dala mail olmasına – {{lang-la|retroversio uteri}} və dala bükülməsinə – {{lang-la|retroflrxio uteri}} təsadüf olunur. Uşaqlığın bağ aparatı zəifləşərsə uşaqlıq aşağı enir və bəzən xaricə çıxır: buna uşaqlığın düşməsi – {{lang-la|prolapsus uteri}} deyilir.
|