Preri: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
using AWB
Sətir 1:
[[Şəkil:Cumulus Clouds over Yellow Prairie2.jpg|300px|right]]
'''Preri''' ({{lang-fr|prairie}} "çəmən" "çəmənlik") — [[Şimali Amerika|Şimali Amerikada]]da [[çöl]] zonası, Orta Qərbdə, [[Amerika Birləşmiş Ştatları|Amerika Birləşmiş Ştatlarında]]nda və [[Kanada|Kanadada]]da vegetasiya zonası. [[Cənubi Amerika|Cənubi Amerikada]]da [[Pampas|pampas]], [[Avrasiya|Avrasiyada]]da çöl olduğu kimi preridə mülayim çöl bölgələrinə aiddir. [[Böyük Düzənliklər|Böyük Düzənliklərin]]in şərq hissəsini əhatə edir. Ağacların və kolların qıtlığı burada olan məhdud vegetasiyanın göstəricisidir. Bunun səbəbi qitə daxili yerləşmə və qərbdən yağıntıların qabağını kəsən [[Qayalı dağlar|Qayalı dağlardır]]dır.
 
Hal-hazırda preri böyük, süni şəkildə az sulanmış bir ərazidi, hansıki [[Kəndkənd təsərrüfatı|kənd təsərrüfatının]]nın məqsədləri üçün istifadə olunur. Bu torpağlarda [[buğda]], [[Qarğıdalı (bitki)|qarğıdalı]] və digər aqrar mədəniyyətlər becərilir.
 
Preri ABŞ-ın [[Şimali Dakota]], [[Cənubi Dakota]], [[Nebraska]], [[Kanzas]], [[Oklahoma]], [[Montana]], [[Vayominq]], [[Nyu Meksiko]], [[Texas]], [[Missuri ştatı|Missuri]], [[Ayova]], [[İllinoys]], [[Ohayo]], [[İndiana]], [[Viskonsin]], [[Minnesota]] ştatlarında daha çox yayılıb. [[Kaliforniya|Kaliforniyada]]da olan Mərkəzi Vadi həmçinin preri sayılır. Kanadanın [[Manitoba]], [[Saskaçevan]] və [[Alberta]] ştatlarının böyük sahələrini preri tutur.
 
== Fauna ==
Əvvəllər preridə milyonlarla [[Amerika bizonu|bizonlar]] olub. [[XIX əsr|XIX əsrin]]in sonuna qədər ağ sakinlər onları demək olar ki, hamısını məhv edib və beləcə bir çox [[hindu]] tayfalarının həyat və mədəni əsaslarını dağıtıblar. Buranın başqa xarakterik heyvanları çəməni itləri və [[koyyot|koyyotlardı]]lardı.
 
== Məhsuldarlıq ==
Uzun və təkrarlanan [[quraqlıq]] və bəzən [[yağış|leysanların]] olmasına baxmayaraq, Böyük Düzənliklərin çəmənləri güclü torpaq [[eroziya|eroziyasına]]sına uğramıyıblar. Prerinin doğma otlarının kök sistemləri torpaq axıntısının qarşısını almaq üçün zəmini möhkəm saxlayırlar. Bu dərin köklər prerinin hətta ən quru şəraitində bitən bitkilərin su almağa kömək edirlər. Quru şəraitdə buranın doğma bitkiləri [[kənd təsərrüfatı]] mədəniyyətlərindən daha az zərər görüb.
 
== Növləri ==
[[Şəkil:Prairie grass.JPG|thumbnail|right|Preri otları]]
[[Şimali Amerika|Şimali Amerikanın]]nın preriləri əsasən üç qrupa bölünür: yaş, miziki və quru.<ref>[http://www.prairiefrontier.com/pages/families/prairies.html Prairie Frontier: General Information about Prairie Types]</ref>
 
=== Yaş ===
Yaş prerilərdə torpağ veqetasiya sezonunun böyük hissəsində bir qayda olaraq çox nəm və pis su drenajına sahib olur. Belə şəraitdə [[Bataqlıq|batağlığlarında]] yaranması mümkündü. Preriyanın bu növü torpağ təsərrüfatının ən yaxşı növüdü.
 
=== Mizik ===