Ümumdünya cazibə qanunu: Redaktələr arasındakı fərq

* Nyuton nəzəriyyəsinə görə hər konkret [[kütlə]] özünə [[cəzbetmə sahəsi ]] yaradır, bu sahə [[qravitasiya sahəsi]] adlanır. Bu sahənin [[potensial]]ı var və <math>M</math> kütləli maddi nöqtə üçün [[qravitasiya potensialı]]nın funksiyası belə hesablanır:

Ümüdünya cazibə qanunu ideyası Nyutona qədər də bir sıra görkəmli alimlər tərəfindən irəli sürülmüşdü. Bu barədə [[Epikür]], [[Pyer Qassendi]], [[İohan Kepler]], Borelli, [[Rene Dekart]], Roberval, [[Xristian Hüygens]] və başqaları öz fikirlərini bildirmişdilər. Kepler hesab edirdi ki, cazibə [[Günəş]]ə qədər olan məsafəyə əks proporseonaldır; Dekart bildirirdi ki, cazibə fəzada olan küləklərin nəticəsidir. Düzgün fikirlər də rast gəlinirdi; Nyuton "Başlanğıc" əsərində özündən əvvəl bu mövzuya toxunan və düzgün nəticəyə gələn [[İsmael Bulliald]], [[Rena Kristofer]] və [[Robert Huk]]un adını çəkir.<ref>[[Xristian Hüygens]]ə görə,dairəvi hərəkətdə mıərkəzəqaçan qüvvə <math>F\sim</math> (uyğundur) <math>v^2\over R</math>, burada <math>v</math> — obyektin sürəti, <math>R</math> — orbitin radiusu. Ancaq <math>v\sim \frac R T</math>, burada <math>T</math> — dövretmə periodu, belə ki <math>v^2\sim \frac {R^2} {T^2}</math>. Keplerin 3-cü qanununa görə, <math>T^2\sim R^3</math>, ona görə də <math>v^2\sim \frac {1} {R}</math>, buna görə də son nəticə: <math>F \sim \frac {1} {R^2}</math>.</ref> Buna baxmayaraq Nyutona qədər heç kim cəzbetmə qanununu və [[planet]]lərin hərəkəti qanununu( [[Kepler qanunu]]) onun qədər aydın və riyazi şəkildə izah edə bilməmişdi.

Ümumilikdə bu üç qanun göy cisimlərinin mürəkkəb hərəkətini tədqiqatı üçün tam kifayət edir. Onun əsasında [[fəza mexanikası]] elmi yaradıldı. [[Albert Eynşteyn]]ə qədər bu modelə dəyişiklik edən olmadı. Baxmayaraq ki, modelin riyazi aparatına xeyli dəyişiklik etmək lazım gəlirdi.

# Isaac Newton: "In experimental philosophy particular propositions are inferred from the phenomena and afterwards rendered general by induction": "Principia", Book 3, General Scholium, at p.&nbsp;392 in Volume 2 of Andrew Motte's English translation published 1729.