Gitara: Redaktələr arasındakı fərq

'''Gitara''' — simli-dartımlı musiqi aləti; solo və müşayiətedici alət kimi istifadə olunur. <ref>[http://lugat.musigi-dunya.az/az/data.pl?id=3799&lang=ru Əfrasiyab Bədəlbəylinin "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti" - Gitara.]</ref> Adətən barmaqlarla, yaxud da təzənəylə (mizrab) çalınan simli alətdir.Görünüşcə '''Ud'''''a'' oxşasada,biraz fərqlidir.Tarixi orta əsrlər hesab olunur.Taxta yaxud balqabaqdan hazırlanır.

"Gitara" və "tar" sözləri eyniköklüdür: "setar / sitara" sözü [[Fars dili|farsca]]dan [[Yunan dili|yunan dili]] vasitəsiylə ("kithara", "kifara" biçimində) Avropa dillərinə "gitara" kimi gəlib çatmışdır <ref>[http://www.etymonline.com/index.php?term=tenet&allowed_in_frame=0 Douglas Harper. Online Etymology Dictionary - Guitar]</ref>. "Dütar" sözü farsca "ikitelli", "setar" - "üçtelli", "çahartar" - "dördtelli", "pənctar" - "beştelli", "şeştar" - "altıtelli" deməkdir.

Bəzi dilçilər "tar" sözünün farskökənli olduğunu yazır. <ref>[http://kitablar.org/details.php?book_id=1203 Bəhruz Abdullayev, Mirzə Əsgərli, Həsən Zərinəzadə. Klassik Azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti. Bakı: "Şərq-Qərb", 2005, səh. 339.]</ref> Ancaq sözün hər hansı dildə mövcudluğu hələ onun həmin dildə doğma olduğuna dəlalət eləmir. Hind-avropa dillərinin heç birində "tar" kökünün məntiqli etimoloji və fonetik açıqlaması yoxdur. <ref>[http://www.etymonline.com/index.php?term=tenet&allowed_in_frame=0 Douglas Harper. Online Etymology Dictionary - Tenet]</ref> <ref>[http://nisanyansozluk.com/?k=gitar Sevan Nişanyan. - Çağdaş Türkçenin Etimolojik sözlüğü - gitar]</ref> Altaist [[Sergey Starostin]] öz "Babil qülləsi" adlı etimoloji toplusunda göstərib ki, "taram-/tera-" kökü <ref>[http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?single=1&basename=/data/alt/altet&text_number=2350&root=config Sergey Starostinin etimoloji toplusu - *TAram kökü]</ref> (saç, tel, sim) yalnız türk və altay dillərində mövcuddur, belə ki: qırğız, qazax, noğay, başqırd, qaraqalpaq dillərində "'''''taramış'''''" biçimində; özbək, uyğur, şor, oyrat dillərində isə "'''''taram'''''" kimi. "Tar" və "taram" sözləri "daramaq" (1. saç daramaq, 2. dağıtmaq) feilindən törəyib <ref>[http://altaica.narod.ru/LIBRARY/edtl.htm Севортян, Э.В. Этимологический словарь тюркских языков:Общетюркские и межтюркские основы на букву"В","Г" и "Д"/ АН СССР.Ин-т языкознания;Ред.Н.З.Гаджиева.-М.:Наука,1980. '''Bax: səh. 149.''']</ref>, necə ki "saç" sözü "saçmaq"dan (ətrafa yayılmaq, dağılmaq) əmələ gəlib <ref>[http://altaica.narod.ru/LIBRARY/edtl.htm Этимологический словарь тюркских языков. Общетюркские и межтюркские основы на буквы «Л», «М», «Н», «П», «С» Издательство: М.: Восточная литература РАН, 446 страниц; 2003 г. '''Bax: səh. 230-233.''']</ref>.

Gitaranın vətəni dəqiq məlum deyil. Qədim Yunanıstanda [[Kifara|kithara]] kimi bilinən alət çağdaş gitaraya heç oxşamırdı. Çağdaş altısimli [[Avropa]] gitarasının və [[Mandolina|mandolina]]nın atası Orta Çağlarda ərəblər tərəfindən Güney Avropaya gətirilmiş [[Ud|ud]] ya da [[Rud|rud]] olub <ref>[http://lugat.musigi-dunya.az/ru/data.pl?id=2428&lang=ru Əfrasiyab Bədəlbəyli "İzahlı monoqrafik musiqi lüğəti - Lutnia]</ref>. Qeyd edək ki, rud nümunələrinin çanağı balqabaqdan hazırlanırdı, xarici görünüşü balqabağı və gitaranı xatırladır. <ref>[http://atlas.musigi-dunya.az/az/rud.html Azərbaycan ənənəvi musiqi atlası - Rud]</ref>. VII-IX əsrlərdə Ispaniyada bu alət çox məşhurlaşmışdır və bu gün də hər hansı bir ispanı gitarasız təsəvvür etmək mümkün deyil. Ispaniyadan sonra gitara bütün Avropa ölkələrində – Italiya, Almaniya, Fransa, Rusiya, daha sonra isə Amerikada geniş yayılmışdır.Hal hazırda Bütün ölkələrdə demək olar ki var.

Formasına görə simli kamanlı alətlərə oxşasa da simlərinin sayına və ifa üslubuna görə fərqlənir. Gitara 6 və yə 7 simli olur. Rusiyada əsasən 7 simli gitara daha geniş yayılmışdır. Ispaniyada isə 6 simli gitara solo aləti kimi məşhurlaşmışdır. <ref>[http://www.musigi-dunya.az/new/read_magazine.asp?id=89&page=3 S. Əliqızı - Hekayətli musiqi lüğəti]</ref>