Habbl qanunu: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k using AWB
Sətir 1:
{{Vikiləşdirmək}}
 
'''Habbl qanunu''' qalaktikaların bir-birindən uzaqlaşma sürətini ifadə edir. ABŞ astronomu [[Edvin Habbl]] tərəfindən kəşf edilmiş bu qanun alimin şərəfinə adlandırılmışdır və astronomiyanın fundamental qanunlarından biridir.
 
== Qanun ==
Sətir 11:
 
== İsbatı ==
[[Kainat|Kainatın]]ın quruluşunu təsəvvür etmək üçün aşağıdakı müşahidə faktlarından istifadə edilmişdir:
* mikrodalğalı diapazonda Kainatın relikt şüalanma fonunun kəşfi;
* qalaktikaların bir-birinə nəzərən böyük sürətlə uzaqlaşmaları;
Sətir 17:
Kainat quruluşunun müasir modelinə verilən əsas tələb ondan ibarətdir ki, həmin model bu müşahidə faktları ilə ziddiyyət təşkil etməsin.
 
1923-cü ildə [[Edvin Habbl|Habbl]] [[Andromeda qalaktikası|Andromeda dumanlığının]] spiralşəkilli qollarında bir neçə parlaq dəyişən ulduz müəyyən etmişdir. Bu ulduzların parlaqlıq əyriləri (parlaqlığın zamandan asılılıq funksiyası) bizim [[Qalaktika|Qalaktikada]]da [[Sefeid|Sefeidlər]]lər adlanan dəyişən [[Ulduzlar sönmür (film, 1971)|ulduzların]] parlaqlıq əyrilərinə bənzəyir.
 
[[Edvin Habbl|Habbl]], ulduzların spektr xətlərinin spektrin qırmızı ucuna tərəf sürüşməsinə və [[Andromeda qalaktikası|Andromeda dumanlığındakı]] ən parlaq ulduzların görünən parlaqlığına əsasən, həmin qalaktikalara qədər məsafələri qiymətləndirmişdir. Nəticədə müəyyən edilmişdir ki, spektrdə xətlərin qırmızı tərəfə sürüşməsi qalaktikaya qədər olan məsafə ilə mütənasib olaraq artır.
 
[[Dopler effekti|Dopler effektinə]] əsasən spektral xətlərin qırmızıya tərəf sürüşməsi (buna qırmızı sürüşmə deyilir), işıq mənbəyinin müşahidəçidən uzaqlaşdığını göstərir. Belə çıxır ki, uzaqlaşmanın sürəti xətlərin sürüşməsi ilə, yəni məsafə ilə mütənasibdir.
 
Beləliklə, müəyyən edilmişdir ki, bütün qalaktikalar bir-birindən sürətlə aralanır.
 
Buradan belə bir məntiqi nəticəyə gəlmək olar ki, qalaktikalardan hər hansı birində yerləşən müşahidəçi üçün bütün istiqamətlərdə qalaktikaların hərəkət xarakteri eynidir, [[Kosmoloji prinsip|Kosmoloji Prinsipə]] əsaslanır, yəni Kainat bircinsli və izotropik olaraq genişlənir.
 
[[Kateqoriya: Astronomiya]]
[[Kateqoriya: AstrofizikaAstronomiya]]
[[Kateqoriya: FizikaAstrofizika]]
[[Kateqoriya: AstronomiyaFizika]]