Vestfaliya sülhü: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k using AWB |
|||
Sətir 1:
{{vikiləşdirmək}}
[[File:Holy Roman Empire 1648.svg|300px|thumb|[[Müqəddəs Roma imperiyası]] 1648-ci ildə]]
'''Vestfaliya sülhü''' beynəlxalq münasibətlərdə suveren dövlət prinsipinin bərqərar olmasına gətirdi.
Vestfaliya sülhü - [[15 may]] və [[24 oktyabr]] [[1648]]-ci ildə Osnabrük və Münsterdə imzalanan [[sülh müqavilələri]].
Sətir 9:
Vestfaliya sülhünün bağlanması ilə [[Müqəddəs Roma imperiyası]]nda [[Otuzillik müharibə]] bitdi. Bəzən [[Şimali Reyn-Vestfaliya|Vestfaliya]] sülhünə [[İspaniya]] ilə Birləşmiş Niderland Əyalətləri arasında, Səksənillik müharibəni bitirən [[1648]]-ci il [[30 yanvar]] sülh müqaviləsini də aid edirlər. Bununla belə [[Hollandiya]] ilə [[İspaniya]] arasındakı döyüş əməliyatlarını Otuzillik həm də [[Niderland inqilabı|Səksənillik müharibə]]nin hissəsi hesab edirlər. Vestfaliya sülhü ilk müasir diplomatik konqresin nəticəsi hesab olunur.
O, [[Avropa]]da milli suverenitet konsepsiyaya əsaslanan yeni qaydaların başlanğıcı oldu. Razılaşma [[Müqəddəs Roma imperiyası]], [[İspaniya]], [[Fransa]], [[İsveç]], [[Niderland]] və [[Müqəddəs Roma imperiyası]] knyazları timsalında onların müttəfiqlərinə aid idi. [[1806]]-cı ilə qədər Osnabrük və Münster sazişləri normaları [[Müqəddəs Roma imperiyası]]nın konstitusion qanununun bir hissəsi hesab olunurdu. Bəzən [[1659]]–cu ildə imzalanan və [[Fransa]] ilə [[İspaniya]] arasında [[müharibə]]yə son qoyan Pireney sülhü də “ümumi həmrəyliyin” son mərhələsi hesab olunur. Üç illik danışıqlardan sonra [[24 oktyabr]] [[1648]]–ci ildə Otuzillik müharibəyə ([[1618]]–[[1648]]) son qoyan “Vestfaliya sülhü” bağlandı. Bu [[müharibə]]də katolik və protestan knyazları rəqib idi. Birinciləri [[İspaniya]], [[Avstriya]] və [[Reç Pospolita|Polşa]], ikinciləri [[Fransa]], [[İsveç]], [[Danimarka
== Tərəflərin ərazi iddiaları ==
Konqres iştirakçısı olan ölkələrin hər biri öz məqsədlərini güdürdü: [[Fransa]] Elzas və Brayzax ərazilərinə yiyələnmək, Mets, Tul və Verden yepiskopluqları üzərində öz hüquqlarının tanınmasına cəhd göstərirdi. [[İsveç]] Pomeraniyanı, Sileziyanı və həmçinin Vismarı, Bremen, Ferden yepiskopluqlarını və ordunun buraxılması üçün pul tələb edirdi. [[Müqəddəs Roma imperiyası]] Pinerolo qalasına iddialı idi.
Vesfaliya sülhü iki müqavilədən ibarətdir –( [[Müqəddəs Roma imperiyası]] ilə [[İsveç]] arasında bağlanan) Osnabrük və ([[Müqəddəs Roma imperiyası] ]ilə [[Fransa]] və onun müttəfiqləri arasında bağlanan) Münster razılaşmaları. Bu müqvilədə ilk dəfə [[Rusiya]]nın [[Avropa]] dövlətləri sırasında ''Moskoviya'' kimi adı keçir. Vestfaliya sülhü [[İsveç]] və [[Niderland]]]a öz müstəqilliyini qorumaq imkanı verdi, ancaq [[Almaniya]]nın taleyində mənfi rol oynadı: onun ərazisinin bir hissəsinin [[İsveç]] və [[Fransa]]ya keçməsindən başqa, ölkədə uzun müddətə yarımfeodal pərakəndəlik bərqərar oldu.
Sətir 23:
== Həmçinin bax ==
*[[Otuzillik müharibə]]
[[Kateqoriya:Müqavilələr]]
[[Kateqoriya:Diplomatiya]]
| |||