Türkiyədə dövlət çevrilişinə cəhd (2016): Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k using AWB
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Sətir 42:
| qeydlər =
}}
'''Türkiyədə dövlət çevirlişinə cəhd''' — [[2016]]-cı ilin [[15 iyul]] tarixində [[İstanbul]] və [[Ankara]]da baş vermiş hadisə.Cəhdin məqsədi Türkiyədə hakimiyyəti devirmək idi.Özünü BuYurdda məqsədləSülh ilkKonseyi adlandıran bir qrup Türk Silahlı Qüvvələrinin rəsmi internet saytı və TRT-də yayımlanan bildirişdə ordu idarəçiliyə əl qoyulduğunu bildirdi. İlk növbədə Ankarada polis akademiyası partladıldı. Daha sonra İstanbulda Atatürk Hava Limanının, TRT dövlət kanalının, hakim partiyanın Ankaradakı qərargahı zəbt olundu.[[Türkiyə Respublikası Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahı|Türkiyə Silahlı Qüvvələri<nowiki/>nin Baş Qərargah]] rəisi [[Hulusi Akar]] və ordunun komanda heyətinə daxil olan bəzi generallar girov alındılar. Prezidentin baş katibi də əsir alındı. Türkiyə Böyük Millət Məclisi havadan atəşə tutuldu.
 
Küçələrə tanklar yeridildi. Ölkənin hava limanları, nəqliyyat ötürücüləri nəzarət altına alındı. TRT telekanalı, ardınca da Doğan Media Mərkəzi ələ keçirildi. AKP hökumətinin fəaliyyət imkanları iflic edildi.
 
Türkiyədə baş vermiş hərbi çevrilişə cəhdin qarşısını almaq üçün keçirilən əməliyyat zamanı 265 nəfər, o cümlədən 104 qiyamçı hərbçi və 161 mülki şəxs şəhid oldu, 100-lərlə insan yaralandı. Hərbi çevrilişə cəhd edənlər arasında həbs olunan hərbçilərin sayı 3000-ə çatdı. Hadisə baş ilə əlaqədar 34 general, 100-lərlə hərbçi, hakim, prokuror saxlanıldı. [[Türk Silahlı Kuvvetleri|Silahlı Kuvvetleri]] bünyesinde kendilerini [[Yurtta Sulh Konseyi]]<nowiki/>olarak tanımlayan bir grup asker tarafından gerçekleştirilen [[askerî darbe]] teşebbüsü.
 
Türk Silahlı Kuvvetlerinin resmî internet sitesi ve [[TRT]]'de yayınlanan bildiride ordunun yönetime el koyduğu ifade edilerek ülkede [[sıkıyönetim]] ve sokağa çıkma yasağı ilan edildiği açıklandı.
 
İstanbul'daki [[Boğaziçi Köprüsü|Boğaziçi]] ve [[Fatih Sultan Mehmet Köprüsü]]'nün jandarma tarafından kapatılması ile başlayan süreçte, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı [[İsmail Kahraman (siyasetçi)|İsmail Kahraman]] ve yaklaşık 50 kadar milletvekilinin mecliste bulunduğu sırada [[General Dynamics F-16 Fighting Falcon|F-16]] savaş uçakları meclis üzerinde uçuş yaparak parlamentoyu dört kez bombaladı. Ankara'nın [[Beştepe, Yenimahalle|Beştepe]] semtinde bulunan [[Cumhurbaşkanlığı Sarayı (Türkiye)|Cumhurbaşkanlığı Sarayı]]'na bombalama girişiminde bulunulsa da başarılı olunamadı, [[Muğla]]'nın [[Marmaris]] ilçesinde bir otelde bulunan Cumhurbaşkanı [[Recep Tayyip Erdoğan]]'a karşı suikast girişiminde bulunuldu. Genelkurmay Başkanı [[Hulusi Akar]], Kara Kuvvetleri Komutanı [[Salih Zeki Çolak]], Hava Kuvvetleri Komutanı [[Abidin Ünal]] ve Jandarma Genel Komutanı [[Galip Mendi]] darbeyi gerçekleştiren askerler tarafından rehin alındı.
 
Gelişmeler üzerine Cumhurbaşkanı [[Recep Tayyip Erdoğan]], [[CNN Türk]]'te [[FaceTime]] aracılığı ile gerçekleştirdiği bağlantıda darbecilere hiçbir şekilde imkan tanınmayacağını ifade ederek halkı darbeye tepki göstermek için meydanlara ve havalimanlarına çıkmaya davet etti. Çağrının ardından, Türkiye'nin birçok ilinde darbe karşıtı protesto gösterileri düzenlendi.
 
16 Temmuz sabahı, Türk Silahlı Kuvvetleri ve [[Emniyet Genel Müdürlüğü]] personelinin gerçekleştirdiği operasyonlar sonucunda darbe girişimi bastırıldı ve askerler silahları ile birlikte teslim oldu. Olaylar sonucunda 104'ü darbe yanlısı asker olmak üzere 300'den fazla kişi hayatını kaybetti, 1491 kişi yaralandı, farklı rütbelerden 8036 asker gözaltına alındı. Yargı ve sivil siyaset mensupları dahil olmak üzere toplam gözaltı sayısı 22 Temmuz tarihi ile birlikte 10 bini buldu. Bunun yanı sıra askerî, idari ve adli kurumlarda birçok kişi görevden alındı.
 
[[Gülen Hareketi]] destekli olduğu öne sürülen askerî darbe girişiminin ardından İstanbul Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı ve Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından [[Türk Ceza Kanunu|Türk Ceza Kanununun]] anayasal düzene karşı suçlar kapsamında yer alan ‘cebir ve şiddet kullanarak [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|Türkiye Büyük Millet Meclisini]] ve Türkiye Cumhuriyeti hükûmetini ortadan kaldırmaya veya görevlerini kısmen veya tamamen yapmasını engellemeye teşebbüs’, ‘[[Türkiye Cumhuriyeti Anayasası]]'nın öngördüğü düzeni ortadan kaldırmaya veya bu düzen yerine başka bir düzen getirmeye teşebbüs’, ‘halkı, Türkiye Cumhuriyeti hükûmetine karşı silahlı isyana tahrik’ ve ‘cumhurbaşkanına suikast’ suçlarından soruşturma başlatıldı. 21 Temmuz'da [[Millî Güvenlik Kurulu (Türkiye)|Millî Güvenlik Kurulu]]<nowiki/>toplantısı sonrasında, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından anayasanın 120. maddesi gereğince üç ay süreyle [[olağanüstü hâl]] ilan edildi.
 
Darbe girişimi, [[Türkiye siyasi tarihi|Türkiye siyasi tarihinde]] [[12 Eylül Darbesi|12 Eylül 1980 askerî darbesinden]] 36 yıl sonra gerçekleştirilen ilk askerî darbe teşebbüsü olarak kayıtlara geçti.
 
== Hadisələr ==