Antifaşist hərəkatı: Redaktələr arasındakı fərq

'''Antifaşist hərəkatı''' ({{lang-it|Antifascismo}}) - XX əsrin 20-ci illərində [[Almaniya]]da [[Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyası|Nasional-Sosialist Partiyasına]] və digər ifrat sağ terrorçu qruplara qarşı meydana gəlmişdir. [[1921]]-ci ildə [[İtaliya]]da faşistlərin hücumuna cavab olaraq genişləndi. Antifaşist hərəkatı daha sonra diktatura rejimi yaradılan [[Macarıstan]], [[Bolqarıstan]], [[Polşa]]da da vüsət aldı. [[1923]]-cü ildə [[Bolqarıstan]]dakı Sentyabr antifaşist üsyanı digər ölkələrdə ki antifaşist hərəkatının təcrübəsini zənginləşdirdi. Bir müddət sonra antifaşist hərəkatı [[Polşa]]da [[Yozef Pilsudski]] sanasiya rejiminə qarşı genişləndi. [[1923]]-cü ilin [[mart]] ayında [[Frankfurt-Mayn]]da konfrans keçirildi, hərbi təhlükə və faşizmə qarşı K.Setkin, F.Hekkert və A.Barbüsün başçılığı ilə Beynəlxalq komitə yaradıldı. Antifaşist hərəkatı [[1932]]-ci ildə ''Antifaşist aksiya'' adlanan kampaniyanın başlamasıyla ən yüksək mərhələyə çatdı. Antifaşist qüvvələrin səyi nəticəsində [[1932]]-ci ilin sonlarında [[Almaniya]]da faşist hərəkatı zəiflədi. [[Sosial Demokrat Partiyası (Almaniya)|Sosial-demokratların]] liderlərinin [[kommunizm|kommunistlər]]lə əməkdaşlıq etməməsindən istifadə edən alman inhisarçıları [[1933]]-cü ilin yanvarında [[Adolf Hitler]]i hakimiyyət başına gətirdilər.

 

[[1933]]-cü ildə [[Paris]]də [[Avropa antifaşist konqresi]] keçirildi. Dimitrovun [[1933]]-cü ildə Leypsiq muhakiməsindəki çıxışı antifaşist hərəkatı iştirakçılarının faşimzlə mübarizəyə səfərbər edilməsində mühüm əhəmiyyətə malik idi. Antifaşist hərəkatına məşhur yazıçılar [[Anri Barbüs]], [[Romen Rollan]], [[Tomas Mann]], [[Herbert Uells]], [[Maksim Qorki]] və rəssamlardan [[Pablo Pikasso]] qoşuldular. [[1934]]-cü ilin [[fevral]]ında [[Fransa]]da baş verən faşist qiyamı cəhdi antifaşist hərəkatı nəticəsində uğursuz oldu.

[[1935]]-ci ildə yazıçıların [[Paris]]də mədəniyyətin müdafiəsinə həsr edilmiş Beynəlxalq antifaşist konqresi keçirildi. [[1935]]-ci ildə [[Fransa]]da yaradılan Xalq Cəbhəsinə həm kommunist və sosialist partiyaları, həmdə sol burjua siyasi təşkilatları daxil oldu.

 

Faşizmə qarşı gizli və leqal mübarizə üsullarının əlaqələndirilməsi xüsusilə [[İtaliya]]da antifaşist hərəkatına müsbət təsir göstərdi. [[1934]]-ci ildə kommunist və sosialist partiyaları faşist diktaturasının devrilməsi üçün birgə hərəkat haqqında saziş bağladılar. Terrora baxmayaraq [[Almaniya]]da antifaşist hərəkatı zəifləmirdi. [[İspaniya]] xalqının Milli inqilabi müharibəsi ([[1936]]–[[1939]]) antifaşist hərəkatı tarixinin ən parlaq səhifələrindəndir. İspaniyanın müdafiəsində beynəlmiləl briqadaların mühüm rolu olmuşdur.

[[Almaniya]] və [[İtaliya]]nın [[İspaniya]]ya müdaxiləsi, habelə [[İngiltərə]], [[Fransa]], [[ABŞ]] hakim dairələrinin ''qarışmamazlıq'' siyasəti pərdəsi altında təcavüzkarlara havadarlıq etməsi [[İspaniya]] mübarizlərinə [[faşizm]] üzərində qələbə çalmağa imkan vermədi. Lakin [[İspaniya]]da antifaşist mübarizəsinin təcrübəsi sonralar antifaşist hərəkatının genişlənməsində əhəmiyyətli rol oynadı. [[İkinci dünya müharibəsi]]nin başlaması ilə antifaşist hərəkatı müqavimət hərəkatına çevrildi.

 

[[Kateqoriya:Faşizm]]