Bəşər Əsəd: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Mənbəsiz, tərəfli və əlaqəsiz məlumatlar çıxarıldı.
Sətir 7:
| portretin ölçüsü = 200
| izah =
| titul = [[Suriya prezidentiPrezidenti]]
| bayraq = Coat of arms of Syria.svg|25px
| dövr əvvəl = 17 iyul 2000
Sətir 25:
}}
 
'''Bəşər Əsəd'''<ref>[http://www.bbc.com/azeri/international/2016/02/160212_syria_cessation_of_hostilities Bəşər Əsəd: "Bütün Suriyanı geri alacağıq"]</ref><ref>[http://news.lent.az/news/99136 Əsədlər ailəsi: kimdir onlar? – PORTRET –]</ref><ref>[http://sputnik.az/world/20161117/407750383/besher-esed-erdogan-suriya-turkiye.html Bəşər Əsəd: "Ərdoğan manyakdır"]</ref> ({{lang-ar|بَشَّار الأسد}}, Bəşşar əl-Əsəd) və ya tam adı ilə '''Bəşər Hafiz Əsəd''' ({{lang-en|بشار حافظ الأسد‎‎}}; ''Bəşşar Hafiz əl-Əsəd''; {{d.}} 11 sentyabr 1965) — [[Baas17 Partiyası]]nıniyul 2000-ci ildən Suriya Prezidenti. O eyni zamanda Suriya Silahlı Qüvvələrinin ali baş liderikomandanıondanƏrəb əvvəlkiSosialist Baas Partiyasının lideridir. 1971-2000-ci illərdə Suriya Prezidenti olmuş [[Hafiz Əsəd]]in oğludur. Suriya prezidenti,İxtisasca cərrah-oftalmoloqdur.
 
Adının azərbaycancası rəsmi sənədlərdə '''Bəşşar əl-Əsəd'''<ref>[http://president.az/articles/1918 Suriya Ərəb Respublikasının Prezidenti Zati-aliləri cənab Bəşşar əl-Əsədə]</ref><ref>[http://archive.president.az/articles.php?item_id=20100416084445334&sec_id=28 Suriya Ərəb Respublikasının Prezidenti Zati-aliləri cənab Bəşşar Əl-Əsədə]</ref><ref>[http://president.az/articles/313 İlham Əliyev Suriyanın neft və mineral ehtiyatlar nazirini qəbul etmişdir]</ref>, bəzi mənbələrdə isə '''Bəşar Əsəd'''<ref>[http://www.amerikaninsesi.org/a/1491007.html Bəşar Əsəd məsciddə namaz qıldı]</ref> kimi də qeyd olunur.
 
== Həyatı ==
BəşşarBəşər Əsəd 1965-ci il sentyabr ayının 11-də Suriyanın paytaxtı Dəməşq şəhərində anadan olub,. ölkəninÖlkənin nüfuzlu Kəlbiyyə qəbiləsindəndir. Atası 29 il ərzində Suriyanı idarə edən sabiq prezident və Baas partiyasının keçmiş sədri Hafiz Əsəddir. Dəməşqdəki fransız-ərəb təmayüllü "əl-Hürriyyə" liseyində orta təhsilini bitirən BəşşarƏsəd daha sonra Dəməşq universitetininUniversitetinin Oftalmologiya fakültəsinə daxil olur. 1992-ci ildə o, oftalmologiya üzrə təcrübə keçmək və təhsilini davam etdirmək üçün İngiltərənin paytaxı Londona gedir və burada Qərb Göz Hospitalında təcrübə keçir.
 
1994-cü ildə atası Hafiz Əsəddən sonra prezidentlik postuna varis hesab edilən böyük qardaşı Basil Əsədin avtomobil qəzasında həyatını itirməsindən sonra BəşşarƏsəd Suriyaya çağırılır. Suriyaya qayıdan BəşşarƏsəd elə həmin il (1994) Hama Hərbi Akademiyasına qəbul edilir. 1999-cu ildə isə o, artıq polkovnik rütbəsi daşıyanalmış hərbçi idi və diplomatik vəzifə tutan siyasi fiqur idituturdu. 2000-ci ildə isə Bəşşar Əsəd hakim Baas partiyasının sədri vəzifəsinə gətirilirseçilir.
 
2000-ci ildə Hafiz Əsədin vəfat etməsindən sonra prezident səlahiyyətlərini müvəqqəti olaraq, Əbdülhəlim Xəddam icra edir. Hafiz Əsədin ölümündən sonra təcili toplanan parlamentin prezident seçiləcək şəxsə qoyulan 40 yaş məhdudiyyətini 34 yaş ilə dəyişməsindən sonra BəşşarBəşər Əsəd Suriya prezidenti rəqibsiz keçirilən seçkilərdə 97% səslə ölkənin yeni prezidenti seçilir. 2006-cı il iyun ayının 11-də isə Bəşşar Əsədo Suriya Silahlı Qüvvələrinin Başali baş komandanı vəzifəsini də icra etməyə başlayır.
 
Bəşşarın prezidentPrezident seçilənədək Suriya ictimaiyyətindəki rolu onun Suriya Kompüter Cəmiyyətinin sədri olması və 2001-ci ildə ölkəyə interneti gətirməsi ilə məhdudlaşırdıgətirməsidir. Bəşşar Əsəd daxiliDaxili siyasətdə müəyyən "yumşaqlığı" ilə atasından fərqlənir. Bəşşarın daxili siyasəti onun insan hüquqlarına saymazyana yanaşması, səthi iqtisadi islahatlar aparması və ölkədə rüşvətxorluğun və korrupsiyanın yayılması ilə müşayiət olunan sosial-iqtisadi tənəzzülə görə tənqid olunur.
 
Habelə Bəşşar prezidentPrezident seçildikdən sonra demokratiyanı Suriyada həyatın daha da yaxşılaşdırılması üçün vasitə hesab etdiyini bildirir. Belə ki, Əsəd prezident vəzifələrini icra etməyə başladığı zaman dərhal Mezze həbsxanasını bağlayaraq, yüzlərlə siyasi məhbusu sərbəst buraxır.
 
Əsədin iqtisadi islahatları çərçivəsində özəl sahibkarlığın, xüsusilə də bank sektorunun inkişafı istiqamətində müəyyən addımlar atılır, eləcə də Avropa İttifaqı ilə azad ticarət assosiasiyalarının qurulmasına dair razılıq əldə olunduqdan sonra neft sahəsinə xarici sərmayənin cəlbi sürətlənir.
 
2000-ci ildə İngiltərənin paytaxtı Londonda tanış olduğu Əsma Əsəd ilə evlənir. Cütlüyün 3 övladı var.
Ölkədə 2007-ci ildə internet kafe sahiblərinə istifadəçilərin söhbət otaqlarında və forumlarda yazdıqları bütün şərhləri qeydə almalarına icazə verən qanun qəbul edilir. 2008-ci ildə isə wikipedia.com, youtube.com və facebook.com kimi saytlara giriş qadağan edilir.
 
Ölkəsinin İsraillə münasibətləri xüsusunda atasının izlədiyi siyasi kursu davam etdirən oğul Əsəd müxtəlif beynəlxalq konfranslardakı çıxışında İsrail və ABŞ əleyhinə çıxışları ilə diqqəti cəlb edir və bununla da digər ərəb ölkələrindən fərqli mövqe nümayiş etdirir.
"İnsan Haqlarına Nəzarət" və "Amnesti İnterneşnl" kimi təşkilatlar Bəşşar Əsəd rejiminin hakimiyyətdən narazı qalan sadə vətəndaşları, rejimə müxalif olan siyasətçiləri Suriya Gizli Polisinin köməyi ilə necə təqib və həbs etmələrini, eləcə də qətlə yetirmələrini sənədləşdirir. Bununla da Suriya hakimiyyəti ərəb ölkələri arasında xalqına divan tutan və xüsusi amansızlığı ilə fərqlənən cinayətkar rejim kimi tanınır.
 
Suriya 2003-cü ildə İraqın işğalınadək BMT Təhlükəsizlik Şurasının Səddam Hüseyn rejimini silahla təchiz etməmək paktına qoşulan ölkələr arasında qalır. İraqın ABŞ və koalisiya qüvvələri tərəfindən işğalından bir qədər əvvəl isə beynəlxalq qurumlarda gedən danışıqlarda iştirak edən Əsəd qonşu ölkənin işğalının əleyhinə olduğunu bəyan edir. BMT Təhlükəsizlik Şurasında çıxış edən Bəşşar Əsəd Qərbi İraqı işğal fikrindən vaz keçirməyədaşındırmağa çalışsa da buna nail ola bilmir. Bir müddət keçdikdən sonra isə o, gözlənilmədən bu məsələdə ABŞ-ın mövqeyini dəstəkləyir. Lakin buna baxmayaraq, İraqın işğal edilməsindən sonra ABŞ Əsədi müharibədən sonrakı İraqda terrora dəstək verməkdə ittiham edir. Bundan sonra ABŞ, Avropa İttifaqı, İsrail və Fransa Suriyanı Fələstinin HƏMAS və İslami Cihad hərəkatlarına, eləcə də Livanın Hizbullah hərəkatına maddi-texniki və hərbi dəstək göstərməkdə ittiham edir.
40 ildən çox müddətdə Suriyanı idarə edən Əsəd ailəsi ölkədə despot rejim və öz iqtidarını müdafiə məqsədilə möhkəm siyasi təhlükəsizlik şəbəkəsi yaradır. Rejim üçün işləyən yerli və əcnəbi insan hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olan təşkilatlar tərəfindən Gizli Polisin xalqı daim xof içərisində və nəzarətdə saxlamaqda xüsusi fəallıq göstərdiyi bəyan edilir. Yüksək dövlət, kəşfiyyat və hərbi postlara Əsəd ailəsinə yaxn şəxslərin rəhbərlik etməsi də bu baxımdan təsadüfi sayılmamalıdır.
 
ABŞ-da baş verən "11 sentyabr" hadisələrindən sonra ABŞ-Suriya münasibətləri gərginləşir və Birləşmiş Ştatlar Suriyanı terroru dəstəkləməkdə ittiham edir. İki ölkə arasındakı münasibətlər Livanın Baş naziri Rafiq Həririnin sui-qəsdəqəs qurbannəticəsində getməsindənöldürülməsindən sonra daha da pisləşərək, dalana dirənirpisləşir. BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1559 saylı qətnaməsindən sonra isə Suriya əsgərlərini Livandan çıxarılması tələbini müsbət cavablandırır. 2005-ci ildə Əsəd Suriya hərbi kontingentinin Livandan çıxarılmasına razılıq verərək, bu məsələdə hətta Livanın keçmiş Baş naziri Rəfiq Həririnin ölümündə Suriya kəşfiyyat orqanlarının əli olmasından şübhələnən BMT müşahidəçiləri ilə əməkdaşlıq etməyə hazır olduğunu bəyan edir. Ərəb dünyasında isə o, bir çox ərəb ölkələri ilə, xüsusilə Səudiyyə Ərəbistanı və Fələstin Azadlıq Təşkilatı ilə əlaqələrini davam etdirir.
2000-ci ildə İngiltərənin paytaxtı Londonda tanış olduğu Əsma Əsəd ilə evlənir. Cütlüyün 3 övladı var.
 
Ölkəsinin İsraillə münasibətləri xüsusunda atasının izlədiyi siyasi kursu davam etdirən oğul Əsəd müxtəlif beynəlxalq konfranslardakı çıxışında İsrail və ABŞ əleyhinə çıxışları ilə diqqəti cəlb edir və bununla da digər ərəb ölkələrindən fərqli mövqe nümayiş etdirir.
Suriya 2003-cü ildə İraqın işğalınadək BMT Təhlükəsizlik Şurasının Səddam Hüseyn rejimini silahla təchiz etməmək paktına qoşulan ölkələr arasında qalır. İraqın ABŞ və koalisiya qüvvələri tərəfindən işğalından bir qədər əvvəl isə beynəlxalq qurumlarda gedən danışıqlarda iştirak edən Əsəd qonşu ölkənin işğalının əleyhinə olduğunu bəyan edir. BMT Təhlükəsizlik Şurasında çıxış edən Bəşşar Əsəd Qərbi İraqı işğal fikrindən vaz keçirməyə çalışsa da buna nail ola bilmir. Bir müddət keçdikdən sonra isə o, gözlənilmədən bu məsələdə ABŞ-ın mövqeyini dəstəkləyir. Lakin buna baxmayaraq, İraqın işğal edilməsindən sonra ABŞ Əsədi müharibədən sonrakı İraqda terrora dəstək verməkdə ittiham edir. Bundan sonra ABŞ, Avropa İttifaqı, İsrail və Fransa Suriyanı Fələstinin HƏMAS və İslami Cihad hərəkatlarına, eləcə də Livanın Hizbullah hərəkatına maddi-texniki və hərbi dəstək göstərməkdə ittiham edir.
ABŞ-da baş verən "11 sentyabr" hadisələrindən sonra ABŞ-Suriya münasibətləri gərginləşir və Birləşmiş Ştatlar Suriyanı terroru dəstəkləməkdə ittiham edir. İki ölkə arasındakı münasibətlər Livanın Baş naziri Rafiq Həririnin sui-qəsdə qurban getməsindən sonra daha da pisləşərək, dalana dirənir. BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1559 saylı qətnaməsindən sonra isə Suriya əsgərlərini Livandan çıxarılması tələbini müsbət cavablandırır. 2005-ci ildə Əsəd Suriya hərbi kontingentinin Livandan çıxarılmasına razılıq verərək, bu məsələdə hətta Livanın keçmiş Baş naziri Rəfiq Həririnin ölümündə Suriya kəşfiyyat orqanlarının əli olmasından şübhələnən BMT müşahidəçiləri ilə əməkdaşlıq etməyə hazır olduğunu bəyan edir. Ərəb dünyasında isə o, bir çox ərəb ölkələri ilə, xüsusilə Səudiyyə Ərəbistanı və Fələstin Azadlıq Təşkilatı ilə əlaqələrini davam etdirir.
 
2005-ci ildə Papa II İohan Pavelin dəfnində iştirak edən Əsəd burada İsrail prezidenti Moşe Katsavla görüşür.
 
2007-ci il may ayının 27-də Bəşşar Əsəd növbəti 7 il müddətində Suriyanın prezidenti seçilib. Başqa namizədlərin iştirak etmədiyi seçkilərdə Bəşşaro, səslərin 97,6%-ni toplayır.
 
2008-ci ildə Bəşşar Əsəd Türkiyənin vasitəçiliyi ilə Qolan təpələrinə dair İsraillə müzakirələrin aparılmasına razılıq verir.
 
2011-ci ildə özünü anti-İsrail və anti-Qərb siyasətçi kimi xarakterizə edən Əsəd bu siyasətinə görə Qərbin onu devirmək cəhdlərindən çəkinmədiyini bəyan edir.
 
2011-ci ilin yanvarında Suriyada hakimiyyətin islahatlar keçirilməsi tələbi ilə etirazlar başlanır.
 
== İstinadlar ==