Kabarda-Balkariya: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
k tənzimləmə, replaced: Böyük Qafqaz → Böyük Qafqaz (3) using AWB |
||
Sətir 36:
'''Kabarda-Balkar Respublikası''' <small>(rəsmi)</small>, '''Kabarda-Balkariya''' (Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэ) — [[Rusiya Federasiyası]] subyektlərindən biri.
[[Şimali Qafqaz]]da, [[Böyük Qafqaz]] sıra dağlarının şimal ətəklərində, şimalında Rusiya Federasiyası, şərqində [[Şimali Osetiy]]a, cənubunda [[Gürcüstan]], qərbində [[Qaraçay-Çərkəz]] respublikaları yer almaqdadır.
== Coğrafiyası ==
Respublikanın ərazisi 12.5 min kvadrat kilometrdir .<ref>[http://www.reos.ru/k-br/kbr-main.nsf/html/OBSHIESVEDENIYA Kabardin-Balkar Respublikası hökumətinin rəsmi veb portalı (rusca)]</ref>
[[Böyük Qafqaz]] sıradağlarının ən yüksək təpəsi olan Elbrus dağı Qaraçay-Çərkəz Respublikası ilə hüdud təşkil edir. 5.633 metr yüksəkliyindəki Elbrus dağı ən böyük yüksəklikdir. Bu sıra dağlar 3.000 metrdən sonra buzlarla örtülüdür. Şimala doğru alçalan ərazi orta bölgədə 1000-3000 metr hündürlüyündə yaylalara, daha şimalda Terek çayı və qollarının meydana gətirdiyi geniş düzənliklərə çevrilir. Ən əhəmiyyətli çayı Terek çayıdır. Terek çayı [[Böyük Qafqaz]] sıradağlarının buzlaqları ilə bəslənməkdədir. Malkadere, Guzdelendere, Baksav-dərə, Cbeyan dərə, Çerek dərə həmişə bu buzluqlardan qidalanırlar.
== Əhalisi ==
Sətir 54:
[[Qızıl Orda]] və [[Krım]] xanlıqlarının suverenliyi altında qaldıqdan sonra, XV əsrin sonlarında [[Krım xanlığı]] ilə birlikdə [[Osmanlılar]]a birləşən Balkarlar [[1827]]-ci ildə rusların suverenliyinə girdilər. [[1917]]-ci il Oktyabr sosialist inqilabından sonra, Karaçaylarla birlikdə [[Şimali Qafqaz]] Müstəqil Respublikasında birləşdilər. [[1921]]-ci ildə də Kabartay muxtar vilayətinə qoşuldular.
Balkarlar [[II Dünya müharibəsi]] zamanı faşist [[Almaniya]]sı ilə əməkdaşlıq etdikləri üçün [[1944]]-cü ildə [[Stalin]] tərəfindən sürgün edildilər. Bu sürgündən (bu soyqırım zamanı [[xalq]]ın böyük bir qismi aclıq və səfalətdən ölmüş, bir qismi yurdlarına geri dönə bilməmişdir, [[1957]]-ci ildə də Xruşşov Balkarlara haqqlarını geri qaytarmışdır) sonra balkarların da yaşadığı Kabardey-Balkar Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının adından “Balkar” kəlməsi çıxarıldı. Bu bölgə [[1957]]-ci ilə qədər Kabardin Muxtar Sovet Sosialist Respublikası olaraq adlandırıldı. Bu tarixdə balkarların dönməsinə icazə verildikdən sonra, bölgə yenidən köhnə adını aldı. Balkarlar Sovetlər İttifaqının dağılmasının ardından, eyni respublikada yaşadıqları Kabardeylərlə müxtəlif anlaşılmazlıqlar yaşadılar. Rusiya Federal Qanunlarına əsasən, parlamentdə əksəriyyətə sahib olan Kabardeylər yerli qanunlar çıxararaq, Balkar kəndlilərinin [[torpaq]]larını əllərindən almağa çalışır, Balkarları sıxışdırır və bu səbəbdən də bölgədə gərginliklərin yaşanmasına səbəb olurlar. Kabardeylərin bucür davranışları Balkarları özlərinə müstəqil bir respublika qurmağa məcbur edir. Bununla belə, indiki vaxtda Balkarlar Kabardeylərlə birlikdə eyni respublika içində yaşayırlar.<ref>
== İqtisadiyyatı ==
| |||