Pyotr Semyonov-Tyan-Şanski: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k düzenleme using AWB |
|||
Sətir 36:
Tyanşanskinin rəhbərliyi ilə Mərkəzi və Cənubi-Şərqi Asiyanı, Orta Asiyanı, Uzaq Şərqi öyrənmək üçün onlarla ekspedisiyalar təşkil olunmuşdur. Tyanşanski bu ekspedisiyalara N.M.Prjevalski, Q.N.Potanin, M.V.Pevtsov, A.L.Çekanovski, N.N.Mikloxo-Maklay, A.İ.Voyeykov, İ.V.Muşketov və s. kimi tədqiqatçıları, görkəmli alim və səyyahları dəvət etmişdir.
== İqtisadi rayonlaşma metodikasının təkmilləşdirilməsi ==
Alim eyni zamanda uzun müddət ərzində Mərkəzi Statistika Komitəsinin direktoru olmuşdur. O, burada Rusiyanın çoxcildli coğrafi statistika lüğətini hazırlayır və statistika idarəsinin geniş imkanlarından istifadə edərək Rusiya iqtisadiyyatının statistik və coğrafi tədqiqi işlərinə başlayır. Rusiyada ilk dəfə olaraq elmi əsaslar üzərində qurulmuş dəqiq iqtisadi rayonlaşma aparmışdır. Rusiya əhalisinin coğrafiyası, torpaq mülkiyyəti coğrafiyası və s. aid çoxcildli, geniş məzmunlu əsərlər yazmışdır. Onun iqtisadi və sosioloji xarakterli əsərləri, bilavasitə iqtisadi coğrafi işləri 1861-ci ilə qədər və islahatdan sonrakı dövrdə Rusiyada kapitalizmin inkişafını göstərən qiymətli sənədlər olmuşdur.
Tyanşanski K.İ.Arsenyevin Rusiyanı rayonlaşdırma işini davam etdirmiş, rayonlaşdırma metodunu və prinsiplərini praktik cəhətdən xeyli zənginləşdirmişdir. O, təbii rayonlaşdırmanı təbii mühitin tiplərə ayrılması metodu ilə aparmış, Rusiyada 4 müxtəlif çöl (step-rus.) tipini əsas götürmüş, Zaalay ölkəsində isə hündürlük qurşaqları ayırmışdır. Təbii rayonlaşmanı təbii elementlərin və bütövlükdə təbiətin ərazi üzrə fərqləri əsasında aparmışdır.
Alim müasirləri sayılan Avropa coğrafiyaçılarından fərqli olaraq elmi rayonlaşma işini aparmış və rayonun real varlıq olduğunu göstərmişdir. O, təhlili coğrafiya yaratmaqla təbiət və təsərrüfat arasında mövcud olan qarşılıqlı əlaqələrdən yaranan sahə qanunauyğunluğunu müəyyən etmişdir.
1880-ci ildə alim ölkənin iqtisadi rayonlaşdırılmasının yeni variantını hazırlamışdır. Elmi ədəbiyyatda bu rayonlaşma P.P.Semyonov-Tyanşanski adı ilə uzun müddət yaşamışdır. O, Rusiyanı 19 rayona bölmüşdü: 1. Ucqar Şimal; 2.Göllərətrafı (Şimal-Qərb); 3.Pribaltika; 4.Moskva (Mərkəz) sənaye; 5.Mərkəzi Qaratorpaq; 6.Priuralye; 7.Volqaboyu; 8.Malorusiya; 9.Novorusiya; 10.Cənub-Qərb; 11.Belorusiya; 12.Litva; 13.Qərbi Sibir; 14.Orta Sibir; 15.Şərqi Sibir; 16.Uzaq Şərq; 17.Qırğızıstan -(müasir Orta və Şimali Qazaxıstan); 18.Türkmənistan; 19.Qafqaz. Bu böyük rayonların daxilində müxtəlif səviyyəli yarımrayonlar (zolaqlar və digər hissələr) ayırmışdır.
Sətir 85:
== Xarici keçidlər ==
* [http://new.runivers.ru/lib/book3063/ Семёнов-Тян-Шанский П. П. Географическо-статистический словарь Российской Империи] на сайте Руниверс
* [http://slovari.yandex.ru/art.xml?art=bse/00070/11000.htm Статья в БСЭ, карта экспедиций]
* {{BEEL|Семенов, Петр Петрович|Ю. Шокальский.}}
Sətir 93:
== Həmçinin bax ==
{{commonscat|Pyotr Semenov-Tyan-Shansky}}
[[Kateqoriya:Rusiya səyyahları]]
[[Kateqoriya:Tədqiqatçılar]]
| |||