Nihilizm: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k düzenleme using AWB
Sətir 1:
 
'''Nihilizm''' ({{lang-la|nihil}} – heç nə) — insan mövcudluğunun dərk olunmasının, ümumi qəbul edilmiş əxlaqi və mədəni dəyərlərin inkarında özünü büruzə verən dünyagörüşü, avtoritetlərin qəbul edilməməsi.
 
==Tarixi==
Nihilzm başlanğıcını [[XII əsr]]dən götürsə də, [[XIX əsr]]də daha geniş yayılmağa başlamışdır. İlk dövrlərdə, əxlaqi, mədəni və ilahi dəyərlərin heçliyi üzərində qurulan Nihilzm (XIX əsr) [[Rusya]]da daha çox populyar olmuşdur. Nihilzmi termin kimi ilk dəfə işlədən Fridrix Yakobi olmuşdur. F.H.Yakobidən sonra isə daha geniş araşdırmaları Danimarkalı filosof Seren Kierkoqr aparmışdır. Rusiyada isə ilk dəfə Nikolay Nadejdin "Nihilist yığıncağı" məqaləsində istifadə etmişdir. [[İvan Turgenyev|İvan Sergeyeviç Turgenyev]] "[[Atalar və oğullar|Atalar və oğullar]]" əsərində ilk dəfə nihilist obraz (obrazın adı Bazarov) yaratmışdı. Zaman keçdikcə Nihilzm rus gəncliyində, bir dəb şəklini almışdır. Sonradan böyük təzyiqlər görülmüş və dövlət tərəfindən qarşısı alınmağa başlamışdır. XIX əsrdən etibarən Nihilsm dünyada yayılmağa başlamış siyasi, fəlsəfi cərəyana çevrilmişdir.Nihilzm ən çox Fridrix Nitşse, Neyzen Tevfik, Ludviq Andres Feyerbax, Henri Bakl, Maks Stirner, Albert Kamyu, Artur Şopenhauer, Jan-Pol Sartre və Herbert Spenser tərəfindən qəbul olunmuşdur. Zaman keçdikcə artan Nihilizm cəryanı yeni məşhur simalar qazanmışdır. Sonralardan Nihilizmin məhşur simaları Fridrix Nitşseni nihilst kimi tanımamışdır. Buna misal olaraq J. Grenyer görə Nitşe heç bir zaman nihilist olmamışdır və bunu Güc İstənci kitabında qeyd etmişdir. Nihilzm sonralardan daha da genişlənmiş və təkminləşdirilmişdir. Nihilzmi ən çox düşündürən İlahi inanc məsələsinə vaxt keçdikcə həll yolu tapılmışdır. Belə ki, məhşur fransız yazar [[Albert Kamyu]] ona verilən İlahi suala 'Allahsız bir dünyanın təsəvvürü absurddur'(Çöküş romanında) demişdir. Lakin [[Jan Pol Sartr|Sartr]]enin heç bir inancı olmaması və nihilst yazarların fərqli İlahi düşüncələri olması problem yaratmış, amma bu problemin həlli [[Martin Haydeger|Haydeger]] tərəfindən həll olmuşdur. Haydeger [[Aqnostik]] Nihilzmi yaradaraq, Nihilizmdə İlahi tamlıq və ya heçliyə qarışmamasını irəli sürmüşdür.
 
== Ümumi Məlumatlar ==
Sətir 43 ⟶ 42:
 
== Nihilizm - psixoloqların araşdırmalarında ==
Erix From nihilizmə psixoloji müdafiə mexanizmlərindən biri kimi yanaşmağı təklif edir. O hesab edirdi ki, insanın başlıca problemi, onun öz iradəsindən asılı olmayaq "bu dünyaya atılması" ilə, onun özünü, ətrafındakıları, keçmişi və gələcəyi dərk etmə bacarığı hesabına təbiətdən kənara çıxa bilməcəyi arasındakı daxili ziddiyətdir. From iddia edir ki, insanın, onun şəxsiyyətinin inkişafı iki tendensiya daxilinə baş verir: azadlığa və özgələşməyə istiqamətlənən səyləri. İnsanın inkişafı onun azadlığının artması yolu ilə baş verir. Lakin hər kəs bu yoldan məqsədyönlü istifadə edə bilmir, bir-sıra mənfi psixi narahatlıqlar yaranır və bu da özgələşməyə gətirib çıxarır. Nəticədə insan öz daxili "mən"ini itirir. Mazoxizm və sadist tendensiyaların, destruktivizmin, insanın cəmiyyəti məhv etmək cəhdinin (əks halda cəmiyyət onu məhv edəcək), nihilizm və avtomatik komfortizimin xarakterik olduğu "Azadlıqdan qaçma" adlanan müdafiə mexanizmi yaranır.
 
Nihilizm anlayışı V.Rayx tərəfindən də araşdırılmışdır. O yazırdı ki, fikizi xüsusiyyətlər (təmkinlilik və gərginlik) və ya daimi gülüş, biganəlik, istehzalı və diqqətçəkən davranış - bunlar keçmişdəki güclü müdafiə mexanizmlərinin qalıqlarıdır və bu qalıqlar ilkin vəziyyətlərindən ayrılaraq xarakterin daimi xüsusiyyətlərinə çevrilmişlər. Onlar "xarakterin nevrozu" kimi özlərini biruzə verirlər. Bunun da səbəblərindən biri müdafiə mexanizminin -nihilizmin təsiridir. "Xarakterin nevrozu" zamanı müdafiə konflikti xarakterin ayrı-ayrı xüsusiyyətlərində, davranış üsulunda, ümumilikdə şəxsiyyətin patoloji təşkilində ifadə olunur.
Sətir 56 ⟶ 55:
{{Duyğu}}
 
[[Kateqoriya:Dünyagörüşü]]
[[Kateqoriya:Fəlsəfə]]
__NOEDITSECTION__
__FORCETOC__
__INDEX__
 
[[Kateqoriya:Dünyagörüşü]]
[[Kateqoriya:Fəlsəfə]]