Almaniya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
k düzenleme, typos fixed: Məhs → Məhz (6), replaced: <references/> → {{İstinad siyahısı}} using AWB
Sətir 173:
Almaniya iqtisadiyyatı [[Sosial yönümlü bazar iqtisadiyyatı]]dır. Ölkə iqtisadiyyatı üçün yüksək ixtisaslaşmış işçi qüvvəsi, inkişaf etmiş infastruktur, böyük həcmdə kapital ehtiyatı, korrupsiyanın çox aşağı səviyyəsi xarakterikdir. Lakin ölkədə son illər korrupsiyanın və rüşvətin artması meylləri sezilir.<ref>[http://www.aznocorruption.az/news/209-korrupsiya-almaniyaya-ild601-6-milyard.html Korrupsiya Almaniyaya ildə 6 milyard avro zərər vurur]</ref> Həmçinin Almaniyada yüksək səviyyəli [[innovasiya]] mövcuddur.
 
Almaniyanın [[ÜDM]]-i 3.332 milyard dollara bərabərdir.<ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=134&s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP&grp=0&a=&pr.x=52&pr.y=17 Beynəlxalq Valyuta Fondu] {{en}}</ref> Bu göstəriciyə görə Almaniya Avropada birinci, dünyada isə 4-cü yeri tutur. Bundan başqa Almaniya ixrac həcminə görə dünyada [[Çin]]dən sonra ikinci yeri tutur. 2009-cu ildə Almaniyanın ümumi ixracatı 1.120 trilyon dollar olmuşdur ki, bu da Ümumi Daxili MəhsulunMəhzulun üçdə birini təşkil edir. Almaniya külək və günəş enerjisinə aid olan məhsullarınməhzulların istehsalına görə dünyada birinci yeri tutur. Hər il beynəlxalq ticarətə dair konfranslar Almaniyanın müxtəlif şəhərlərində, [[Hannover]], [[Frankfurt]] və [[Berlin]]də keçirilir. Ölkə ixracatının əsas hissəsini mühəndislik ixtisasına aid məhsullarməhzullar tutur. Bunlar [[avtomobil]] və müxtəlif maşınlar, kimya və metal məhsullarıdırməhzullarıdır.
 
Almaniyada fəal işçi qüvvəsinin sayı 43.5 milyondur, işsizlik səviyyəsi isə 2010-cu il Oktyabr ayı məlumatlarına görə 6.7%-dir. İşçi qüvvəsinin 67%-i xidmət sahəsində, 29%-i [[sənaye]]də, təxminən 2%-i isə [[kənd təsərrüfatı]]nda təmsil olunub. Ölkədə adambaşına düşən ümumi daxili məhsulməhzul miqdarı 42.000 ABŞ dollarıdır. Lakin bunula belə 20 il əvvəl vahid dövlətdə birləşməsinə baxmayaraq, Şərqi Almaniya iqtisadi cəhətdən Qərbi Almaniyadan hələ də xeyli geridədir. Şərqi Almaniyada insanların gəliri qərbdəkindən 25% aşağıdır, işsizlik isə burada qərbə nisbətən 2 dəfə yüksəkdir.<ref>[http://bozgurd.com/index.php?newsid=355 Almaniya Heç Kimə Borclu Deyil]</ref> Almaniya hökümətinin planlarına görə Şərqi Almaniya ilə Qərbi Almaniya arasındakı iqtisadi göstəricilərə görə fərqlər [[2019]]-cu ildə tam olaraq aradan qalxmalıdır.
 
Almaniya iqtisadiyyatı İkinci dünya müharibəsindən sonra sürətli inkişafda olmuşdur. Buna əsas təkan verən faktorlar [[Marşal planı]], müharibədən sonra Almaniyada çoxlu sayda ucuz və yüksək ixtisaslaşmış işçi qüvvəsi, həmçinin vahid Avropa bazarının yaradılması olmuşdur. [[1957]]-ci ildə qurulan [[Avropa Birliyi]]nin ilk üzvləri Qərbi Almaniya, Belçika, Fransa, Luksemburq, İtaliya, və Niderland olmuşdur. Sürətlə inkişaf edən Qərbi Almaniyaya [[Türkiyə]]dən, [[Yunanıstan]]dan, [[İtaliya]]dan və [[Portuqaliya]]dan çoxlu sayda [[qastarbayter]]lər (qonaq işçilər) axın etməyə başladı. Lakin [[kommunizm]]in çökməsindən və Almaniyanın birləşməsindən sonrakı illərdə ölkə iqtisadiyyatının artım sürəti azaldı, 2000-ci illərdən sonra isə ümumiyyətlə inkişaf dayandı. Son illər dünyada baş verən iqtisadi böhran Almaniyadan da yan keçməyib, ölkə iqtisadiyyatı 2 il dalbadal, [[2009]] və [[2010]]-cu illərdə azalmağa doğru gedib.
Sətir 327:
[[Şəkil:Eurofighter ILA 2006.jpg|thumb|left| [[Luftvaffe]]]]
[[Şəkil:LockheedStarfighterLeBourge.jpg|thumb|right|Keçmiş Luftvaffenin [[F-104 Starfighter]]i]]
Almaniya Silahlı Qüvvələri ({{lang-de|Bundeswehr}}) quru qoşunlarından, hərbi hava qüvvələrindən (''Luftwaffe'') və hərbi dəniz qüvvələrindən ibarətdir. Almaniyada hərbi xidmət 18 yaşından yuxarı olan bütün kişilər üçün məcburidir. Hərbi xidmət müddəti 6 aydan ibarətdir. Almaniyanın 2009-cu ildə hərbi xərcləri 45,6 mld. dollar olub. Hərbi xərclərin miqdarına görə dünyada 7-ci yeri tutur. Hərbi xərclər Almaniya Ümumi Daxili MəhsulununMəhzulunun 1,3%-ni təşkil edir ki, bu da aşağı göstərici hesab olunur.<ref>[http://www.sipri.org/research/armaments/milex/resultoutput/milex_15 2009-cu ildə 15 Ən Böyük Hərbi Büdcəyə Malik Ölkələrin Siyahısı] {{en}}</ref> Hal-hazırda Almaniya ordusunda 200.500 peşəkar hərbçi, 50.000 nəfər 6 ay müddətinə orduda xidmət edən 18-25 yaş arası çağırışçı və 2.500 nəfər aktiv ehtiyat hərbçi xidmətdədir. [[2001]]-ci ildə qadınların alman ordusunda xidmət etməsinə icazə verilmişdir, lakin onlar məcburi çağırışa məhkum deyillər. Hal-hazırda Almaniya ordusunda 14.500 qadın xidmət edir, indiyə kimi 2 qadın general rütbəsinə qədər yüksələ bilmişdir.
 
Alman ordusu [[Soyuq Müharibə]] dövründə Almaniyadan kənarda heç bir hərbi əməliyyatlarda iştirak etməmişdir. Buna baxmayaraq, keçirilən hərbi təlimlərdə əsgər itkiləri baş verirdi. Məsələn, [[1957]]-ci ildə Bavariyada keçirilən hərbi təlimdə 15 desant əsgəri İller çayına eniş edərək orada boğulmuşdur. Lakin Soyuq Muharibədən sonrakı dövrdə Almaniya xarici ölkələrdə gedən muharibələrdə iştirak edir. Hal-hazırda alman ordusunun minlərlə əsgəri [[Əfqanıstan]]da gedən muharibədə iştirak edir. Bundan başqa alman ordusunun əsgərləri [[Kosovo]]da, [[Livan]]da, [[Bosniya və Herseqovina]]da sülhməramlı kontingentin tərkibinə daxildirlər. [[1994]]-cü ildən bəri 70 alman əsgəri Almaniyadan kənarda aparılan hərbi əməliyyatlarda öldürülüb.
Sətir 382:
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
<references/>
 
== Xarici keçidlər ==